Læknablaðið - 15.09.1998, Blaðsíða 28

646
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Umræða og fréttir
Sýkingar fluttar í heimahús
Á liðnu vori var ég beðinn
að koma í heimahús, vegna
kunningsskapar við húsráð-
endur, til að líta á ungan pilt,
sem hafði í nokkra mánuði haft
opna ígerð aftast í klyftum eftir
aðgerðir á sjúkrahúsi vegna
sinus pilonidalis. Þarna var all-
stór hola, sem samkvæmt fyrir-
mælum viðkomandi læknis,
var troðin út með grisju á eins
eða tveggja daga fresti. Þetta
gerði hjúkrunarfræðingur sem
vitjaði piltsins reglulega, en
móðir drengsins skipti á ytri
umbúðum ef þær gegnvættust
af útferð úr sárinu.
Fyrir utan það að vera hugs-
anlega ekki alveg sáttur við
sárameðferðina, olli þetta mér
engum sérstökum heilabrot-
um, en gleymdist í önn dags-
ins og satt best að segja veit
ég ekki hver varð framvinda
þessa máls. Það gæti verið að
pilturinn gengi enn með sárið
á rassinum.
En ég hrökk dálítið óþyrmi-
lega við, þegar hjúkrunarfræð-
ingur, sem stundar hjúkrun í
heimahúsum, sagði mér frá
tveimur sjúklingum með alvar-
legar sýkingar, annar eftir
mjaðmaraðgerð og hinn eftir
kviðslitsaðgerð. Báðir þessir
sjúklingar hafa verið með-
höndlaðir vikum og mánuðum
saman í heimahúsum, líkt og
pilturinn minn frá í vor, og ég
hef heyrt um fleiri síðan. Sam-
eiginlegt er með öllum þessum
sýkingum að upphaf þeirra er á
sjúkrahúsum. Hér er að birtast
í raun sú stefna heilbrigðisyfir-
valda að flytja sem mest af
lækningum í heimahús, til að
spara í heilbrigðiskerfinu, og
ekki verður betur séð en lækn-
ar samþykki stefnuna með
samvinnu og þögn.
Svo sem fyrr segir eru sýk-
ingar í heimahúsum oft upp-
runnar á sjúkrahúsum. Sjúk-
lingarnir hafa því fengið
sýklalyf, mismunandi mikil
og mismunandi mörg og því
má gera ráð fyrir, að sýklarnir
sem eru að verki séu oftar en
ekki lítt- eða ónæmir fyrir
sýklalyfjum.
Af reynslu veit ég að hjúkr-
unarfræðingar á sjúkrahúsum
eru mjög meðvitaðir um smit-
gát, oft meðvitaðri en lækn-
arnir. Við smitgát á sjúkrahús-
um er fylgt ákveðnum reglum,
til að mynda eru sjúklingar
með sýkingar sem geta verið
hættulegar fyrir aðra sjúklinga
einangraðir, sóttmenguðu efni
er eytt eftir ákveðnum reglum
og almennt er þess gætt við
umönnun að ganga ekki milli
sýktra sjúklinga, hvað þá milli
sýktra og ósýktra sjúklinga.
Þá eru sýkingavarnarnefndir
starfandi á stóru sjúkrahúsun-
um, sem fylgjast kerfisbundið
með sýkingum undir stjórn
sýkladeildanna og í því eftir-
liti er fólgið að leita að hættu-
legum sýklum í hreinlætis-
tækjum og hreinlætisefnum,
svo sem vöskum, sápu og
handþurrkum.
Hvað þá um sýkingar í
heimahúsum? Hjúkrunarfræð-
ingar sem ganga milli húsa og
skipta á sýktum sárum kunna
auðvitað skil á smitgát og
ástunda hana eftir bestu getu.
Eg er til dæmis viss um að
meðferðin er samviskusam-
legar skráð heldur en hjá
læknum. En hvað um annað
sem tengist smitgátinni? Hvað
verður um sóttmengað efni,
svo sem umbúðir? Skyldu
vera mörg heimili þar sem að-
staða er til að brenna sótt-
menguðu efni? Skyldi þetta
dót vera sett í plastpoka og
kastað í ruslagám heimilisins?
Hvað um hreinlætistækin, þar
sem þeir sem skipta á sárun-
um þvo sér ásamt öðru heimil-
isfólki? Hver gætir þess, að
þau mengist ekki af sýklum,
sem hugsanlega eru ónæmir
fyrir öllum venjulegum sýkla-
lyfjum? Oft er útferð úr þess-
um sárum svo mikil að skipta
þarf á þeim oftar en einu sinni
á sólarhring. Það kemur oftast
í hlut húsmóðurinnar á heimil-
inu að gera það, en hún sér
líka venjulega um matreiðslu
fyrir heimilisfólkið. Hvernig
eru húsmæður upplýstar um
smitgát? Er hugsanlegt að fólk
frá heimilum, þar sem verið er
að meðhöndla sárasýkingu, sé
starfandi á veitingahúsum,
eða við matvælaiðnað? Gæti
hlutastarf húsmóðurinnar ver-
ið á slíkum stað?
En hvað um sjúklingana?
Hjúkrunarfræðingar kunna skil
á smitgát og þeir kunna að