Freyr - 01.05.2004, Blaðsíða 52

4. mynd. Heimasmíðuð gjafagrind á Snartarstöðum í N-Þing.
5. mynd. Heimasmíðaðar gjafagrindur á Dunki
i Hörðudal í Dalasýslu.
með það í huga að draga
úr stofnkostnaði. Nokk-
ur dæmi um slíkt verða
rakin hér á eftir, en þar
er langt i frá um tæm-
andi upptalningu að
ræða.
Gjafagrinduu
Á Heiðarbæ
Á Heiðarbæ í Þing-
vallasveit voru veturinn
1999-2000 smíðaðar
gjafagrindur inn í tvo
bragga, sem áður höfðu
hvor um sig verið tví-
stæð ijárhús. Þær breyt-
ingar voru helstar frá
Lambeyragrindunum að
hér raðast þær enda í
enda, og opið á milli,
þannig að þær mynda
einn samfelldan gjafa-
gang fram húsin. Burð-
arramminn hangir á
einu stóru plasthjóli
hvoru megin, eins og
ráða má af 3. mynd.
Einnig var útfærslu á
hæðarstillingu breytt
þannig að í stað þess að
hengja færanlegu einingamar upp
með keðjum þá skorðast bolti
með gormi inn í þrep og ræður
þannig hæðinni. Einnig em aðrar
lítilsháttar útfærslubreytingar
miðað við Lambeyragrindumar.
Til dæmis er hver gjafagrindaein-
ing um 5 metrar á lengd í stað 3,6
metra. Þetta þýðir að ef mikið
liggur við má gefa tvær rúllur
(1,20 m þvermál) í hvora grind,
en oftast er þó aðeins gefin ein
rúlla í hverja grind.
Gjafagrindur
Á Snartarstöðum
Núna á allra siðustu ámm hafa
verið smíðaðar á nokkmm stöðum
gjafagrindur sem em að meira eða
minna leyti úr tré, en byggja á
svipuðum hugmyndum og þær
sem sagt var frá hér á undan.
Nokkrir bændur í Norður-Þing-
eyjasýslum hafa smíðað slíkar
grindur. Helgi og Sigurlína á
Snartarstöðum em með eina út-
færslu sem sést á 4. mynd. Ein-
göngu ysti ramminn er úr jámi,
þ.e. tvö skúffújám lóðrétt á end-
um og prófílstangir að ofan og
neðan sem tengja þau saman.
Neðst, boltað utan á skúffújámin,
kemur eitt tréborð, 32 cm á hæð,
og notast það sem fótstig íyrir
kindumar rétt eins og sambærilegt
jámborð á Vímets-grindum. Inn í
skúffuna koma svo tvö tréborð
sem færast upp og niður eftir at-
vikum til að stilla hæð jötustokks-
ins eftir því sem ést úr grindinni.
Stoðir í fjárhúsinu em notaðar til
að festa grindumar í að ofan.
Gólfið undir grindinni er hæst í
miðjunni, þannig að þegar grindin
gengur saman að neðan helst allt-
af svipað bil á milli gólfs og
grindar. Timbrið er að sjálfsögðu
úr norðurþingeyskum rekaviði og
hafa fleiri slíkar á svæðinu verið
smíðaðar úr slíkum eðalviði. Að
sögn Helga hafa þessar grindur
staðið vel undir væntingum og út-
| 52 - Freyr 4/2004