Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 63

STRÍÐSSKULDIR
45
gleyma öllu, og sofna svefninum
langa.
Og svo, þegar hann sízt varði,
fékk hann minnið aftur, og með
því von og nýja lífslöngun. Þá
héldu honum engin bönd. Hann
þráði að komast heim hið bráð-
asta, heim til frænda og vina, heim
til landsins, sem hann unni, og
sem hann átti nú von á að sjá
blána fyrir á hverri stundu.
Og í huganum hélt hann áfram,
sem leiðir lágu, vestur yfir hafið.
Landið smá-rís úr ægi, sjórinn ligg-
ur stálblár og spegilsléttur; silfur-
hvítar ísborgir fljóta á strjálingi. Á
vinstri hönd liggur Helluland, en á
hægri hönd Purðustrandir. Sundin
þrengjast — landsýn skýrist. Lág-
lendin, klettóttir liöfðar og hvít-
gráir malarkambar, líða fyrir aug-
un, eins og hreyfimynd. Sunnan í
grænum brekkum og giljadrögum
standa smábýli, auðsjáanlega bygð
í skjóli fyrir norðankulda og haf-
golu.
Gróðurinn er smávaxinn, lækirn-
ir silfurtærir, loftið hreint og fjar-
sýnið mikið. Hér og þar sér langt
inn í landið, þar sem hálsar og
hæðir standa vafin mjúkum fjólu-
litum fjariægðarbláma.
Áfram lengra vestur! Golan hlýn-
ar og loftið er ekki eins stálblátt.
Gróðurinn stækkar og litirnir verða
móðukendari. Þegar kemur inn
fyrir eyjarnar, andar hlýtt af landi.
Þar lengst í vestri upp með fljót-
inu mikla gnæfir Quebecborg. —
Gamli kastalinn stendur þar fremst
á háum hamrinum og ber við him-
inn. Innar með fljótinu á báðar
hendur liggur óslitin bygð, — borgir
og bæir, klaustur og kirkjur.
Lengra vestur flýgur hugurinn,
ýfir blómleg lönd, akra og aldin-
garða, vestur með stórvötnunum
yfir skóga og eyðimerkur, heim til
vestrænu víðáttunnar, sléttunnar
grænu, er liggur í öldum eins og
hafið, og eins og það, á víðan sjón-
deildarhring, er hverfur út í blám-
ann, hvert sem litið er. Hann mint-
ist líka að hafa heyrt, að þeir sem
kunna að rekja sköpunarsöguna
aftur í öróf aldanna, fullyrði, að
hér sé um hafsbotn að ræða, og
að landið í kring hafi verið þak-
ið suðurlandagróðri, þar sem risa-
vaxin skrímsli óðu á bæxlunum
fram og aftur — svipaðar skepnur
og getið er um í fornsögunum, sem
hann las og lærði barn og ungling-
ur í foreldrahúsum.
í anda kom hann hægt og hljóð-
lega heim á litla bæinn sinn. Hver
mundi aðkoman þar? Voru for-
eldrar hans á lífi? Eða mundi hann
koma heim að auðn og endurminn-
ingum? — Æskuárin rifjuðust nú
upp fyrir honum, hið fátæklega
heimili foreldra hans, lítið bónda-
býli; var faðir hans bæði bóndi og
fiskimaður í senn, en þó lítt til
hvorugs hneigður. — En hann
var bókamaður mikill og las, þeg-
ar hann komst höndunum undir og
átti mikið af íslenzkum bókum.
Af þeim brunni drakk Ölver, eftir
að hann lærði að lesa. Honum stóð
enn fyrir minni, hvílík hörmung
það var, að læra að stafa, hvílík
dauðans leiðindi — hver mínúta
var heil eilífð. Og svo eftir að hann
var orðinn lesandi, hvílíkur unað-
ur að geta lesið og svifið á vængj-
um ímyndunaraflsins inn á ókunn
lönd. —Oft á vorin og sumrin lá