Ný saga - 01.01.1990, Side 56

Meö ákveönum list-
rænum brögðum er
auðvelt að vekja hvort
sem er samúð eða
andúð áhortandans.
unum er auðveldara en annars
staðar að fá aðgang að opin-
berum gögnum auk þess sem
þar er hefð fyrir því að líta á
lifandi myndir sem jafngildar
rituðum heimildum.
Hver er staða kvikmynda-
rannsókna innan sagn-
fræðideildar Kaupmanna-
hafnarháskóla? Standa þær
jafnfætis rannsóknum á rit-
uðu máli?
í raun og veru gera þær
það. Aðferðafræði kvikmynda-
rannsókna er að vísu ekki
skyldunámsefni vegna þess að
aðferðafræðikennslan miðast
að miklu leyti við að kenna
nemendum að skrifa ritgerðir.
Höfuðáherslan hvílir á rituðum
heimildum. Að sjálfsöðu er
fjallað um myndir og hljóð
eins og aðra mikilvæga heim-
ildaflokka en það er ekki próf-
að í því. Ég hef kennt mið-
aldasögu og í auknum mæli
aðferðafræöi eftir að Skyum-
Nielsen dró sig í hlé og þar
hef ég lagt mikla áherslu á
heimildagildi myndmáls.
Nokkrir af starfsbræðrum mín-
um eru farnir að nota lifandi
myndir í rannsóknum sínum
og einn þeirra hefur látið nem-
endur sína vinna hópverkefni
sem felst í því að gera mynd-
band. Ástæðan fyrir því að
fleiri hafa ekki Iagt inn á þessa
braut er ekki síst sú að það er
býsna erfitt. Það krefst tækja-
búnaðar og tæknikunnáttu.
Svo þarf myndefni!
NÝ VIÐHORF - NÝ
VINNUBRÖGÐ
Getur verið að sagnfræð-
ingar séu haldnir fordóm-
um gagnvárt lifandi mynd-
um eða þá að þeir vanmeti
heimildagildi þeirra?
Ekki er alveg laust við það.
Kannski má segja að Skyum-
Nielsen og ég höfum verið dá-
lítið afskiptir innan sagnfræði-
deildarinnar þótt almennt hafi
menn viðurkennt mikilvægi
starfs okkar. Um áramótin
1985/86 flutti ég mig um set
yfir i kvikmyndastofnun há-
skólans og hafði á brott með
mér alla kvikmyndadeild sagn-
fræðinnar. Brottförinni var þá
líkt við það þegar Englending-
ar tóku danska flotann árið
1807! Skemmtileg samlíking
sem er til marks um að starf
okkar nýtur viðurkenningar.
Flutningarnir voru tæknilegs
eðlis, gerðir í því skyni að
auðvelda mér að fást við lif-
andi myndir. Við getum sagt
að ég sé með fæturnar sinn í
hvorri deild.
Ég kenni nemendum í báð-
um deildunum. Slíkt er ákaf-
lega örvandi eins og ég gat
sannreynt í námskeiöi sem ég
hélt fyrir nokkru og fjallaði um
áróðursmyndir Bandaríkja-
manna um Kóreustríðið. Nám-
skeiðið sóttu nemar í sagn-
fræði og kvikmyndagerð. Báð-
ir aðilar geta margt af hinum
lært. Þeir fyrrnefndu standa
þeim síðarnefndu mun framar
hvað varðar fræðileg vinnu-
brögð og rannsóknaraðferðir.
Annað er hins vegar upp á
teningnum þegar kemur að
tæknikunnáttu og hinum list-
ræna þætti kvikmynda. Síðar-
nefnda atriðið er afarþýðingar-
mikið því listrænt inntak
mynda stjórnar því að veru-
legu leyti hvað fólk sér og
heyrir. Með ákveðnum listræn-
um brögðum er auðvelt að
vekja hvort sem er samúð eða
andúð áhorfandans.
Er erfitt fyrir sagnfræð-
inga að læra tæknina á bak
við notkun myndbanda og
kvikmynda?
Best er að spyrja börnin,
þau eru með svona hluti á
hreinu! Auðvitað er nauðsyn-
legt að kunna á tækin en í því
felst annað og meira heldur en
að kunna að setja spólu í
myndbandstæki. Þetta er ekki
síður spurning um að vita
hvernig tækin starfa og að
halda kunnáttunni við. Sé
maður á annaö borð farinn að
vinna með myndmál þá er
brýnt að halda sér stöðugt í
æfingu því annars gleymast
handtökin. Þegar sýndar eru
myndir í skólum þurfa tækin
að vera í lagi og allt verður að
Sjón og saga. Fledelius sýnir myndir á norræna sagnfræðingaþinginu í
Reykjavík 1987.