Sagnir - 01.06.2003, Síða 72

♦-------------------------------------------------------♦
Lögreglan og kreditkortin
Þegar nýtt kortatímabil hefst hjá
kortafyrirtækjunum þá má yfirleitt greina
aukningu á kortanoktun og verða þeir
sem stunda verslun óneitanlega varir við
söluaukningu. Lögreglan er einnig viðbúin.
Hún hefur ákveðið svigrúm með mannafla um
helgar og eitt af því sem horft er til þegar þær
eru undirbúnar er það hvort nýtt kortatímabil
sé að hefjast rétt fyrir eða um helgi. Þau hjá
lögreglunni sjá aukningu á fjölda verkefna
þegar nýtt kortatímabil gengur í garð.
Heimild: Viðtal. Karl Steinar Valsson, aðstoðar -
yfirlögregluþjónn, 2. maí 2002.
4-------------------------------------------------------4
raðgreiðsluskuldabréfið til ýmissa fjármálafyrirtækja og
fengið peningana fljótlega eftir að sala hefur farið fram.27
Islendingar nota kortin frekar en aðra greiðslumiðla
þegar þeir eru að versla. Samkvæmt tölum frá VISA á
Islandi voru kortin notuð í um það bil 80% tilfella árið
1999 þegar fólk verslaði og skipti þá litlu hvort um var að
ræða sérverslanir eða matvöruverslanir. Kreditkort voru
notuð ívið meira en debetkortin, en peningar voru aðeins
notaðir í 12-18% tilfella og tékkar einungis í 3% tilfella.
Þessir gríðarlegu „yfirburðir" eru enn ein staðfestingin á
því að fólki líkar vel að nota kortin.28
I Visa-póstinum, sem er fréttabréf gefið út af VISA
á Islandi, eru tvær greinar frá því í júní 2000. Þar er
skoðuð umfjöllun um kortanotkun Islendinga sem birtist
í erlendum blöðum (Sunday Express og Financial Times).
Greinarnar fjalla um kortanotkun Islendinga og þróunina
á viðskiptamarkaðnum á Islandi. I grein Sunday Express er
sagt að Islendingar séu komnir langt fram úr Bretum hvað
snertir greiðslukort og rafræn viðskipti. Blaðamanninum
þykir mjög skrítið að geta borgað fyrir minni vörur,
eins og hamborgara, með kreditkorti. Að borga lágar
upphæðir með kreditkord er frekar óalgengt erlendis og
virðist vera sem við séum duglegri en aðrar þjóðir við að
nota kortin við öll tækifæri.29
♦ ♦ Lokaorð ♦ ♦
Allt frá því að kreditkortin komu inn á íslenska markaðinn
hafa þau haft töluverð áhrif á íslenskt samfélag en þau
komu ffam sem nýjung í greiðslumiðlun í upphafi 9.
áratugs 20. aldar.
Mikið vatn hefur runnið til sjávar þegar horft er til
þeirra greiðslumiðla sem við íslendingar höfum notað frá
upphafi byggðar. Vöruskipti og verslun með silfur og mynt
réðu ferðinni ffaman af sem greiðslumiðlar. Erfiðlega gekk
að fa landsmenn til að treysta seðlum þegar þeir komu til
sögunnar, en þeir náðu að festa sig í sessi og urðu vinsæll
greiðslumiðill hjá Islendingum á 20. öldinni. Eftir að
greiðslukortin komu til sögunnar hafa þau tekið við af
seðlum og mynt sem aðalgreiðslumiðillinn og er hlutdeild
rafrænna greiðslumiðla nú orðin mjög mikil í íslensku
samfélagi.
Um 1980 var íslenski greiðslukortamarkaðurinn
óplægður akur. Örfair einstakhngar höfðu kreditkort, sem þeir
gátu notað á ferðalögum sínum, tengdum viðskiptum erlendis.
Þegar líða tók á 9. áratug 20. aldar, fór fólk að sjá að notagildi
kortanna var mikið og korthöfum fjölgaði gríðarlega. Síðan
þá hefur staðan verið nánast óbreytt á kreditkortamarkaðnum,
fyrir utan faeinar tilraunir annarra fyrirtækja til að komast inn
á markaðinn. Baráttan við að ná til sín korthöfum og fa til sín
kaupmenn í viðskipti gekk frekar illa í upphafi og svo virtist sem
fólk væri hrætt við þessa nýjung.
Barátta milli kaupmanna og kortafyrirtækjanna var hörð
á fyrstu árum kreditkortanna um það hverjir ættu að borga
fyrir notkun kortanna. Að lokum náðust svo samningar sem
flestir sættu sig við. Kaupmenn urðu almennt sáttir við kortin
og byijuðu að taka á móti þeim. Fyrir marga kaupmenn leiddu
kortin til aukins hagræðis. Þeir gátu minnkað eða jafnvel alveg
hætt að „skrifa hjá“ viðskiptavinunum. Tékkum fækkaði verulega
og peningaferðum í bankann fækkaði. Rafrænar greiðslur voru
því kaupmönnum til hagsbóta á margan hátt. Almenningur
tók við sér og byijaði að nota kortin. Kreditkortin gerðu það
að verkum að auðveldara var að nálgast lánsfé sem auðveldaði
íslenskum almenningi að eignast ýmsa hluti. Þó svo að einhverjir
hafi fengið stóra kreditkortareikninga „í hausinn“eru Islendingar
mjög duglegir að nota kortin. Kortunum hefur fjölgað ört og
allar tölur farið stighækkandi.
Sú breyting sem fólst í því að íslenskur almenningur gat
70 SAGNIR