Læknablaðið - 15.09.1998, Blaðsíða 49

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
665
TÖLVUNEFND
GAGNAGRUNNSNEFND
Mynd 2. Yfirlit yfir nafnleyndarkerfi fyrir miðlœgan gagnagrunn eins og sérfrœðingar íslenskrar erfðagreiningar sjá það fyrir sér.
Eftir að búið vœri að safna sanian gögnunum og dulkóða þau í sérstakri dulkóðunarstofnun undir eftirliti landlœknis, vœru þau
tengd dulkóðuðum erfðafrœði- og œttfrœðiupplýsingum og vistuð í gagnagrunninum. Mjög strangar aðgangsheimildir vœru að
gagnagrunninum, auk þess sem fram fœri stöðug skráning á notkun hans þannig að koma mœtti í veg fyrir misnotkun eins og lýst
er nánar í greininni. Yfir öllu þessu ferli vekti svo Tölvunefnd og sérstök gagnagrunnsnefnd sem nýja frumvarpið kveður á um.
lega notað utanaðkomandi
þekkingu til að greina stakan
einstakling og brjóta þar með
nafnleynd og lög. Vegna eðlis
notkunar gagnagrunnsins má
takmarka tegundir fyrirspurna
og stjórna aðgangsheimildum
til að fyrirbyggja misnotkun
af slíku tagi. Eina tengingin
fyrir notendur inn í gagna-
grunninn væri í gegnum miðl-
ara. I þessum miðlara væri
hugbúnaður sem virkaði sem
nokkurs konar öryggishjúpur
utan um gagnagrunninn. Miðl-
ari þessi yrði þróaður af ÍE en
yfirfarinn af eftirlitsaðilum.
Til dæmis mætti ganga frá kerf-
inu á þann hátt að það skráði
sérstaklega eða hreinlega
kærni í veg fyrir fyrirspurnir
sem skilgreindu mengi ein-
staklinga þar sem fjöldi stak-
anna í menginu væri undir
ákveðnu lágmarki. Slíkt má
auðveldlega útfæra með því
að reikna nokkurs konar þver-
summu (message digest) af
gögnum þeirra einstaklinga
sem birtir eru hverju sinni. Ör-
yggislagið myndi til dæmis
ekki birta niðurstöður þar sem
færri en fimm hafa sömu þver-
summu. Fyrirspurnir sem
leiddu af sér svör sem ættu við
of fáa einstaklinga væru því
ekki mögulegar. Sömuleiðis
þyrftu notendur gagnagrunns-
ins aldrei að sjá hin eiginlegu
dulkóðuðu persónunúmer
heldur aðeins afleidd persónu-
númer sem einungis væri hægt
að bera saman með hugbúnaði
í miðlaranum. Þar með væri
komið í veg fyrir að einangra
mætti einstaklinga með niður-
stöðum úr mörgum fyrirspurn-
um. Aðgangsheimildir og not
af gagnagrunninum væru háð
eftirliti. Sérstakur eftirlitsaðili
gæti þá fylgst með notkuninni
og meinað þeim aðgang sem
ætla mætti að væru að leggja
fram óeðlilegar fyrirspurnir.
Uppfylla má ströngustu
kröfur um persónu-
vernd
Best væri að gagnagrunnur-
inn sjálfur yrði geymdur utan
ÍE hjá þriðja aðila til að fyrir-
byggja grunsemdir um mis-
notkun. Á þeim stað yrði að-
eins um að ræða vistun á gögn-
um og eftirlit, en þar færi ekki
fram nein þróun á hugbúnaði.
Gagnagrunnskerfið yrði hann-
að á þann veg að einungis ör-
fáir vel skilgreindir kerfis-
stjórar hefðu aðgang að frum-
gögnunum. Hlutverk þeirra