Helgafell - 01.12.1955, Síða 130

128
HELGAFELL
an tíma voru svo þeir Pevsner og
Gonzales einir uin þessa listtækni.
Oð'ruvísi er þessu háttað í dag, þegar
David Smith og Lippold í Bandaríkj-
unum, Max Bill í Sviss, Jacobsen og
Lardera í París, og ýmsir að'rir hafa
kynnt mönnum afnot járns í ab-
st raktri myndhöggvaralist.
Meðal hinna ungu listamanna virð-
ist einkum Tagiri hafa lialdið áfrain
þar sem Gonzales sleppti, en eftir að
Gerður yfirgaf steininn, hið sígilda
efni högg'listamanna, var það Daninn
Jacobsen, sem hún tók sér til fyrir-
myndar. En áhrifa hans gætir álls
ekki lengur í verkum hennar.
Hæfileikar Gerðar eru furðulegir.
Hún lærði gamla stílinn í Florence, og
hjó myndir úr steini svo meistara-
lega, að þegar hún kom til Parísar á
vinnustofu Zadkins, komst hún strax
„yfir Iínuna“. Fyrstu höggmyndir
hennar úr steini eru frá 1950 og 1951.
Þar er hún ennþá dálítið hikandi og
virðist sækja viðfangsefnin í íslenzkar
þjóðsögur. En strax og hún byrjaði
með járnið 1952 náði hún ákveðnari
stíl. Líkön, er sýna hreyfingu, gáfu
þegar fyrirheit um hinn léttilega ynd-
isþokka, sem verk hennar hafa nú, því
að í dag notar Gerð'ur ekki smíða-
járn; hún notar stálteina og' stálvír,
sem hún sýður saman, og’ stálið er fág-
að og suðurnar „póleraðar“ með þjöl.
Hún hefur m. ö. o. fjarlægzt mjög
Gonzales, sem hafði, að því er hún
segir sjálf, mikil áhrif á hana, í þann
mund er hún byrjaði að' vinna úr
jámi.
I raun og veru notaði Gonzales, eins
og Tagiri í dag, efni valið af handa-
hófi, oft ryðgáð, og fyrir þá sök litu
verk hans oft út eins og frumstæð
list, sambærileg við ýmis líkön svei-t-
ingja, er landkönnuðir hafa flutt heim
með sér.
Síðustu verk Gerðar eru alger
andstæða þessa stíls höggmynda úr
málmi.
Þegar Gerður kom heim til lslands
árið 1952 og hélt sýningu í Reykja-
vík, furðaði hún sig á því, hvað henni
var vel tekið og hversu listamenn í
föðurlandi hennar sýndu mikinn
áhuga fyrir verkum hennar.
I rauninni er það svo, að listamenn,
sem nota járn til að vinna úr, eiga
jafnan á hættu að lenda í árekstrum
við þá myndhöggvara, sem álíta, að
listaverk verði að vera úr dýru efni.
Þar sein Bandaríkjamenn virðast
öðrum framar hafa þessa skoðun, má
það teljast verulegt snilldarverk hjá
Calder að la amerískan almenning til
að viðurkenna verk sín úr járnþráð-
um og máluðum plötum.
En Gerður er heppin að vera Is-
lendingur. Island, sem hefur einungis
150.000 íbúa, eða álíka og meðalstór
frönsk borð svo sem Le Havre, á heila
tylft abstraktlistamanna og við’ur-
kennir Gerði sem „einn athyglisverð-
asta íulltrúa íslenzkrar nútímalistar“.
(Ur fonnála T. Guðinundssonar að
Listaverkabók Gerðar Helgadóttur).
En Parísarborg hefur ekki heldur
viljað láta sitt eftir liggja. Hún hefur
þegar tekið Gerði í fóstur og álítur
hana tvímælalaust einn sinna heztu
myndhöggvara.