Vera - 01.10.2003, Qupperneq 67

/ BÆKUR
Úlfhildur Dagsdóttir
'TEinnota vegur
Gleðiog uppgötvun
TÚLAPANAFALLHLÍFAR
eftir Sigurbjörgu Þrastardóttur
JPV -útgáfa
Það ríkir mikil gleði í Ijóðabók Sigurbjargar Þrastardóttur,
Túlípanafallhlífar og skilar sér óskipt til lesanda. Fyrri Ijóð
Sigurbjargar einkenndust reyndar einnig af húmor og
hlýju, en hér er eins og allt sé látið gossa, Ijóðin eru spræk-
ari og jafnvel súrrealfskari, eins og altekin af ævintýragirni.
Þetta kemur þó ekki í veg fyrir alvarlegri undirtóna sem
birtast kannski hvað helst í stríðstemanu sem stingur víða
upp kollinum enda kemur bókin út mitt í enn einum fárán-
legum stríðsrekstrinum.
Dæmi um slíkt Ijóð er „Epilogus III" sem hefst á orðunum
„ég öfunda þá sem eiga endurminningar úr stríði". Ljóð-
mælanda líður einkennilega innan um hvelli á gamlársdag
og er „staðráðin í að halda dagbók eins og anna frank". f
sfðasta kafla, „Hauskúpa", eru tvö kvenleg stríðsljóð, dálítið
f anda Ingibjargar Haraldsdóttur, en þar stillir skáldkonan
saman kvenlegum veruleika - eldhússtörfum (brauðristum
reyndar) og blæðingum - og hernaði. Léttleikinn og gleðin
togast því stöðugt á við alvarlegri átök, eins og í ástarljóð-
unum í fyrsta hluta en þar takast á sætar minningar og von-
brigði: „Má ég halda utan um þig aftur" lýsir heitum ástum
og aðskilnaði og „Hjartað mitt" lýsir því hvernig Ijóðmæl-
andi hefur aldrei elskað neinn of mikið, hún er „hætt fyrir
löngu / að þreifa yfir bringunni / þar bifast / aldrei neitt".
Það er ákveðinn skelmislegur tónn í báðum Ijóðum sem
dregur skemmtilega fram mörk sársauka og sælu. Eitt ein-
kenni Ijóða Sigurbjargar er uppgötvunin sem er sérlega
áberandi í Túlípanafallhlífum: Ijóðmælandi er stöðugt að
uppgötva eitthvað, dálítið hissa og glöð. Þetta sést kannski
best f ferðaljóðunum í fyrsta hlutanum en tilfinning fyrir
óvæntri sýn eralltaftil staðar.
Viðtalsmeðferð -ráðgjöf
áfallalijálp - námskeið
Notalcgt umlivcrfi
Faglcg viiinubrögð á þínum forscndum
Liljan
Bergþóra Reynisdóttir. geðhjúkrunarfræóingur
www.liljan.is - liljan@isl.is - 564 6669 - 863 6669
Módernísk myndsýn
EINNOTA VEGUR
Þóra Jónsdóttir
höfundur gefur út
Tilfinningin í bók Þóru Jónsdóttir er allólík en þar er á ferðinni
skáldkona sem talar af meiri reynslu um heiminn í kringum
sig og er honum og blæbrigðum hans kunnugari. Þar sem ég
las þessar tvær bækur saman, aftur og aftur, gat ég ekki ann-
að en hugsað um þá tvo gerólíku sjónvarpsþætti sem heltaka
mig um þessar mundir en þeir eru Stuðboltastelpur og Hafið,
bláa hafið. Örsögurnar af ærslafullu og litglöðu Stuðbolta-
stelpunum, sem slást eins og sannar ofurhetjur en eru samt
litlar stelpur sem eru stöðugt að læra eitthvað nýtt um heim-
inn, virðast einfaldar við fyrstu sýn en eru fullar af alvarlegri
undirtónum. Hafið er hinsvegar allt á dýptina en býr samt yfir
þeirri einföldu fegurð sem felst í endalausum öldum, blæ-
brigðum bláa litarins og sjálfu lífríkinu. Og líkt og Ijóð Þóru
stjórnast hafið af árstíðunum, hinni eilífu hringrás náttúrunnar.
Ljóðin í Einnota vegi eru um margt módernískari en Ijóðin
í síðustu bókum skáldkonunnar, þau eru ekki eins frásagnar-
leg og sú myndsýn sem einkennir skáldskap hennar hefur
hér alveg tekið völdin. Þannig upplifði ég Ijóðin eins og litróf
tilfinninga og upplifana sem minntu svolítið á það þegar
hugurinn reikar og grípur línu hér og þar, augun hvarfla um
og sjá myndir hingað og þangað. Þetta kemur vel fram í nátt-
úruljóðunum en sem fyrr eru þau ríkjandi í skáldskap Þóru. í
einu þeirra er því lýst hvernig „Álftir fljúga yfir / fara gegnum
augun / andartakið er hátt uppi".
Frá þessari upplyftu sýn er augum okkar beint niður á við
en í næsta erindi rekst Ijóðmælandi á stein í fjörunni og síðan
nema augu okkar sjóndeildarhringinn, því í þvi þriðja festast
„Föl sinan og fjöllin" á sjónhimnuna. Á sama hátt sitja eftir í
hugskoti mínu einfaldar en sláandi myndir, eins og „Sþeglum
er svarafátt / Þeir skipta um andlit", „Ég veit að nóttin / sýnir í
tvo heima" og „Veturinn hefur meitlaða / skoðun á grænu
frelsi", jafnframt þeirri tilfinningu að hérsé skáldkonan sáttari
en oft áður. Sá tregi sem einkennir Ijóð hennar er þó enn til
staðar en nú er hann Ijúfsárari, tíminn líður, ýmist of hratt eða
of hægt, og Ijóðmælandi ferðast með honum en ferðin er
sem fyr áberandi stef enda „teygir vegurinn sig langt / til að
fylgja okkur heim".
vera / 5-6. tbl. / 2003 / 67