Helgafell - 01.06.1942, Page 87

GUNNAR GUNNARSSON
ur hann að rita á dönsku. Meir en 30
ár líða svo, að ekkert ritverk kemur
frá hans hendi, frumsamið á íslenzku.
í hitteðfyrra kemur svo Heiðaharm-
ur. Mönnum var forvitni á að vita,
hvernig Gunnari tækist meðferð móð-
urmálsins, eftir hina löngu útivist. Það
var ástæðulaust að kvíða neinu. Mál-
ið var ekki dönskuborið. Gunnar
Gunnarsson þykir skrifa ágæta dönsku.
En ég held ég muni það rétt, að dansk-
ur ritdómari hafi látið svo um mælt,
— löngu eftir, að Gunnar var orðinn
þekktur ,,danskur“ rithöfundur — að
víða sæjust þess merki í frásögn hans,
að hugsað væri á íslenzku, en síðan
snúið á dönsku. Ég býst þess vegna
við, að það sé minna dönskubragð af
Heiðaharmi en íslenzkubragð af hin-
um ,,dönsku“ sögum hans.
Það er þróttmikið mál á frásögninni
í Heiðaharmi og ósvikið íslenzkt
tungutak í tilsvörum. Ég skal ekkert
um það dæma, hvort Heiðaharmur
beri af öðrum sögum Gunnars. Mér
fannst meira til um þá bók, en allt
annað, sem ég hef lesið eftir hann.
Skýringin gæti verið sú, að ég kann-
ast vel við umhverfið og að nokkru
leyti atburðina, sem þar er lýst. En
mér er nær að halda, að það hafi ver-
ið málið, íslenzkan, sem gerði þessa
sögu ,,betri“ í augum mínum, en aðr-
ar sögur Gunnars.
Hvernig á annað að vera en að jafn
rammíslenzkar bókmenntir og sögur
Gunnars Gunnarssonar njóti sín bezt
á íslenzku ?
Það vill svo vel til, að menn þurfa
ekki að velta þessari spurningu lengi
fyrir sér. Fyrir tveimur árum var stofn-
að hér í bænum útgáfufélagið Land-
náma. Hlutverk þess er að gefa út ís-
lenzk úrvalsrit. Forgöngumenn félags-
217
’WrfístSjjg
ins fundu til þess, að íslenzka þjóðin
stóð í óbættum sökum við Gunnar.
Því varð það að ráði, að hefja starf-
semina með heildarútgáfu á ritverkum
hans. Nú er komið út fyrsta bindið
,,Skip heiðríkjunnar“ úr sagnabálk-
inum ..Kirkjan á fjallinu“. Þýðingin
er gerð af Halldóri Kiljan Laxness og
hefur hún tekizt afburðavel. Annað
bindið er þegar prentað og þriðja bind-
ið í prentun.
Gunnar Gunnarsson hefur skrifað
yfir 40 bækur. Aðeins örfáar þeirra
eru til á íslenzku. Það er ekki vansa-
laust, að skáldrit þessa heimsfræga ís-
íenzka rithöfundar skuli ekki vera til
á þeirri einu tungu, sem hæfir efni
þeirra.
,,Skip heiðríkjunnar“ hafa farið sig-
urför víða um heim. Ég hef séð fjölda
enskra og amerískra ritdóma um þessa
sögu, og minnist þess tæplega að hafa
séð jafn einróma og óskorað lof um
neina bók. Væri fróðlegt að taka upp
eitthvað úr þeim ritdómum, en því
miður er hér markaður bás.
Gunnar Gunnarsson hefur alltaf ver-
ið heima, þótt dvalizt hafi í fjarlægu
landi. En nú hefur hann sezt að á fs-
landi. Hann býr búi sínu að Skriðu-
klaustri í Fljótsdal. Hann hefur reist
sér þar kastala, sem standa mun um
aldir. Eins mun minningin lifa um
óvenjulegan afreksmann, sem ber
hróður ættjarðar sinnar um öll lönd,
mann, sem unni landi sínu og þjóð,
svo hann festi ekki hugann við annað.
Gunnar Gunnarsson er enn á bezta
aldri, svo það er vonandi nægur tími
til að viðurkenna hann á íslandi. En
mundi okkur verða lagt það til lasts,
þó við gleymdum honum ekki alveg,
þar til hann er allur ?
Á. J.