Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 104

86
TÍMARIT ÞJÖÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
vegginn. Og í þeirra, viðureign hafa
fjandmenn Gunnars ekki verið að
horfa eftir, hvernig sá leikur færi,
heldur hafa þeir í sömu andránni
verið komnir upp á vegginn og sótt
að honum á alla vegu. Hefir þá
veriö lítið tækifæri fyrir Gunnar
að tala til Hallgerðar, og hnoða
saman skæting í vísu til hennar,
því síður að koma boganum við,
þó að heill væri strengurinn — svo
fast hefir sú atlaga verið sótt.
Næst því segir sagan, að Hall-
gerður hafi orðið að hrekjast frá
Hlíðarenda fyrir geðvonzku Rann-
veigar móður Gunnars. Sýnir það
eðallyndi hennar að vilja ekki eiga
í erjum við tengdamóður sína aldr-
aða. Fátt er það, sem af Hallgerði
er sagt í sögunni eftir það. Og sízt
er það vingjarnlegt, er sagt er af
vinfengi hennar við Hrapp. En svo
slær sagan þann varnagla við því,
að sumir hafi mælt því í móti. —
Slíkan varnagla hefði víðar mátt
slá við því, sem af Hallgerði er
sagt.
Sagan bendir sterkiega til þess,
að allar þær ófrægisögur, sem af
Hallgerði eru sagðar, hafi átt mið-
stöð sína hjá þeim Njáli og Berg-
þóru. Annara getur sagan ekki en
þeirra, er óvinveitt hafi verið Hall-
gerði. Þangað hafa þær sögur bor-
ist með flökkulýðnum, er þekt hef-
ir, hverju viðmóti þeim yrði þar
tekið. Þaðan hafa þær svo runnið
með honum til baka út í hina ýmsu
viðkomustaði, er þær hafa tekið á
brautum sínum, — sérstaklega hjá
ættfólki þeirra Njáls og Bergþóru.
En svo er ekki annara skyldmenna
þeirra getið en bræðrunga Njáls,
sona Þóris í Holti. Þangað munu
því sagnir af Hallgerði hafa borist
og verið teknar trúanlegar, í hversu
ljótri mynd sem verið hafa. Því að
ekki munu þeir bræður hafa orðið
vinveittir Hallgerði, fyrir níðið, er
hún lét yrkja um þá feðga, frænd-
ur þeirra, sem þó að líkindum hefir
ókunnugt verið um gagnsakir þess
og tildrög, eða þá ekki tekið tillit
til þess, er búið var að skaprauna
henni áður af því fólki. Þó mun
háðið hafa gramist því fólki mest,
er kemur fram í viðurnefninu “tað-
skegglingar”, sem bendir til þess
að strákar hafi ekki þótt sem allra
hreinlegastir með tað í skegg stað
á höku og kjálkum, og á því hefir
mátt skilja, að heimilið hafi ekki
haft orð á sér fyrir þrifnað. Því er
auðsætt, að sagnir af Hallgerði,
eins og þær eru framsettar í Njálu,
hafi borist með ættinni fram í
næstu aldir, og ekki verið látnar
tapa sér. Og í þann búning mun
höfundur sögunnar hafa sett þær
á bókfellið, senij hann tók við þeim
frá heimildarmanni.
En að Gunnar hafi komið svo
ómannlega fram gagnvart Hall-
gerði, sem honum er gert í sög-
unni, en að líkindum átt að verða
henni til smánar gert, af þeim, er
með þær frásagnir hafa farið —
getur á engan hátt talist sennilegt.
Hallgerður var of stórlát og mákil
kona til þess að una við slíka sam-
búð. Og Gunnar hefir h'ka verið
miklu betri maður en sagan gerir
hann, og hjúskaparlíf þeirra betra
en ráða má af sögunni. Enda hefir
Hallgerður haft bætandi áhrif á
hann, því hún gengur eftir honum
með blíðu, þegar hann slær á sig
fálæti. En Gunnar virðist hiiðstæð-