Læknablaðið

Årgang

Læknablaðið - 15.04.1999, Side 60

Læknablaðið - 15.04.1999, Side 60
332 LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85 Inngangur: Áratugir eru liðnir síðan farið var að nota lendarutanbastsdeyfingu með stað- deyfilyfjunt. Okostir þeirrar meðferðar voru fylgikvillar og ófullkomin verkjastilling við efri kviðar- og brjóstholsaðgerðir. Með aukinni þekkingu á lyfjafræði og líffærafræði var farið að nota blöndu ýmissa lyfja, sem áhrif höfðu á viðtæki mænunnar. Með þessu móti mátti minnka mjög tíðni fylgikvilla, auka verkjastill- ingu og bæta þar með andlega og líkamlega líð- an sjúklinga. Með tilkomu þriggja lyfja utan- bastsmeðferðar (búpívakaín 0,1 mg/ml, fent- anýl 2 ug/ml. adrenalín 2 pg/ml) má fá fram góða verkjastillingu með fáum aukaverkunum. Forsenda þessarar meðferðar er að leggur sé staðsettur sem næst verkjasegmenti mænu. Á síðustu þremur árunt hefur svæðisbundinni þriggja lyfja utanbastsmeðferð verið beitt með góðum árangri til verkjastillingar stærri að- gerða á handlækningadeild Landspítalans og hefur árangur við þá meðferð verið kannaður með tilliti til staðsetningar leggjar. Efniviður og aðferðir: Alls voru 1.033 sjúk- lingar í úttektinni. Skráður var nákvæmlega á eftirlitsblaði á fjögurra klukkustunda fresti ár- angur verkjameðferðar og fylgikvilla sem og skerðing á hreyfigetu. Hreyfigeta var metin samkvæmt kvarða Bromage frá 0-3. Staðsetn- ing leggjar á lendarsvæði eða brjóstholssvæði var borin saman við hreyfigetu sjúklinga. Niðurstöður: I þeim tilfellum þar sent leggur var lagður á brjóstholssvæði yfir viðkomandi verkjasegmenti var hreyfigeta >2 í 1,9% til- fella. Þar sem leggur hafði verið lagður á lend- arsvæði reyndust 21,4% sjúklinga hafa hreyfi- getu >2. Þegar borin var saman staðsetning leggjar og aðgerðarform var í öllum tilfellum um verulegan mun á hreyfigetu að ræða brjóst- holsstaðsetningu í liag. Við brjóstholsaðgerðir var enginn sjúklinga með kvarða >2, enda eng- inn leggur lagður á lendarsvæði. Ályktanir: Mikilvægt er að leggja deyfingu yfir þeim stað afturhorns mænu, þar sem búast má við að ífarandi verkjaboð komi inn og mið- ast það við staðsetningu aðgerðar. Aldrei skal þó leggja deyfinguna neðar en L-l. Ranglega staðsettur leggur þýðir skert hreyfigeta, meira magn lyfja, meiri ógleði, lengri rúmlega, lengri þvagleggjarþörf og óánægður sjúklingur. S-5. Þriggja lyfja svæðisbundin verkja- meðferð á Landspítalanum. Lýst tveimur sjúkratilfellum Gísli Vigfússon, Eiríkur Benjamínsson, Oddur Fjalldal, Jón Sigurðsson Frá svœfingadeild Landspítalans Á handlækningadeildum Landspítalans hef- ur verið veitt þriggja lyfja svæðisbundin utan- bastsverkjameðferð (búpívakaín 0,1 mg/ml, fentanýl 2 pg/ml, adrenalín 2 pg/ml) um þriggja ára skeið. Þessi meðferð var í lok árs 1995 kynnt meðal starfsfólks deildanna. Sjúk- lingum var fylgt eftir af lækni gjörgæsludeildar og verkjahjúkrunarfræðingi. Árangur meðferð- ar var tölvuskráður og meðferðin, skráningin og eftirlitið bætt eftir því sem hnökrar komu fram. Ýmis vandamál geta komið upp við með- ferðina, sem oftast eru smávægileg. Oftast eru þau tæknilegs eðlis, ófullkomin verkastilling eða fylgikvillar lyfjanteðferðar. Á árinu 1998 komu upp tvö óvenjuleg tilfelli annað tæknilegs eðlis en hitt vegna verkja. Sjúkratilfelli 1: Ung kona, sem átti að fara í æðaaðgerð, fékk utanbastslegg lagðan á bjóst- holssvæði. Fremur illa gekk að koma leggnum fyrir, sjúklingur var órólegur og fattur í baki. Það tókst þó að lokum og sjúklingur fékk góða verkjastillingu eftir aðgerð. Eftir meðferð, þeg- ar fjarlægja átti legginn, var hann fastur hvern- ig sem togað var í hann. Sjúklingur var látinn beygja sig fram og til hliðar, í sitjandi og liggj- andi stöðu án árangurs. Brugið var á það ráð að sprauta skuggaefni í legginn og virtist hann mynda slaufu utan við utanbastsrými. Haft var samband við bæklunarlækni og var fyrirsjáan- legt að gera þyrfti aðgerð til að fjalægja legg- inn. Skömmu fyrir aðgerð var enn reynt að toga í legginn og sjúklingur nú látinn sitja og mynda öfuga kryppu og brá þá svo við að leggurinn rann auðveldlega út. Sjúkratilfelli 2: Eldri karlmaður með slæma slitgigt í mjöðm átti að fá gervilið. Tekin var röntgenmynd af lungum fyrir aðgerð og kom í ljós illkynja æxli og fór sjúklingur því í aðgerð á lunga. Lagður var brjóstholsutanbastsleggur fyrir aðgerð og gekk það vel. Eftir aðgerð fékk sjúklingur hefbundna þriggja lyfja utanbasts- meðferð og var hann að heita verkjalaus á að- gerðarsvæði. Hins vegar hafði hann slæman verk frá mjöðm, sem hélt fyrir honum vöku. Bæði sjúkratilfelli eru lærdómsrík. Það fyrra sýnir að oftast er hægt að ná út utanbastslegg ef sjúklingur er látinn liggja í þeirri stöðu sem leggurinn var lagður í, þótt óvenjuleg sé. Hitt tilfellið staðfestir svæðisbundna verkun þriggja lyfja verkjameðferðarinnar og mikilvægi þess
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124

x

Læknablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.