Læknablaðið - 15.09.1998, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
639
Fig. 1. Percentage ofmail responders, with chronic widespread
musculoskeletal pain (CWP), in each age group. Females n
513 (white columns), males n 378 (gray columns).
Meðalaldur úrtakshópsins var 42,6 ár, með-
alaldurinn á Suðurnesjum var 40,6 ár, en 44,7
ár á Suðurlandi sem er marktækur munur, þetta
er í samræmi við eiginlega aldursdreifingu íbúa
á viðkomandi landsvæði samkvæmt Hagstofu
Islands. Með slembivali var hringt í 737 ein-
staklinga sem ekki höfðu svarað póstsenda
spurningalistanum, 53,1% (391/737) svöruðu
verkjalistanum símleiðis (munum við kalla
þann hóp símahóp), 212 konur og 179 karlar.
Af þeim sem hringt var í náðist ekki samband
við 346 (46,9%). í töflu II sést hversu margir
voru skoðaðir og hvernig niðurstöður úr bréfa-
og símahópi eru notaðar til að reikna út lág-
marks algengi vefjagigtar, sem er hjá konum
9,8% (118/1200) en hjá körlum 1,3% (16/
1200), algengi langvinnra útbreiddra stoðkerf-
isverkja er 26,9% (323/1200) hjá konum en
12,9% (155/1200) hjá körlum. Myndir 1 og 2
sýna hlutfall svarenda með langvinna verki og
vefjagigt eftir kyni og aldursflokkun.
Af 891 sem svaraði bréfum en hafði ekki
langvinna útbreidda stoðkerfisverki hafði 101
(11,3%) daglega verki, 155 (17,4%) höfðu
langvinna verki en ekki útbreidda eða daglega.
Skammvinna verki en ekki útbreidda, daglega
eða langvinna verki höfðu 144 (16,2%) ein-
staklingar. Verkjalausir einstaklingar síðasta
árið í bréfahópnum voru því aðeins 122
(13,7%). Munur á milli landshluta hvað varðar
algengi langvinnra verkja og vefjagigtar, eftir
kyni og aldursflokkaskiptingu sést í töflu III.
Marktækt hærra hlutfall kvenna á Suðurnesjum
heldur en Suðurlandi var með langvinna út-
breidda stoðkerfisverkisverki (p<0,05) en ekki
reyndist munur á algengi vefjagigtar á milli
landshluta. I töflu IV sést samanburður á algengi
vefjagigtar og langvinnra dreifðra verkja á Is-
landi og í Danmörku.
Fig. 2. Percentage of mail responders, with fibromyalgia, in
each age group. Females n 513 (white columns), males n 378
(gray columns).
Umræða
Þessi rannsókn bendir eindregið til að al-
gengi vefjagigtar og langvinnra útbreiddra
stoðkerfisverkja sé mjög hátt á íslandi. Algengi
vefjagigtar hjá konum byggt á 60,4% úrtaksins
er 9,8%. Sambærilegt algengi hjá körlum byggt
á 46,4% úrtaksins er 1,3%.
Algengi langvinnra útbreiddra stoðkerfis-
verkja byggt á sama úrtaki er 26,9% hjá konum
en 12,9% hjá körlum.
Urtakshóparnir eru fullstórir, sem gerir höf-
undum erfitt fyrir í ljósi þess að svörun spurn-
ingalistans var dræm, með símhringingum var
síðan reynt að ná í þá sem ekki svöruðu, en
þrátt fyrir það varð heildarsvörunin ekki nema
53,4%. Þessi dræma þátttaka takmarkar álykt-
unarhæfni okkar af niðurstöðum rannsóknar-
innar. I útreikningi á lágmarksalgengi vefja-
gigtar er gengið út frá því að þeir sem ekki
svara séu frískir. Ef við gerum aftur á móti ráð
fyrir því að algengið í þeim hópi sem ekki svör-
uðu sé svipað því og var í símahópnum þá
mætti ætla að algengi vefjagigtar hjá konum sé
nær 15%.
Þegar þessar niðurstöður eru bornar saman
við erlendar rannsóknir þá er algengið hærra en
í flestum öðrum rannsóknum (8,10,15). Eru
það einungis niðurstöður frá Arendal í Noregi
sem eru sambærilegar en þar var algengi vefja-
gigtar hjá konum á aldrinum 20-49 ára 10,5%
(9).
Samanborið við dönsku rannsóknina sem er
sambærileg við skoðun sársaukapunkta og
greiningu vefjagigtar, þá er lágmarks algengi
langvinnra útbreiddra stoðkerfisverkja tvö- til
þrefalt hærra hjá íslenskum konum og körlum
og algengi vefjagigtar tífalt hærra en hjá Dön-
um af báðum kynjum (tafla IV).
Mikil aukning verður á langvinnum út-