Freyr - 01.05.2004, Page 53

breiðsla þessarar tækni orðin tölu-
verð á svæðinu.
Gjafagrindur á Dunki
Hjá Kjartani og Guðrúnu á
Dunki í Hörðudal í Dalasýslu eru
gjafagrindur sem smíðaðar eru með
litlum tilkostnaði (5. mynd). Þær
eru nánast að öllu leyti úr timbri,
eina jámið em BMF-vinklar og
lamir. Eins og myndin sýnir hangir
grindin á lömum upp í þak hússins.
Það hversu ofarlega sá punktur er
sem grindin hangir í gerir það að
verkum að lítill munur er á bili
milli gólfs og grindar ef'tir því hver-
su langt inn grindin er gengin og
því ekki mikil hætta á að kindumar
togi heyið undan grindinni.
Fjöldi annarra bænda víða um
land hafa smíðað eða látið smíða
gjafagrindur með ýmsum athygl-
isverðum útfærslum sem því mið-
ur er of langt mál að rekja í grein
sem þessari. Þau dæmi sem rakin
hafa verið að framan vom valin
með tilliti til þess að þau lýsa
ákveðinni þróun sem hefur verið í
átt til meiri einfaldleika og lækk-
aðs kostnaðar en á sama tíma hef-
ur verið reynt að halda sig við
ákveðin lykilatriði í hönnun, sem
em:
* Að grindumar geti gengið inn,
svo að féð geti étið inn að
miðju rúllunnar.
* Að stilla megi hæð jötubands
þannig að féð geti alltaf étið
niður fýrir sig.
* Að fótstig sé utan á grindinni
þannig að féð eigi auðvelt með
að éta úr grindinni hvort sem
jötuband er í hæstu stöðu (60-
70 cm) eða lægstu stöðu (30-35
cm).
* Að hey slæðist ekki undan
grindinni.
Þar sem þessum atriðum hefúr
verið fýlgt, sem virðist hafa verið
gert í langflestum tilfellum, hefúr
reynsla af notkun grindanna al-
6. mynd. Rúllugjafir á Eystri-Leirárgörðum, Leirár- og Melahreppi. Rúiian
hefur verið sett inn á fóðurgang og skorin með McHale-rúlluskera framan á
dráttarvél. Plastið er svo skorið utan af rúllunni um leið og kló er sett utan
um hana til hifingar inn í gjafagrind.
mennt verið góð. Vinnuléttir við
gjafír er mikill miðað við þær að-
ferðir sem menn notuðu áður. An
þess að á því hafí verið gerð ná-
kvæm skoðun þá virðist sem víða
noti menn til heygjafa aðeins
ijórðung til helming þess tíma
sem fór í verkið fyrir breytingar.
Hægt er að skipuleggja gjafímar
betur m.t.t. annarra verka, og síð-
ast en ekki síst hafa menn losnað
við allan heyburð. Hversu mikil
hagræðingin er fer m.a. eftir því
hvaða aðferðir notaðar era til að
flytja rúllurnar í grindina og
hvemig rúllumar era skomar. í
langflestum tilfellum nota menn
rafmagnstalíur á hlaupaketti til að
koma rúllunum í grindina og er
það að sjálfsögðu afar þægileg að-
ferð. Nokkuð brölt fylgir því að
klöngrast með heyskera upp á
hverja rúllu og skera hana í gjafa-
grindinni. Því hafa margir farið
Freyr 4/2004 - 53 |