Sagnir - 01.06.2003, Blaðsíða 65

AÐ DANSA NÝJAN DANS
áhorfendum betur en sá sígildi. Dansararnir hér voru einfaldlega
hvorki nógu margir né nógu góðir til þess að raunhæft væri
að stefna að sígildum verkum í efnisvali og fæstar íslenskar
ballettstúlkur litu út eins og þær smáu fingerðu verur sem fólk
setti í samband við þann dansstíl. Enda voru lengi framan af
takmarkaðir möguleikar á þeirri þjálfun sem sígildi listdansinn,
í sinni bestu mynd, gerir kröfur um. Þjálfunarkerfi hins sígilda
listdans er þó ennþá afar mikilvægt, sumir segja nauðsynlegt,
til að mennta fjölhæfa dansara sem standast óvægnar kröfur
danshöfunda nútímans.
Síðan þá hefur nútímahstdansinn hér á landi vaxið og
dafnað. Margir íslenskir danshöfundar hafa komið fram á
sjónarsviðið á þeim 30 árum sem dansflokkurinn hefur verið
starfandi. Næstum öll verk þeirra hafa verið í nútímastíl. Þrátt
fyrir ýmsar stefnubreytingar hjá dansflokknum hefur hann á
undanfömum árum eingöngu verið nútímalistdansflokkur. Sýnt
hefur verið víða um lönd við góðar undirtektir og lofsamlegar
umsagnir í fjölmiðlum.
Til að ná árangri í klassískum listdansi hafa margar
þjóðir þurft fleiri hundmð ára hefð. Hefð sem dafnaði undir
vemdarvæng konunga og keisara. Menning Islendinga hefur
þróast eftir allt öðmm leiðum. Nútímalistdans varð til sem
uppreisn gegn hinum sígilda listdansi sem ekki þótti lengur
Tilvísanir
1 Sveinn Einarsson: íslensk leiklist 2. hefti. Listin. Reykjavík, bls. 388.
2 Guest, Ivor: Tlte Dancer's Heritage. A Slwrt History of Ballet.
London, 1988, bls. 1-15.
3 Intemational Encyclopedia ofDance. 5. hefti. NewYork, Oxford,
1998, bls. 452.
4 Sigurður Sigurðsson ftá Amarholti: Ljóðasafn. Reykjavík, 1978, bls. 55-56.
5 Sveinn Einarsson: íslensk leiklist, bls. 390.
6 Félagatal Félags íslenzkra Hstdansara 25 ára. 27. mars 1947-1972, bls. 2.
7 Lesbók Morgtinblaðsins 25. september 1982.
8 Félagatal Félags íslenzkra Hstdansara 1972, bls. 2.
9 Lesbók Morgunblaðsins 25. september 1982.
10 Vísir 24. október 1922.
11 Lesbók Morgunblaðsins 25. september 1982.
12 Dóttir Ástu, Kristín Egilsdóttir, á myndaalbúm og lausar myndir af
móður sinni. Engin þeirra sýnir klassíska stellingu en Kristín minnist
þess þó að einhver slik mynd hafi verið til en sé nú glötuð. Sú hafi
líklega verið tekin síðar þ.e. eftir nám Astu í Danmörku.
13 Viðtal við Jórunni Viðar, 20. febrúar 2002.
14 Lesbók Morgunblaðsins 25. september 1982.
15 Lesbók Morgunblaðsins 2. október 1982.
16 Morgunblaðið 13. október 1937.
17 Morgunblaðið 15. október 1937
18 Torfi Jónsson: Æviskrár Samtíðarmanna. 2. bindi, I—R. Hafnarfjörður,
bls. 73.
19 Ólafur Þ. Kristjánsson: Kennaratal á íslandi 1. hefti. Reykjavík, 1958,
bls. 334-335.
20 HalldórB. Runólfsson: Jóhann Bricm. Reykjavík, 1983, bls. 7.
21 Morgunblaðið 13. október 1937.
22 Morgunblaðið 25. október 1938.
23 Morgunblaðið og Vt'sir 8. febrúar 1939.
24 Morgunblaðið 8. febrúar 1939.
25 Morgunblaðið 11. febrúar 1939.
26 Morgunblaðið 16. febrúar 1939.
þjóna nútímaþörfum og viðhorfum í breyttum heimi.
tslendingar misstu af þessu sígilda skeiði og skildu þar af
leiðandi ekki uppreisnina en lögðu sig fram við að öðlast
örlitla hlutdeild í sígildu hefðinni þó seint væri. Þegar
hinn hefðbundni listdans nam loksins land hér kom hann
í fylgd nútímalistdansins. Hingað til lands bárust straumar
frá uppsprettulindum nútímalistdansins beggja vegna
Atlantshafsins. Konur, sem höfðu numið hjá frumkvöðlum
og sköpurum þessarar greinar, fluttu þekkingu sína hingað
heim og dans þeirra virtist falla áhorfendum vel. A miðri
leiðinni varð nokkurs konar straumrof og list og þekking
þessara fyrstu dansara náði ekki að berast til næstu kynslóðar
dansara. Sígildi listdansinn var næstum einráður þar til
nútímalistdansinn fékk aftur mikið vægi með tilkomu
íslenska dansflokksins. Benda má á að innlend þróun í
listdansi, hvort sem hann hefur verið í sígildum stíl eða
nútímastíl, hefur oftast verið verk kvenna; einnar konu
í hvert sinn, sem af eldhug og þrautseigju barðist fyrir
hugsjónum sínum og náði, oftar en ekki, árangri.
♦
27 Viðtal við Sigríði Ánnann, 25. janúar 2002.
28 Vlsir 27. október 1939.
29 Viðtal við Sigríði Ármann, 25. janúar 2002.
30 Myndir og munir í eigu Katrínar Briem, skoðaðir að Stóra Núpi
16. mars 2002. Auk dansmynda em til myndir teknar i Dresden,
líklega af fjölskyldu Ellenar. Margar em teknar á svölum húss
sem stendur á bökkum Saxelfar. Aðrar hafa Jóhann og Ellen
tekið hvort af öðru, líklega í þýskri sveit og margar fleiri myndir
sýna líf hennar í Þýskalandi. Af búningum er aðeins til lítil kolla
með pallíettum og einar buxur. Ellen fékkst svolítið við myndlist
og til em nokkrar myndir sem hún málaði. Tilraunir til að finna
fleiri upplýsingar um Ellen Kid hafa ekki enn borið neinn
árangur.
31 Au, Susan: Ballet & Modern Dance. London, 1988, bls. 99.
32 Au, Susan: Ballet & Modern Dance, bls. 119-131.
33 Viðtal við Sigríði Þ. Valgeirsdóttur, 30. janúar 2002.
34 Viðtal við Sigríði Þ. Valgeirsdóttur, 30. janúar 2002.
35 Viðtal við Sigríði Þ. Valgeirsdóttur, 30. janúar 2002. Sigríður átti
einhvers staðar úrklippur með þessum dómum en þær fundust
hvergi hvemig sem leitað var. Nokkrar blaðaljósmyndir eru þó
til úr þessu verki auk fréttatilkynninga.
36 Tíminn 10. ágúst 1949.
37 Viðtal við Ástbjörgu Gunnarsdóttur, 6. mars 2002.
38 Viðtal við Sigríði Þ. Valgeirsdóttur, 6. febrúar 2002.
39 Viðtal við Sigríði Þ. Valgeirsdóttur, 6. febrúar 2002.
40 Félagatal Félags íslenzkra Hstdansara 1972, bls. 20.
41 Viðtal við Sigríði Ármann, 25. janúar 2002.
42 Viðtal við Sigríði Ámiann, 25. janúar 2002.
43 Morgunblaðið 19. nóvembcr 1946.
44 Morgunblaðið 24. nóvember 1946.
45 Viðtal við Sigríði Ánnann, 25. janúar 2002.
46 Morgunblaðið 7. maí 1950.
♦ ♦
SAGNIR 63