Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 39

SUMARSKÓLI VIÐ HÁSKÓLA ÍSLANDS
21
Of lengi hafa Islendingar verið
ánægðir með að vera “Cinderella”
(Öskubuska) og horfa aðgerðalitl-
ir á . systurþjóðirnar skandínavísku
hampa þessum fjársjóði frammi fyr-
ir veröldinni sem sinni eigin eign.
Of lengi hefir þeim útlendingum,
sem um hann hafa viljað fræðast,
verið stýrt fram hjá Sögu-eyjunni,
lítandi hornauga til hennar sem
fornfálegra grafhýsisrústa, þar sem
gersemar voru einu sinni fundnar
og upp grafnar. Of lengi hefir þeim
verið kend íslenzkan sem löngu
síðan úrelt og dauð forn-Norska,
forn-Danska eða forn-Sænska, sem
þeir aldrei heyrðu talaða sem lif-
andi tungumál Of lengi hafa þeir
lært forn-íslenzkar bókmentir sem
bergmál frá löngu horfinni menn-
ingu, sem þeim skilst, að dáið hafi
afkvæmislaus, og hafi jafnvel að-
eins verið lánsfé, sem ísland hafi
naumlega miðlungsrétt til að eigna
sér.
Hefir ekki Ísland óneitanlega
skyldu að rækja gagnvart sjálfu
sér og því sem satt er og rétt í
þessu efni? Flnst nokkrum að það
megi lengur dragast að gera heim-
inum kunnugt, að til íslands, en
ekki annara staða sé að leita fyrir
þá, sem vilja kynnast fjársjóðun-
um í sinni hreinustu mynd?
Vissulega er tími til kominn að
gera útlendingum sem aiuðvpi'íoot
að læra “Ástkæra ylhýra málið”
sem lifandi tungu, málið, sem einu
sinni var alþjóða tungumál Norð-
urlanda, en ísland eitt bar ham-
ingju til að varðveita ógleymt og í
fuliu fjöri. Að gefa þeim tækifæri
til að nema það, þar sem það er
talað og sungið af gömlum og ung-
um í allri sinni hljómfegurð, og
þar sem þeir líka fá skýrast að
heyra hjartslátt miðalda menning-
ar Norðurlanda og sjá þrótt henn-
ar og lífseigju, þar sem hún hefir
orðið fyrir minstri sýkingu af ut-
an að komandi áhrifum. Vissulega
er einnig tími til kominn að út-
lendingum séu kendar íslenzkar
bókmentir, fornar og nýjar, á þann
hátt, að þeir verði þess fyllilega
meðvitandi, að þær frá upphafi
myndi óbrotna heild, — þann Ygg-
drasil íslenkrar menningar, sem
vaxið hefir og blómgast öld eftir
öld, og enn sem fyr heldur áfram
að gefa af sér nýja og dýrmæta á-
vexti.
Ef þvílíkt verkefni er ómaksins
vert, þá er fyrstu spumingunni
svarað.
* * *
Þá er önnur spurningin.
Sumarskólar í sambandi við há-
skóla eru engar nýjungar. Áherzl-
an, sem lögð er á að gera þá sem
fullkomnasta, fer altaf vaxandi
jafnframt því, sem þörfin fyrir þá
eykst ár frá ári og gerist fleirum
augljós. Ástæðan fyrir þessu er
meðal annars sú, að eins og hin
vanalegu og viðteknu skólaárs-
misseri eru aðallega fræðslutími
þeira, sem eru að búa sig undir
lífsstörf sín sem prestar, lögmenn,
læknar, kennarar, vísindamenn á
ýmsum sviðum, o. s. frv., á líkan
hátt er sumarskóla misserið sér-
staklega fyrir þá, sem þegar eru
starfandi í embættum sínum og
lífsstöðum, en finna þörfina á að
fylgjast með hinni vaxandi þekk-
ing, sem áframhaldgndi rannsóknir
og skynjunarþroski eru altaf að