Saga - 1954, Side 32

26
semi. Annars kunna sagnir þessar um suður-
göngur þeirra Auðar, Flosa og Kára að vera
hugsmíð söguhöfunda eða annarra, mótuð af
hugmyndum hans eða þeirra um pílagríms-
ferðir suður til Rómaborgar. Höfundi Njáls-
sögu eru líka sjáanlega nokkuð kunnar inar
venjulegu leiðir suðurgöngumanna suður um
Evrópu. Hann talar bæði um ina „eystri" og
ina „vestri“ leið.
í frásögn Njálssögu af Brjánsbardaga hefur
komizt þjóðsaga ein um Hrafn nokkurn, sem
kallaður er inn rauði (157. kap.). Sýnist hann
hafa átt að vera orkneyskur höfðingi eða að
minnsta kosti maður, sem mikils hafi verið
verður. Það skal látið liggja milli hluta, hver
maður Hrafn rauði hafi verið, eða hvort hann
sé blátt áfram gervimaður höfundar. Höfundur
Njálssögu segir þá sögu um Hrafn þenna, að
hann hafi verið eltur út á á eina, þar sem hann
þóttist sjá helvíti í niðri og honum þótti djöflar
vilja draga hann til sín. Þá segir Hrafn: „Runn-
it hefir hundr þinn, Pétr postuli, tvisvar til
Róms ok myndi renna it þriðja sinn, ef þú
leyfðir". Og þá létu djöflar hann lausan. Njálu-
höfundur mun vilja láta skilja þetta svo, að
Hrafn hafi með orðum sínum heitið þriðju
Rómför sér til lausnar, og að það heit hafi hrif-
ið, svo að hann leystist undan ásókn djöflanna.
Jafnframt er sögn þessi vottur um það, hverja
trú menn höfðu á dögum höfundar á heitum
um suðurgöngur og krafti þeirra mönnum til
sálubóta.
Meðal inna fyrstu manna, sem héðan hafa
farið beint af íslandi til Rómaborgar, hefur
Bjarni Brodd-Helgason líklega verið, ef nokkuð