Ritmennt - 01.01.2000, Qupperneq 69

Ritmennt - 01.01.2000, Qupperneq 69
RITMENNT legra prestmanni, en að skrifa upp tröllasög- ur og rímur, eða æra sig í historiis framandi, romanorum og annarra, einungis sér sjálf- um til skemmtunar og öðrum til eyrnafyll- is" (69-70). En svo lcemur fornfræðingurinn upp í Jóni og hann getur ekki stillt sig um að enda lcaflann á því að segja: „En þó hann slcrifaði upp eina eða tvær af vorum þörf- ustu sögurn, lofa eg, en lasta eigi". Prestar eiga sem sagt helst að skrifa eða yrkja til þess að hafa siðbætandi áhrif á almenning og styrkja hann í trúnni. En þeir mega einn- ig skrifa fræðilegar ritgerðir, ef þeir eru svo búnir að lærdómi, og þá helst um sitthvað sem við lcemur kristinni trú. Þó að búslcapur og bændastétt fái elcki mikið rúm í Hagþenki miðað við hinar lærðu stéttir og viðfangsefni þeirra, lcemur það glögglega fram hjá Jóni að búnaðarvitið, eða góð oeconomia, er öiium mönnum hin þarfasta „því það byrjast með ölium stönd- um og varir til hvers eins æfiioka" (71). I lcafla sem hann nefnir „Um búnaðarvitið" fjallar liann um hvað menn þurfi að hafa í huga og lcunna til þess að ná sem bestum ár- angri í búslcap. Kaflinn er að vísu stuttur og yfirlitslcenndur, eins og reyndar ritið er allt meira og minna, en samt sem áður lcemur Jón slcoðunum sínum á ýmsu varðandi bú- slcap þar á framfæri. Til dæmis leggur hann til að vel stæðir liændur á útræðisjörðum lcosti sér stærri og betri slcipum í félagi hver við annan. Hann telur þörf á því að slcrifað sé um búskap fyrir íslendinga, en eini ís- lendingurinn sem hann veit til að hafi telcið þess lráttar lrlut fyrir í rituðu máli er séra Sveinn í Holti, faðir Brynjólfs bislcups. Það rit hafði þó verið útlagt úr þýslcu og fjallaði rnest urn móralíu í búslcap, en elclci um VIÐHORF TIL BÓKMENNTA Stofnun Árna Magnússonar. Innsigli Jóns Ólafssonar á bréfi til Markúsar Bergsson- ar sýslumanns í Ögri dagsettu í „Kaupenhafn, þann 15. Maji, Anno 1737". Bréfið er í AM 410 fol. sjálfa bústjórnina, sem Jóni finnst meira máli skipta. Hann bendir mönnum þess vegna á bólc eftir sænslcan mann, prestinn Jacob Serenius, Engelska ákeimannen och fáreherden. Margt þarflegt segir hann að sé í þessari bólc fyrir íslendinga, elclci síst um geymslu og rælct á lcvilcfénaði, enda er þar miðað við svipaða landsliætti og eru hér á landi. Jón telcur þó fram að menn verði elclci fullkomnir af bólcum einum, en þær styrlci og styðji umþenkinguna, festi í minni og árétti það sem gagnlegt kann að vera. Jón nefnir ýmislegt fleira sem menn gætu slcrifað löndum sínum til gagns, þó að þcir hlutir séu kannslci eklci bráðnauðsynlegir. Hér má talca sem dæmi ættfræði, sem hann telur fróðlega og slcennntilega mennt, en varla þó „vert að gjöra sér ómalc fyrir henni í smáfóllcs ætturn, og ei nema þeim sem flest stórmenni hafa uppfyllt" (78). Annála- slcrif eru að dómi Jóns „sá hesti liistoríu- máti í sjálfum sér" og „liistoria literaria" væri ærið þörf (78). Einnig væri gagnlegt að slcrifa „plrysicam Islandicam", einlcanlega 65
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168

x

Ritmennt

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.