Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.04.1919, Blaðsíða 92

72
TIMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA.
mín, að svo sé. Jafnvel ýmsir
Vestur-íslendingar, sem ekld trúa
því til fu'lls, að fullveldið verði
liinni ísienzku þjóð lyftistöng til
menningarþroska, munu gleðjast
yfir því, af gömlum, heiman-að-
fluttum ríg við Dani, að Islend-
ingar liöfðu sitt mál fram viðun-
anlega vel. Eg býst við, að það
séu einkunx í liópi Vestui’-lslend-
inga, menn. með þeim liugsunar-
hætti. Sá hugsunarháttur liefir
ósjaldan skotið upp höfðinu hér,
jafnvel hjá vitrum og merkum
mönnum, sem hafa í aðra röndina
sýnt það, að þeir vilji styðja vehk-
lega menningu Islands, þegar urn
mikilsverð mál er að ræða (t. d.
Eimskipafélagið). Þetta eru eink-
um menn, sem fóru frá íslandi áð-
ur en nokkrar verulegar veiklegar
framfarir byrjuðu þar; 'þeir fóru
maigir þaðan fótækir, sumir ör-
snauðir, sumir þreyttir af löngu
striti fullorðinsáranna, sem þeinx
fanst árangurslaust oi'ðið hafa;
sunxir xxxeð brostnar vonir fram-
gjarnra unglinga, sem örvæixt
höfðu um það, að þeir ættu nokkra
framtíð á Islaixdi, aðra eix árang-
xxrslaust stríð og strit. — Þeir
komu hér að óuotuðu, fi'jósönxu
landi, nxeð ótal tækifæiuxm fyrir
framgjarna unglinga, lijá vakandi
æskuþjóð. Hér liafa margir þeirra
isafnað axxði, komið sér fram til
menningar og manndóms, sem þeir
hefðu eflaust ekki náð á Islandi,
eins og þá liagaði þar til. Af þessu
hefir skapast lijá þeirn sxx skoðxxn,
að Island væri svo hart, og kalt og
ófrjótt land, að iþar gœti aldrei
þrifist menningarþjóð, og yfir
þjóðimxi ísleixzku gæti aldrei aixn-
að en hvílt einhver andlegur ís-
hafs-drungi, seni engir hlýir
menningar-straumar gætu rofið.
Þeir hafa flaskað á því, að kenna
lanclinu mn alt það framfaraleysi,
s'em þar ríkti, er þeir skildu við
það, en ekki gætt þess nógu vel, að
því olli meira öfugt stjóruarfar og
margra alda kxxgun í stjórnarfari
og verzlun. Og þessi hugsun hef-
ir víða þroskast af þekkingarleysi
á því, sem iiefir verið að gjörast á
Islandi, sem að sxxnxu leyti á rót
'sína að re'kja til þess, hvað fslend-
ingum er ótamt að auglýsa heim-
inxxxxx hvað gjörist í framsóknar-
baráttu þeirra. Sem dæmi íxxá
nefna það, að Islendingum heima
dettur nærri aldrei í hug, þó sím-
inn sé starfandi þar, að senda
hræðrum sínum hér vestaix liafs
skeyti um nxerkustu viðbui-ði þar
lieima, t. d. xxrslit kosninga, stjórn-
arskifti o. fl. Eg er þess t. d. full-
viss, að xxi'slit kosninganna, sem
fara franx ó íslandi í dag, berast
ekki liingað fyr en eftir langan
tíma. Idelzt, ef eftir fyrri ára
reynslu skal dæma, berast þess-
hóttar fréttir eftir símskeytunx til
Danmerkur, þaðan til danskra og
niorskra blaða í Bandaríkjxxnunx,
og- þaðan liingað til Caixada.
Af þessum ástæðxxm býst eg við,
að ýmsir spyrji, ekki sízt hér vest-
an hafs:
Hvað gagixar Islendiixgum, þó
þeir séu nxx fullvalda þjóð? 1.)
Er ekki Island sama hai’ða og
kalda landið, nxeð sömu byljun-
um, sömu fannkyngjuixuin, hafís-
þökunxxm, og harðinda-árunum og
horfellinum ? 2.) Er ekki ísleixzka
þjóðin sama daufgei’ða, framtaks-