SunnudagsMogginn - 12.09.2010, Side 39

12. september 2010 39
É
g ætla að leyfa mér að hefja þetta póstkort á fullyrðingunni „Tókýó er lang-
flottust“. Þetta er niðurstaða mín eftir að hafa búið hér í meira en þrjú ár.
Næsta fullyrðing er „Maturinn í Tókýó er sá besti“, enda borgin með flestar
Michelin-stjörnur, og mat allra þjóða og þjóðarbrota eru gerð skil á þeim þús-
undum veitingastaða sem borgin hýsir og ekki síst er þjónustan yfirnáttúruleg. Áður en
ég lýk þessari montupptalningu þá verður að nefna að borgin er sú hreinasta, sam-
göngukerfið frábært, fólk hvergi jafn kurteist og hjálpsamt og tíðni glæpa lægst meðal
allra stórborga.
Vafalaust hljóma þetta eins og dæmigerðar íslenskar ýkjur
en trúið mér, Tókýó er einstök.
Þegar ég kom hingað fyrst, þá aðeins 14 ára, þá leið mér
eins og ég væri staddur í bíómyndinni Blade Runner í ein-
hverri óskilgreindri framtíð. Ljósaskilti, bílategundir sem ég
hafði aldrei áður séð, skýjakljúfar eins langt og augað eygði,
ofur-hraðlestin Shinkansen, allar mögulegar og ómögulegar
tækninýjungar eins og rafmagnsklósett með volgum úðara
og lyklaborði (hef enn ekki þorað að ýta á takka) o.s.frv.
Í miðri Tókýó eru gosbrunnar með stórum gullfiskum
sem engum dettur í hug að hrekkja, engar tyggjóklessur og
hvergi veggjakrot. Vinstri umferð er hjá bæði ökutækjum og
gangandi vegfarendum. Þær og aðrar umferðareglur virða
íbúar stórborgarinnar og tryggja þannig áfallalítið flæði
þeirra 20 milljóna sem búa í og í kringum Tókýó. Hvergi er
biðraðamenning jafn þróuð og í Tókýó, sérstaklega á
morgnana þegar fjöldinn fyllir lestarstöðvar og vagna. Þá
standa við hverjar lestardyr stórir og kraftmiklir Japanar
með hvíta hanska og á sinn kurteislega hátt troða þeir fólki
inn í lestarnar. Líkt og hjá öðrum starfstéttum í Japan er
metnaðurinn mikill þannig að þegar einhver festist í dyrum
lestarinnar og viðkomandi „troðari“ nær ekki að koma við-
komandi inn, þá er kallað á alla nærliggjandi „troðara“ og
með sameiginlegu átaki þrýsta þeir farþeganum inn.
Kurteisi og hjálpsemi Japana er einstök. Inni í lestunum tala Japanir ekki mikið saman
til þess að trufla ekki þá sem eru í kringum þá, af sömu ástæðu er bannað að borða eða
tala í síma inni í lestunum. En stór þáttur í lífi hins venjulega Japana er að gæta þess
stöðugt að trufla ekki aðra venjulega Japana, nokkuð sem við Vesturlandabúar ættum
að taka okkur til fyrirmyndar.
Ég gleymi því aldrei þegar ég kom hingað fyrst og ég og móðir mín villtumst og
spurðum heimamann til vegar. Sá ágæti maður talaði enga ensku en skildi staðarheitið
og ákvað að vísa okkur til vegar með því að ganga með okkur í 15 mínútur til að koma
okkur á leiðarenda.
Tókýó er mjög örugg. Nýleg rannsókn sýndi að Tókýó er þriðja öruggasta höfuðborg
heims á eftir Lúxembúrg og Reykjavík. Verð þó að viðurkenna að ég finn til meira ör-
yggis hér á kvöldin en í Reykjavík.
Heiðarleiki Japana er jafnframt einstakur. Ég týndi nýlega farsíma á Shinjuku lest-
arstöðinni, þar sem um þrjár milljónir fara í gegn dag hvern. Degi síðar fann ég símann í
„Lost and Found“. Þegar bróðir minn var hér í framhaldsnámi týndi hann veski sínu í
einni af neðanjarðarlestum Tókýó. Viku síðar var veski hans með öllum peningunum
komið í pósthólf hans á stúdentgörðunum.
Skemmtilegast þykir mér Shibuya hverfið sem er verslunar- og skemmtistaðahverfi
unga fólksins. Þar sem Tókýó-búar ferðast yfirleitt með lestum um borgina eru kjarnar
hverfa borgarinnar ávallt í kringum lestarstöðvarnar. Fyrir framan Shibuya lestarstöðina
eru hin þekktu Hachiko-gatnamót, fjölförnustu gatnamót Tókýó. Þegar gönguljósin opna
fyrir umferð vegfarenda þá ganga jafnvel þúsund manns í einu yfir þessi gatnamót. Um-
hverfi Hachiko-gatnamótanna er óraunverulegt, háhýsi umkringja þau með risa-
sjónvarpsskjám sem sýna japönsk tónlistarmyndbönd. Þori ég að fullyrða að Reykjavík
mun ekki komast á þetta stig fyrir árið 3700.
Shibuya er einnig frábært skemmtistaðahverfi en þar, eins og í lestakerfinu, er röð og
regla á öllu. Bannað er að vera með hávaða fyrir utan skemmtistaðina, til þess að trufla
ekki hina Japanana. Inni á skemmtistöðunum dansa allir þannig að jafnt bil er milli
dansara, s.k. japönsk dans-Matrixa, hver fær sín ferfet og hreyfir sig ekki út úr þeim
ramma. Þá snúa allir í sömu átt, þ.e. að hljómsveitinni eða plötusnúðnum. Merkilegast
er þó að hreinlæti salerna japanskra skemmtistaða er álíka og á rannsóknarstofum ís-
lenskra sjúkrahúsa og þrátt fyrir mikla ölvun klikkar enginn á röðinni við barinn, eng-
inn að troða sér eins og við könnumst við í Reykjavík.
Flottasta verslunarhverfið í Tókýó er auðvitað Ginza. Á tímum japanska bóluhagkerf-
isins var það hverfi dýrasta landspilda í heimi. Ginza er hin ókrýnda „mekka“ merkja-
vörunnar.
Örstutt frá Ginza er svo keisarahöllin. Þótt Japanir beri mikla virðingu fyrir keis-
aranum þá vita alls ekki allir hvað hann heitir, sem er frekar sérstakt. Að standa í garði
keisarahallarinnar er svipað og vera staddur í Samúræjamynd eftir Kúrózawa, nema
hvað skýjakljúfa ber við sjóndeildarhringinn, ólýsanleg tilfinning.
Já, Tókýo er einstök.
’
Þá leið
mér eins
og ég
væri staddur í
bíómyndinni
Blade Runner í
einhverri
óskilgreindri
framtíð
Póstkort frá
Tókýó
Bolli Thoroddsen
meira en áður. Einmitt þegar við héldum
að sólin yrði alltaf hjá okkur. Við klædd-
um okkur þá aftur í regnfötin og gengum
áfram.
Á einum stað teygðu jökulslettur sig
eins langt og þær gátu niður hlíðarnar, yf-
ir þeim lá grá aska úr Eyjafjallajökli og
myndaði fallegt mynstur. Sem betur fer
vorum við ágætlega skóuð og flestir með
göngustafi til að pota niður í glerhálan ís-
inn og ná þannig betra jafnvægi. Öll nema
einn ferðalangurinn sem varð fyrir því
óláni að skórnir hans liðuðust í sundur.
Margir hefðu hætt göngunni þarna, en
þessi gekk áfram. Hann einfaldlega tók
snæri, þykkt límband og festi skóna sam-
an. Með þessu móti hélst sólinn nokkurn
veginn á sínum stað, en vissulega þurfti
að binda hann endurtekið saman aftur.
Náunginn lét þó ekki þar við sitja heldur
þreif hann, burstaði og bar skósvertu á
ónýtu skóna á hverju einasta kvöldi.
Aldrei áður hefur blaðamaður séð nokk-
urn mann hugsa svona vel um skóna sína.
Síðar kom á daginn að tæknina hafði hann
tileinkað sér þegar hann gegndi herþjón-
ustu í heimalandi sínu.
Svarið fannst á hálendinu
Áfram gengum við öll sem eitt og þessi á
ónýtu skónum. Leiðin virtist heldur löng í
svona þéttri þoku og súld. Svona höfðu
veðurguðirnir hagað sér við okkur dag
eftir dag, en samt gengum við alltaf áfram
og kílómetrunum fjölgaði sífellt. Ef litið
var upp til himins sjáust milljónir regn-
dropa á fleygiferð, eins og tár sem áttu
eftir að lenda á jörðinni eða í andlitum
okkar. Við þekktum rigninguna orðið út
og inn, enda höfðum við upplifað allar
gerðir: Léttan úða, þokumóðu, venjulega
rigningu, þétta rigningu og úrhelli. Þó var
aðeins hægt að vera þakklátur rigning-
unni því hún þvoði ekki aðeins landið
okkar heldur líka sálina okkar. Í langri
göngu um fáfarnar slóðir þar sem ekkert
er nema þögnin tæmist hugurinn alveg.
Það er enginn sími sem hringir, ekkert
hávært sjónvarp, engar auglýsingar á milli
dagskrárliða, engin vinna og ekkert ves-
en. Í þessu kyrrláta umhverfi leysast því
öll hversdagsleg vandamál líkt og fyrir
töfra. Svörin við mörgum pælingum birt-
ast eins og ekkert sé, enda er ákveðin fjar-
lægð komin á hversdaginn þegar gengið
er um hálendið og óbyggðir. Það eina sem
skiptir raunverulegu máli akkúrat þarna
er jú bara hvort hann muni rigna áfram
eða stytta upp. Allt hitt mun án efa redd-
ast einhvern veginn. Ef einhver spyrði
mig núna hvaða fjallaflækingur þetta
hefði verið, stæði þess vegna ekki á
svarinu. Líkast til væru fleiri á sama máli,
að minnsta kosti voru ferðalangarnir frá
Ferðafélaginu ánægðir með ferðina. Sjálf-
sagt örkuðu þeir þetta í annað sinn, en þá
auðvitað að því tilskildu að sólin sjálf
slægist með í för.
Við gengum áfram öll sem eitt og líka þessi á ónýtu skónum. Leiðin virtist heldur löng í
svona þéttri þoku og súld. Svona höfðu veðurguðirnir hagað sér við okkur dag eftir dag.
Samt gengum við alltaf áfram og kílómetrunum fjölgaði sífellt.
Þegar birti til komu fjöllin í ljós og við urðum svo létt í lund. Sumir rifu sig úr regnfötunum og
settu upp sólgleraugun. Á þeim stundum var ekki lengur kvartað yfir rigningunni heldur yfir
hitanum og hvað það væri nú erfitt að ganga í sterkri sól.
Göngufólk kann vel að meta íslensk fjallaböð. Í Landmannalaugum tipluðu margir um á
sundfötunum einum fata. Stungu sér út í heita lækinn og svömluðu þar sælir.