Saga - 1954, Síða 33

27
má marka sögnina í sögu Þorsteins stangar-
höggs 8. kap. Bjarni er sagður hafa gerzt trú-
maður mikill, hafa gengið suður og látizt í
borg, er Valeri(a) (Ager Falerius?) heitir,
skammt frá Róm. Ætti þetta að hafa gerzt á
fyrsta þriðjungi 11. aldar. Bjarni Brodd-Helga-
son hafði lent í vígaferlum, hrakið frá sér konu
sína og verið, að því er virðist, harkamaður
mikill. Söguhöfundur lætur hann sýna iðrunar-
merki á efstu dögum sínum, og getur sennilega
engin gleggri fundið en þau, að Bjarni hefji
suðurgöngu.
Um suðurgöngu þeirra Auðar, Flosa, Kára og
Bjarna Brodd-Helgasonar er það sameigið, að
sagnir um hana eru skrásettar svo löngu síðar,
að engar reiður verða á þeim hentar. Þær geta
allar eins vel verið tilbúningur höfunda sagn-
anna eða annarra, sem frá sjónarmiði sinna tíma
telja eðlilegt, að Auður bætti sér harma sína
með suðurgöngu og að Flosa, Kára og Bjarna
sé vænlegt til sáluhjálpar, að þeir takist svo
langar og erfiðar ferðir á hendur. Söguhöfund-
ar vilja ef til vill ógjarna skiljast svo við sögu-
hetjur sínar, að vafasamt megi telja um sálu-
hjálp þeirra eftir þau vandræði og stórvirki,
sem þær höfðu ratað í. Suðurgöngur söguhetj-
anna auka í augum höfundanna manngildi
þeirra. Við karlmennsku þeirra og glæsileik á
veraldarvísu bætist þá guðhræðsla þeirra, iðrun,
ferðakjarkur og sá manndómur, sem slíkar ferð-
ir lýstu. Það var og frægð í slíkum ferðum, eigi
síður en í öðrum utanförum.
Þó að suðurgöngur hafi jafnan verið taldar
vænlegar til sálubóta, þá voru þær jafnframt
stundum gerðar í öðrum sérstökum erindum.