Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 39

Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 39
dönskuna, þó að íslenskar bókmenntir á dönsku standi ekki á jafn gömlum merg og latínubókmenntirnar. Til að mynda segist Brynjólfur bisk- up vera eini maðurinn sem kunni dönsku í Skálholti á of- anverðri 17. öld. Það er ekki fyrr en í lok 18. aldar, um það bil sem stjórnsýslumiðstöðvar landsins flytja búferlum til Reykjavíkur, að danskan fer að ná sér á strik sem íslenskt ritmál í krafti þess að hún er þá ríkismál íslendinga. Nýlega komu út Ritverk Jónasar Hall- grímssonar, en eitt framlag þess safns er að prenta dönsk kvæði Jónasar. Hins vegar eru ferðabækur hans ekki prent- aöar á frummálinu; það er því ekki texti Jónasar sem menn lesa, heldur þýðingar ritstjóra; og þótt ágætar séu eru þær ekki eftir Jónas. Þessi afstaða til dönskunnar kemur víða fram. Grímur Thomsen skrif- aði á því máli merkar ritgerðir sem mönnum hættir til að setja ekki í samband við ís- lenskar bókmenntir, af því að þær eru samdar á dönsku. Hvernig á að flokka Jóhann Sigurjónsson, Guðmund Kamb- an og Gunnar Gunnarsson? Flest verk þessara manna voru frumsamin á dönsku. Sum eru reyndar til í ágætum íslensk- um þýðingum ekki minni penna en Halldórs Laxness og Magnúsar Ásgeirssonar. En það eru ekki frumtextarnir. Þeir voru samdir í Kaup- mannahöfn handa dönskum ríkisborgurum. Um þessi verk má nota sömu röksemd og um latínubókmenntirnar: var ekki tilvera dönskunnar og danska ríkisins nauðsynlegt skilyrði fyrir því að þau voru skrifuð? Er alveg víst að þau hefðu verið skrifuð ef höfund- arnir hefðu ekki kunnað ann- að en íslensku? Og þá vaknar ein spurning enn: Verk þess- ara manna eru að vísu til í þýðingum en hvernig væri að gefa þau einhvern tímann út á frummáli, málinu sem þau voru skrifuð á: dönsku? Til að takast á við íslenska menningarsögu þurfa menn að kunna skil á þessum þrem- ur málum; þeir þurfa viðeig- andi þekkingu á menningar- sögulegum bakgrunni og ef þeir ekki vita neitt um hann eru þeir alls ófærir um að skilja menningarsöguna. Hvern- ig á að fá botn í íslenska menningarsögu án vitneskju um latneska og danska þátt- inn í henni? Stundum er reynt að einangra íslenska þáttinn i menningunni og skilja hann sem einhvers konar sjálfstæða íslenska hefð sem hafi haldist óbreytt svo að segja frá því á landnámsöld. Sameiginlegt slíkum tilraunum er að erlend- ir þættir eru útilokaðir og ís- Gunnar Gunnarsson Kirken paa Bjerget Af Uggi Greipssons Optegnelser Kirken paa Bjerget er ingen Selvbiografi i Ordets vanlige Mening. Stoffet er ganske rigtigt Digterens Erindringsstof fra Barndommen og Ungdommen, men alle Navnene og ikke faa af Situationerne ser opdigtede ud. Det er saaledes Selvbiografi forklædt i Romanform. Kirken paa tíjerget er Dagbogen om, hvor- dan Livet blev til fra Time til Time. Den is- landske Hverdag staar paa Bladet uden roman- tisk Billigguld og uden sentimental Folkevise- musik udsat for Harmonika. Der aabnes for en gammel, gemt Værdi af umaalelig Kraft. For Manden og Digteren betyder Værket hele det Materiale vurderet, han skabtes af, og hele det Stof beskuet igen, som han selv byggede en Verden og en Digtning forunderlig op over. Kjeld Elfelt Kirken paa Bjerget bestaar af: Leg med Straa, Skibe paa Himlen, Natten og Dremmen, Den uerfarne Rejsende, Hugleik den Haardtsejlende. Samlet Pris for alle 5 Bind er hæftet Kr. 27.75, indb. i Shirting Kr. 39.75 og indb. med Skind- ryg Kr. 49.25. — Kan om onsket leveres i Ratesubskription for 3 Kr. om Maaneden. GYLDENDAL Hver er artrtars hin eina sanna Fjallkirkja: Kirken pá Bjerget(1923), Fjallkirkjan i þýöingu Halldórs Laxness (1951) eða Kirkjan á tjallinu (1973) eftir Gunnar Gunnarsson? Myndin sýnir augýsingu um Kirken pá Bjerget frá 4. áratugnum. 37
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.