Fréttablaðið - 12.11.2011, Side 66

12. NÓVEMBER 2011 LAUGARDAGUR10 ● góð ráð fyrir græn jól
„Ágætis byrjun“ er verkefni
sem Umhverfisstofnun
stendur fyrir til þess að kynna
Svaninn og hvetja foreldra til
að nota umhverfismerki sem
hjálpartæki við vöruval.
Í daglegu lífi komast allir í snert-
ingu við óteljandi efni sem mörg
hver eru varasöm. Ekki ætti þó að
láta sér fallast hendur því neytandi
hefur alltaf val og það er ekki síst
mikilvægt að nýta sér það þegar
valdar eru vörur fyrir ungbörn og
mjólkandi mæður. Með því að velja
umhverfisvottaðar vörur fram yfir
aðrar tekur maður sjálfur stjórn-
ina og velur í auknum mæli hvaða
efni maður kemst í snertingu við.
Verkefnið Ágætis byrjun geng-
ur út á að dreifa Svanspokum til
nýbakaðra foreldra. Verkefnið er
unnið að norskri fyrirmynd en þar
hefur sambærilegt verkefni verið
í gangi síðan árið 2005. Í pokun-
um er bæklingur sem fjallar um
umhverfismerkið Svaninn og
mikilvægi þess að velja umhverf-
isvottað fyrir ungbörn. Í pokan-
um eru einnig vöruprufur en til-
gangurinn er ekki að kynna ein-
stök vörumerki heldur að varpa
ljósi á að Svanurinn hefur vottað
breitt úrval af ungbarnavörum og
því hafa foreldrar raunverulegt
val um vöru sem er betri fyrir
umhverfi og heilsu. Verkefninu
er ætlað að ná til alls landsins og
er miðað við að öll börn fædd á Ís-
landi á tímabilinu nóvember 2011
til nóvember 2012 fái pokann.
Pokunum er dreift á fæðing-
ardeildum á landsbyggðinni og
heilsugæslu á höfuðborgarsvæð-
inu. Starfsmaður Svansins, Elva
Rakel Jónsdóttir, segir að hjúkrun-
arfræðingar og ljósmæður taki vel
í verkefnið. „Ég er þessa dagana
að kynna verkefnið fyrir hjúkrun-
arfræðingum á höfuðborgarsvæð-
inu og mér er hvarvetna mjög vel
tekið. Ég held að heilbrigðisstarfs-
fólk sjái þörfina fyrir fræðslu af
þessu tagi en með verkefninu er í
raun verið að sameina umhverfis-
mál og lýðheilsumál.“ Yfirhjúkr-
unarfræðingur heilsugæslunn-
ar í Miðbæ, Jóhanna Eiríksdóttir,
telur verkefnið brýnt. „Hér tökum
við því fagnandi að styðja við um-
hverfishugsun, ekki veitir af.“
5.000 börn um land
allt fá Svanspoka!
Svandís Svavarsdóttir afhendir nýbökuðum foreldrum fyrsta Svanspokann. Í honum er bæklingur sem fjallar um umhverfis-
merkið Svaninn og mikilvægi þess að velja umhverfisvottað fyrir ungbörn.
● VEFNAÐARVARA Börn
eru í sífelldri snertingu við
vefnaðarvöru eins og fatnað,
sængurföt eða handklæði.
Vefnaðarvara getur innihald-
ið leifar af varnar- og litarefnum
eða öðrum efnum sem eru
skaðleg umhverfi og heilsu.
Svansmerktar vefnaðarvörur
eru framleiddar á ábyrgan hátt.
Þær eru án ofnæmisvaldandi
litarefna og annarra heilsu-
skaðlegra efna. Umhverfisá-
hrif af framleiðslunni eru lítil,
sérstaklega þegar miðað er
við notkun á skordýraeitri og
öðrum varasömum efnum.
Svanurinn vinnur
stöðugt að því að fá meira
úrval af Svansmerktri
vefnaðarvöru á markað-
inn. Þú getur lagt þitt
að mörkum – með því
að velja Svansmerktan
fatnað, sængurföt og
handklæði þegar þú
sérð þau.
● MÓÐIRIN Ákveðin efni í snyrtivörum, sápum og sjampói o.fl. geta
borist með brjóstamjólkinni eða frá húð móður
til blóðrásarinnar og þannig til barnsins. Því ættu
ófrískar konur og mjólkandi mæður að huga vel
að því hvaða vörur þær nota fyrir sjálfar sig.
Það er oft erfitt að átta sig á innihaldslýsingum
á umbúðum og upplýsingar um innihaldsefni
geta verið misvísandi. Þumalputtareglan ætti því
að vera sú að nota sem minnst af snyrtivörum á
þessum mikilvæga tíma lífs þíns og velja Svans-
merktar vörur þegar þær eru í boði.
Sem dæmi má nefna að Svansmerkt brjósta-
innlegg innihalda ekki ofnæmisvaldandi eða
heilsuskaðleg efni. Það eru jafnframt lítil neikvæð umhverfisáhrif af
framleiðslu þeirra.
● BÖRN OG EFNI Börn eru mun viðkvæmari fyrir
skaðlegum efnum í umhverfinu heldur en fullorðnir.
Þau eru lítil, með viðkvæma húð og ónæmiskerfið er
ekki fullþroskað. Börn þola minna magn af skaðlegum
efnum en fullorðnir.
Börn komast í snertingu við meira magn af
efnum en fullorðnir. Þau setja hluti upp í sig og
skríða um á gólfinu þar sem eru leifar af efnum.
Skaðleg efni geta leynst í öllum vörum og
þess vegna er mikilvægt að vera meðvitaður
um áhætturnar og velja skynsamlega. Með því
að velja umhverfisvottaðar vörur tryggir þú að
barnið þitt verði ekki fyrir neikvæðum áhrifum
vegna hættulegra efna. Svanurinn
auðveldar þér valið.
● BLEYJUR OG BLAUTÞURRKUR Hvert ár fæðast um það bil
5.000 börn á Íslandi. Samtals nota þessi börn líklega 50.000 bleyjur dag
hvern! Bleyjur eru eitt af því mikilvægasta sem nýfædd börn nota. Þær
eru í sífelldri snertingu við viðkvæm svæði á veigamesta þroskatímabili
barnsins.
Svansmerkt bleyja er mild fyrir húð barnsins. Hún inniheldur engin
húðkrem eða ilmefni og í hana er notuð lífrænt ræktuð bómull. Svans-
merkt bleyja er laus við PVC plast og er ekki bleikt með klórsamböndum.
Græn jólagjafahugmynd!
Gefðu áskrift. Þekkirðu sjónvarpssjúkling – gefðu honum áskrift
að góðri sjónvarpsrás og tónlistarunnandinn fær áskrift að
tónlistarvefverslun.
„Mér er hvarvetna mjög vel tekið,” segir
Elva Rakel Jónsdóttir sem nú kynnir
verkefnið. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
● HVAÐ ER UMHVERFISMERKI? Norræna umhverfismerkið
Svanurinn og Evrópublómið eru dæmi um áreiðanleg umhverfismerki.
Þessi merki byggja á ströngum umhverfis-, heilsu og gæðakröfum sem
ná til alls lífsferils vörunnar frá framleiðslu til förgunar. Óháður aðili hefur
vottað að kröfur umhverfismerkisins séu uppfylltar og eru kröfurnar
endurskoðaðar og hertar reglulega.
Framleiðendur hafa sjálfir frumkvæði að því að sækja um vottun og
geta einungis þeir bestu uppfyllt kröfur og fengið vottun. Því er um-
hverfisvottuð vara og þjónusta ávallt besti kosturinn fyrir umhverfið og
heilsuna. Nánari upplýsingar um umhverfismerki er að finna á www.
grænn.is.
„Slow food“ er hugmyndafræði
sem er upprunnin á Ítalíu og kom
fram fyrir 25 árum. Hún varð
til sem mótvægi við „fast food“
byltinguna þegar McDonalds-
keðjan opnaði skyndibitastað við
spænsku tröppurnar í Róm. Slow
food-hreyfingin leggur áherslu á
mat úr heimabyggð, af plöntum
ræktuðum af innlendum fræj-
um og bústofni sem er einkenn-
andi fyrir heimahéraðið.
Hreyfingin leggur
áherslu á sjálf-
bæra fæðu-
framleiðslu og
hvetur til neyslu
framleiðsluvara frá
framleiðendum heima í héraði,
til mótvægis við hnattvædda
landbúnaðarframleiðslu.
„Slow food“ og „Fast food“