Læknablaðið - 15.11.1998, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84: 827-8
827
Ritstjórnargrein
Meðferð sykursýki af tegund 2:
Bresk tímamótarannsókn styöur góða
blóðsykur- og blóðþrýstingsstjórn
Enginn efast um ágæti þokkalegrar sykur-
stjómar í tegund 2 af sykursýki í því augnamiði
að lina einkenni eins og þorsta og tíð þvaglát.
Nauðsyn mjög góðrar sykurstjórnar er hins
vegar ekki eins vel studd rannsóknum og ætla
mætti. Þrátt fyrir það hafa flestir sykursýki-
læknar boðað góða sykurstjórn til að fyrir-
byggja síðkomna fylgikvilla sykursýki. Þessar
ráðleggingar hafa verið taldar almenn skyn-
semi og em studdar nokkrum smáum og skamm-
vinnum rannsóknum. Það er ennfremur tiltölu-
lega stutt síðan farið var að leggja áherslu á að
meðhöndla einnig aðra þætti efnaskiptavillu
(Metabolic Syndrome X) svo sem blóðfitu-
brengl og háþrýsting, en nýlegar rannsóknir
hafa ótvírætt bent á kosti þess, að minnsta kosti
í völdum hópum sykursjúkra.
Rökin fyrir góðri blóðsykurstjóm í tegund 2
af sykursýki hafa styrkst verulega með nýrri
breskri rannsókn, United Kingdom Prospective
Diabetes Study (UKPDS), en helstu niður-
stöður birtust um miðjan september á þessu ári
(1-4). Niðurstaðnanna hefur verið beðið með
óþreyju enda er þetta viðamesta framskyggna
slembirannsóknin á meðferð í sykursýki af teg-
und 2 sem ráðist hefur verið í. Rannsóknin stóð
í um það bil 10 ár og fylgdi eftir meira en 4000
nýgreindum sykursýkisjúklingum (fastandi
plasma glúkósa tvisvar >6,0 mmól/1) sem voru
fylgikvillalausir og á aldrinum 25-65 ára í upp-
hafi rannsóknarinnar.
Þegar UKPDS var hönnuð efuðust margir
um gagnsemi mjög góðrar sykurstjómar. Astæð-
an var niðurstöður þá nýbirtrar rannsóknar sem
sýndi engan ávinning af góðri sykurstjóm með
lyfjameðferð hvað varðaði smáæðafylgikvilla
og tolbútamíð eða fenformín meðferð virtist
jafnvel auka líkur á stóræðafylgikvillum.
UKPDS var því fyrst og fremst ætlað að bera
saman þokkalega sykurstjórn með mataræði
(markmið fastandi blóðsykur <15mmól/l) og
góða sykurstjórn með lyfjum (markmið fast-
andi blóðsykur <6mmól/l), sem voru annað
hvort súlfonýlúrea lyf, metformín eða insúlín.
Að auki var einstaklingum með háþrýsting
slembiraðað í góða meðferð (með atenólóli eða
kaptópríli, markmið <150/85mmHg) eða
þokkalega blóðþrýstingsmeðferð (forðast ofan-
greind lyf og markmið <180/105mmHg). Allir
þátttakendur fengu mataræðisráðleggingar.
Meðferð feitra einstaklinga miðaðist við tak-
mörkun á orkuneyslu, en að auki var öllum ráð-
lagt að takmarka neyslu mettaðrar fítu og lagt
til að um það bil 50% orku kæmi úr kolvetnum.
Að ofantöldu má sjá að slembiröðunin var
flókin og einnig var leyfilegt flakk milli með-
ferðartegunda ef mistókst að halda blóðsykri
innan marka. Þetta flakk hafði auðvitað áhrif á
úrvinnslu (intention to treat analysis) og enn-
fremur varð að taka tillit til endurtekinna töl-
fræðiprófana þar sem yfir 20 mismunandi atvik
(end points) höfðu verið skilgreind sem sum
sköruðust innbyrðis. Óhjákvæmilega varð því
hver einstakur hópur fámennur, svo og atvikin
fá.
Fastandi blóðsykur, HbAic og þyngd hækk-
uðu með árunum í öllum hópunum. Þó lækkaði
blóðsykur og HbAic talsvert á fyrsta ári hjá
þeim sem fengu lyf, en eftir það var aukningin
á HbAic samsíða. Bæta varð við lyfjum hjá
62% þeirra sem í upphafi slembiröðuðust í
mataræðismeðferð eingöngu. Góð blóðsykur-
stjórn einkenndist af 11% lægra HbAic gegnum
alla rannsóknina (meðal HbAic var 7,0% sem
var tveimur staðalfrávikum ofan við efri
viðmiðunarmörk). Lyfjameðferð leiddi ekki af
sér hættulegar aukaverkanir og meðferð með
súlfonýlúrea lyfjum eða insúlíni var ekki tengd
aukinni tíðni stóræðasjúkdóma. Blóðsykurföll
voru algengust við insúlínmeðferð (um það bil
2%) en voru oftast væg og metformín olli ekki
mjólkursýrublóðsýringu.