Vera - 01.04.2002, Page 43

Blóm í haga og
bólgin augu
tfli
Frjóofnæmi er nokkuö algengt vandamál,
en taliö er aö um 5% fullorðinna og um
20°/o barna og unglinga þjáist af því hér á
landi. Þrátt fyrir aö sjúkdómurinn sé yfir-
leitt nokkuö saklaus getur hann valdiö
mikilli vanlíöan.
„Það var ömurlegt að fara upp í sumarbústað þegar
ég var unglingur," segir Vigdís Másdóttir sem fékk
fyrst frjóofnæmi þegar hún var tólf ára. „Allt í einu
þrengdist öndunarvegurinn, nefið stíflaðist, ég fékk
óstjórnlegan kláða i augun og tárin láku úr þeini.
Svo varð ég öll rauð og þrútin i framan. En verstur
var kláðinn í augunum." Vigdís segir að einkennin
séu verst þegar hún er þar sem mikið er af gróðri og
finnur hún mest fyrir þeim í ágúst. „Ég get komist
hjá því að finna mikið fyrir þessu hér í bænum en
einkennin verða strax augljósari þegar ég er þar sem
mikið er af grasi og gróðri. Ég er því ekki mikið að
hlaupa út í skóg eða fara inn í hlöður."
„Ég fékk fyrst ofnæmislyf fyrir börn en varð
afskaplega syfjuð af þeim og sofnaði alltaf þegar ég
hafði tekið þau. Þegar við fórum upp í sumarbústað
var ég því bara inni, sofandi." Vigdís segir að
ofnæmið hafi smám saman horfið þegar hún eltist
en hafi svo skyndilega komið aftur síðasta sumar.
„Nú er ég komin á ný lyf og verð ekki jafn þreytt af
þeim."
Einkennin líkjast kvefi
Tímabil frjóofnæmis hér á landi er bundið við tíma-
bilið maí - september. Birkifrjó valda usla í maí og
byrjun júní en grasfrjó ná hámarki seinni hluta júlí
og í fyrri hluta ágúst. Á heitum og þurrum sumrum
er meira um frjókorn í lofti.
Ofnæmi stafar af því aö ónæmiskerfi líkamans
myndar of mikið af sértækum ofnæmismótefnum
(IgE) gegn próteinögnum eins og frjókornum, við
endurtekið áreiti. Yfirleitt þarf einstaklingur að vera
útsettur fyrir frjókornum i a.m.k. tvær til þrjár
árstíðir áður en ofnæmiseinkenni koma fram. Börn
yngri en þriggja ára greinast því mjög sjaldan með
frjóofnæmi.
Einkenni frjóofnæmis geta líkst venjulegu kvefi.
Oft fylgir mikill kláði í augum, nefi og gómi, ásamt
nefrennsli, hnerra og nefstíflu. Einkenni frá
kinnholum, ennisholum og miðeyrum geta verið
afleiðingar af langvarandi bólgum í nefholi. Einnig
geta komið fram astmaeinkenni með hósta, jafnvel
hvæsandi útöndun og andþyngslum. Sjúklingar
geta fengið svokallaðan áreynsluastma, sérstaklega
við hlaup, en oft kemur þetta eingöngu fram á
sumrin.
Frjóofnæmi veldur oft verulegum óþægindum
en hægt er að vinna gegn því með lyfjum. Einkenni
frá augum og nefi eru meðhöndluð með lyfjum
svokölluð andhistamín. Oftast eru andhistamín í
töfluformi, en þau eru einnig til sem mixtúrur. Þá
eru til augndropar og nefúði til staðbundinnar
notkunar. Lyfin draga úr kláða og hnerra og þurrka
að einhverju leyti slimhúðina. Oft er hægt að taka
þessi lyf eftir þörfum en stundum er nauðsynlegt að
taka þau reglubundið. Ofnæmislyf geta valdið
aukaverkunum, til dæmis syfju, höfuðverk og óróa.
Nú eru til langvirk ofnæmislyf sem valda minni
syfju.
Heimildir eru fengnar af netsidunni doktor.is, þar sem
nálgast má frekari upplýsingar um efnið. Jafnframt
iiggja bœkiingar um frjóofnœmi frammi i apótekum.
i