Læknablaðið - 15.04.1999, Síða 57

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
329
skaddaða hryggþófa. Bein var tekið frá mjaðm-
arkambi eða sperrilegg til að nota sem fremri
stuðning og var beinið klemmt á milli hryggj-
arbola með því að spenna saman réttitækið.
Þannig var hægt að forðast járnafestingar fram-
anvert á hryggsúluna.
Arangur: Það tókst að rétta alla upp í eðli-
lega líkamsstöðu. Enginn versnaði af verk eða
hlaut brottfallseinkenni. Oftast dugði að spengja
næsta hryggjarbol fyrir ofan og neðan hinn
brotna hryggjarbol. Sjö af níu sjúklingum gátu
snúið aftur til starfa. Tveir sjúklingar eru ennþá
með verki þótt verkirnir hafi minnkað eftir að-
gerðina.
Alyktanir: Hægt er að rétta upp gömul
hryggbrot með góðum árangri. Sennilega er oft
um að ræða beygju-tog áverka þar sem áverkar
á aftari liðbönd hryggjarins hafa ekki verið
greindir, heldur aðeins hryggbrotið sjálft. Ör-
uggasta leiðin til að greina slíka áverka mynd-
rænt er með segulómun og ætti ávallt að gera
slíka rannsókn í ofangreindum tilvikum.
E-43. Arekstrar og öruggar bifreiðir
Brynjólfur Mogensen
Frá bœklunarlœkningacleild Sjúkrahúss
Reykjavíkur
Inngangur: Látnum og alvarlega slösuðum í
bifreiðarslysum hefur fækkað mikið á síðustu
árum. Má þakka þennan árangur meðal annars
betri hönnun bifreiða og umferðarmannvirkja
ásamt meiri þekkingu um umferðarslys og af-
leiðingar þeirra. Hvemig getum við náð betri
árangri?
Efniviður og aðferðir: Leitað var í norræna
slysaskráningarkerfinu að þeim sem höfðu
slasast í bifreiðarslysum og voru lagðir inn á
Sjúkrahús Reykjavfkur á árunum 1997 og
1998. Arekstrarstefnur voru kannaðar með
hliðsjón af innlögnum.
Niðurstöður: Eitt hundrað og þrír voru lagðir
inn á sjúkrahús úr bifreiðarslysum. Athygli
vekur að í 29 tilvikum var aðeins um eina bif-
reið að ræða og í 26 tilvikum kom gagnaðili
þvert á umferðarstefnu. Fleiri slösuðust er gagn-
aðili fór í sömu átt heldur en í gagnstæða. Lang-
flestir slasaðra eru á aldrinum 15-24 ára eða 37
af 103 slösuðum. Ekki voru tiltækar upplýsing-
ar um öryggisútbúnað bifreiðanna.
Umræða: Meirihluti bifreiðarslysa er einnar
bifreiðar slys eða að gagnaðili kemur þvert á
umferðarstefnu. Þetta er einnig reynslan er-
lendis frá. Að fleiri slasaðir leggjast inn við
árekstur biðfreiða í sömu átt vekur athygli en
hugtakamisskilningur gæti hugsanlega skýrt
mismuninn að einhverju leyti. Hliðaröryggi
bifreiða hefur verið og er enn ábótavant þrátt
fyrir styrktarbita og að hliðarloftpúðar, til þess
að hindra áverka á brjóst- og kviðarhol, komi í
æ fleiri bifreiðir. Allra besta hönnunin er einnig
hliðarloftpúði fyrir höfuð sem er aðeins fáanleg
í dýrari gerðum bifreiða. Miðað við algengi út-
afaksturs eða að gagnaðili kemur þvert á um-
ferðarstefnu er ástæða til þess að setja auka-
hliðarloftpúða enn neðar til þess að verjast
slæmum mjaðmargrindarbrotum eða brotum á
lærlegg. 1 veltunni verður toppurinn að þola
álagið svo hann leggist ekki saman.
Algjörlega örugga bifreið er ekki hægt að
hanna. Með því að aka í bifreið sem hefur feng-
ið hæstu öryggiseinkunn í ströngum öryggis-
prófunum frá Evrópu eða Bandaríkjunum má
minnka verulega líkurnar á alvarlegum slysum
í umferðaróhöppum. Sem flestir ættu að hafa
niðurstöður úr öryggisprófunum að leiðarljósi
er þeir velja sér bifreið.
E-44. Björgun og greining slasaðra úr
hópferðabifreiðarslysi við erfiðar að-
stæður
Brynjólfur Mogensen', Böðvar Örn Sigurjóns-
son2, Gísli Þórörn Júlíusson3, Jón Baldursson'
Frá 'Sjúkraltúsi Reykjavíkur, 2Heilsugœslu-
stöðinni á Blönduósi, 3Heilsugœslustöðinni á
Hvammstanga
Inngangur: Umferðarslys hópferðabifreiða
geta verið mjög alvarlegs eðlis vegna fjölda
farþega og að öryggisbúnaður er ekki sá sami
og í fólksbílum. Slys á farþegum eru óalgeng
en koma þó fyrir. Mjög alvarlegt hópferðabif-
reiðarslys átti sér stað 1995 þar sem aðstæður á
slysstað voru mjög erfiðar og verða björgunar-
aðgerðum gerð nánari skil.
Efniviður og aðstæður á slysstað: Árið
1995, þann 22. október, um kl. 21 fór hóp-
ferðabifreið á leið norður í land með 41 farþega
og ökumann út af þjóðvegi í Hrútafirði og valt.
Veður var mjög slæmt þetta kvöld. Það var kalt,
slydda og vindur að norð-norðaustan. Snörpustu
vindhviður fóru jafnvel upp í 110 km á klukku-
stund. Hálka og krapi var á þjóðveginum.
Niðurstöður: Hópferðabifreiðin fór út af veg-
inum, niður um að minnsta kosti fjóra metra og
valt VA úr veltu. Yfirbyggingin hélst nokkuð
vel en allar rúður brotnuðu. Flestir farþeganna
fóru á ferð og flug um rútuna og virðist aðeins