Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.04.1919, Blaðsíða 59

VÍNLANDSFBRÐIRNAR.
39
anna og ráða fram úr þeim. En
liann tók flest trúanlegt og lét sér
ant um að láta alt koma sem bezt
lieira, enda gekk það alt eins og í
sögu. Hann tók þáttinn jafngild-
an og söguna, svo alt féll þar í
ljúfa löð, og niðurstaðan varð í
stuttu máli þessi: Bjarney (eða
Bjarneyjar) við Grænland, sem
Karlsefni sigldi frá, var eyjan
Disco; Baffínsland og Labrador
voru Helluland hið mikla, en Xew-
foundland Helluland liið litla;
þessa sldftingu Hellulands bygði
hann á Fornaldarsögum Norður-
landa og Annálum Björns á
Skarðsá. Nova Scotia, New
Brunswick og löndin þar í kring
voru Markland; en Vínland lá í
Massacliusetts og þar suður af.
Kjalarnes var norðuroddinn á
Cape Cod, en Furðustrandir aust-
urströndin þar; Marthas Vine-
yard var Straumsey, en Buzzard
Bay Straumsfjörður, og loks Iióp
Mount Hope Bay. Hann fylgdi
skilningi Páls Vídalíns og Finns
bisikups á eyktar- og dagmálastað,
°g útreikningi Tómas Bugges
stjörnufræðings í samræmi við
hann; þannig varð breiddarstig
Hóps 41° 24' 10" n. br. Rafn trúði
'því, að Newport rústin væri af
norrænum uppruna, og að rúnir
eða latneslct letur væru á Dighton
kletti. Irland liið mikla eða
Hvítramannaland taldi hann liggja
á austurströnd Ameríku alt suður
á Florida. Rafn sá um það, að
skoðanir sínar fengju mikla lít-
breiðslu, og ritgerðir hans um
þetta mál voru þýddar á flest
tungumál Evrópu. Var þeirn vel
tekið í fyrstu og munu þær liafa
sannfært marga; en það sáu þó
brátt þeir, sem vit höfðu á, að Rafn
hafði sannað of mikið, og svo kom
afturkippur í trúna á staðhæfing-
ar lians, og sumir jafnvel hölluð-
ust að þeirri skoðun, að þetta væru
sagnir einar og hrófatildur; var
þessu því lítt gaumur gefinn um
hríð. Þegar ölu var á botninn
hvolft, liafði þannig Rafn öllu
heldur spilt en bætt fyrir málinu.
Það þurfti því einhver að taka
það á ný til meðferðar, sem kynni
að fara með heimildirnar og rann-
saka þær á krítiskan hátt.
Til þessa varð prófessor Gústaf
Storm. Arið 1887 kom út löng
ritgerð eftir hann um Vínlands-
ferðirnar.* Hann komst að þeirri
niðurstöðu, að lítið væri að treysta
frásögninni í Grænlendinga þætti,
og rannsóknin yrði því að byggj-
ast aðallega á Eiríkssögu. Þó taldi
hann áreiðanlegt, það sem sagt
væri um sólarganginn í þættinum;
hér væri þó með eykt meint ekki
ákveðin klukkustund, eins og fyrri
höfundar höfðu talið, heldur sér-
stakur istaður á sjóndeildarhringn-
um, og væri sólin þar á mismun-
andi tíma eftir árstíðum. Með að-
stoð stjörnufræðingsins Hans
Geelmuyden reiknaðist honum til,
að norður takmörk slíks sólar-
gangs mundi vera 49° 55' n. br.,
en gæti vel verið sunnar, því ekki
væri hæg’t að ákveða takmörkin
suður á við. Hins vegar mætti ekki
reiða isig alt of milkið á áttavísan-
irnar í frásögnunum, því að Is-
lendingar liefðu aldrei komist svo
langt suður eftir, og var þess
*) “Studier over Vinlandsreiserne”, i
Aar'böger for nordisk Oldkyndiglied og His-
torie, 1887, bls. 293—392.