Læknablaðið - 15.09.1998, Blaðsíða 29

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
647
skipta á sárum. Reyndar fylgja
þeir að jafnaði fyrirmælum
lækna en sár eru sjúkdómar
sem geta tekið breytingum á
skömmum tíma og þrátt fyrir
góða þekkingu og reynslu
hjúkrunarfræðinga gæti mat
þeirra á slíkum breytingum
orkað tvímælis.
Það er ekki ætlun mín að
skrifa grein um sáralækningar,
en rétt er að minna á það að
markmiðið með þeim er, eins
og markmiðið með meðferð
allra sjúkdóma, að lækna þá
eins fljótt og vel og kostur er á
(1). Það gerist ekki öðru vísi en
með því að fylgjast stöðugt með
þeim og grípa til réttra ráða
þegar aðstæður gefa tilefni til.
Heimalækningar eru nú
mjög vinsælar, einkum meðal
stjórnmálamanna, sem álita að
þær spari í heilbrigðiskerfinu.
Svo virðist sem að minnsta
kosti hluti lækna hafi látið
undan sparnaðarþrýstingnum,
fyrir nú utan það að sumum
finnst þægilegt að láta aðra
stunda lækningar fyrir sig.
Það er augljóst að heima-
lækningar sára, eins og hér
hefur verið lýst, geta beinlínis
seinkað því að sárin séu
grædd „lege artis“. Þannig er
hæpið að þær spari fé, hvort
heldur fyrir einstaklinginn eða
þjóðfélagið. Þá er samfara
þeiin veruleg sýkingarhætta í
næsta nágrenni hins sýkta,
jafnvel þó höfð sé eins full-
komin smitgát og kostur er á,
og einnig úti í þjóðfélaginu og
verður í því sambandi að hafa
í huga að sýklarnir sem eru að
verki eru oft lítt- eða ónæmir
fyrir algengum sýklalyfjum.
Allt ber þetta að sama
brunni sem er sá að sparnað-
urinn í heilbrigðiskerfinu get-
ur leitt af sér afturhvarf til
frumstæðari lækningaaðferða
og þar með minna öryggis,
bæði fyrir einstaka sjúklinga
og jafnvel almenning, ef illa
tekst til.
HEIMILDIR
1. Árni Björnsson. Nota læknar heil-
brigða skynsemi við sárameðferð?
[ritstjórnargrein]. Læknablaðið.
1988; 74: 317.
Árni Björnsson
Frumvarp til laga um gagnagrunn á heilbrigðissviði
Mörgum spurningum enn ósvarað
s
Samþykkt stjórnar Læknafélags Islands frá 11. ágúst 1998
Heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytið hefur kynnt
frumvarp til laga um gagna-
grunn á heilbrigðissviði og er
það endurskoðað stjórnar-
frumvarp um sama efni frá
liðnu vori. Fagna ber frum-
kvæði ráðuneytisins að kynna
frumvarpið á heimasíðu sinni.
Þrátt fyrir umtalsverða
vinnu starfsmanna ráðuneytis-
ins er mörgum spurningum
ósvarað.
Hættur þær sem fylgja til-
vist gagnagrunns af þessu tagi
eru augljósar, en gagnsemin
óviss. Ekki hefur verið sýnt
fram á, að hinn óvissi árangur
sé þeirrar áhættu virði sem
þjóðin tekur með samþykkt
þessa frumvarps.
Gert er ráð fyrir því að upp-
lýsingar, sem gefnar hafa ver-
ið læknum í trúnaði og í
ákveðnum tilgangi, verði
teknar og þær dulkóðaðar til
nota í hverjum þeim tilgangi
sem starfsleyfishafi miðlægs
gagnagrunns og heilbrigðis-
ráðherra semja um. Ekki hefur
verið skýrt með hvaða hætti
þetta verður gert. Upplýsing-
arnar eru ekki aftengdar og
má því rekja til baka til ein-
staklinganna sem þær gáfu. Ef
upplýsingarnar eru ekki leng-
ur taldar vera persónuupplýs-
ingar er það alvarlegt mál að
hlutverk Tölvunefndar sem
eftirlitsaðila er skert. Hlutverk
Tölvunefndar þarf að vera
skýrt. þannig að nefndin fjalli
um og hafi eftirlit með óper-
sónutengdum upplýsingum.
Leyfishafi fær samkvæmt
frumvarpinu einkaleyfi á
rekstri miðlægs gagnagrunns.
Vísindamenn sem vilja nýta
sér upplýsingar úr grunninum
vita ekki fyrirfram hvort þeim
verður mögulegt að rannsaka
það sem hugur þeirra stendur
til varðandi þá sjúkdóma/sjúk-
linga sem þeir hafa með hönd-
um. Þetta gildir jafnvel þótt
þeir uppfylli til þess öll form-
leg skilyrði samfélagsins um
meðferð persónuupplýsinga
og til vísindarannsókna.
Alvarleg umræða um þetta
mál er rétt að hefjast. Stjórn
Læknafélags Islands telur að
stórum spurningum, siðfræði-
legum og á sviði persónurétt-
ar, sé enn ósvarað.
Sátt þarf að nást í þjóðfé-
laginu um jafn viðamikið mál
og þetta.