Helgafell - 01.12.1955, Blaðsíða 123

LISTIR
Leiklistin árið 1955
Leiklistarunnendur geta ekki kvartað
undan einhæfni í vali þeirra verkefna,
sem leikhús höfuðstaðarins hafa tekið
til flutnings á því ári, sem nú er að
líða. Þar hefur getið að líta harmleiki
svo sem Þeir koma í haust og í deiglunni
hjá Þjóðleikhúsinu og Erfingjann hjá
Leikfélagi Reykjavíkur, gamanleiki eins
og Svæk, Fædd í gær og Er á meðan
er hjá Þjóðleikhúsinu og Kjamorku og
kvenhylli, Kvennamál Kölska og Nóa,
sem þó er að öðrum þræði alvarlegt
leikrit, hjá Leikfélaginu, skopleiki svo
sem Inn og út um gluggann hjá L. R.;
óperur eins og I Pagliacci, Cavalleria
Rusticana og La Bohéme, að ógleymdri
kínversku óperunni nú í haust. Koma
japansks dansflokks jók enn á fjöl-
breytnina og loks má nefna hinn kín-
verska ævintýraleik Krítarhringinn hjá
Þjóðleikhúsinu.
Sennilega er Reykjavík mesta leik-
listarborg heimsins að tiltölu við fólks-
fjölda og aðrar aðstæður. Aðalþunginn
af. vanda og vegsemd listarinnar hef-
ur af eðlilegum ástæðum hvílt á herð-
um Þjóðleikhússins og hefur þar eins
og áður er sagt kennt margra grasa,
allt frá gamanleikum léttustu teguridar
til átakanlegustu harmleikja. Sérstök
ástæða er til að gleðjast yfir því,
hversu flutningur óperanna vai með
miklum glæsibrag, og er nú ljóst orð-
ið, að Þjóðleikhúsinu ætti að vera inn-
an handar að sýna árlega eina eða
tvær óperur með innlendum söngkröft-
um, að minnsta kosti ýmsar þær óper-
ur af minni gerð, sem ekki krefjast
allt of margra söngvara í einsöngs-
hlutverkum. 1 því sambandi nægir að
minna á hinar yndislegu óperur Mo-
zarts. Af harmleikjum þessa árs er
I deiglunni eftir Arthur Miller vafalaust
merkasta viðfangsefnið, þótt Erfinginn
eftir Henry James sé einnig mjög at-
hyglisvert leikrit og sýning þess hafi
verið Leikfélaginu til sóma. Sennilega
lætur íslenzkum leikurum einna bezt að
túlka voldug innri átök og sálarstríð.
Á gamanleikum hafa þeir yfirleitt
miklu minna vald og má ætla að í
sumum tilfellum stafi það af skorti á
nægilegri og — umfram allt •— réttri
þjálfun. Þó hafa nokkrir úr hópi okkar
eldri leikara náð furðu langt án skóla,
svo sem Brynjólfur og Valur, og er þá
ógetið Alfreðs Andréssonar, sem nú er
nýlátinn, en var okkar eini skopleikari
á heimsmælikvarða. Gamanleikur er
erfiðasta leikformið sökum þess hraða
og miklu nákvæmni í mörkun, sem
hann krefst að jafnaði.
Oft má sjá á verkefnavali Leikfélags
Reykjavíkur, hversu ástatt er um fjár-
hagslega afkomu þess. Þegar þröngt
er í búi spretta skopleikirnir upp hjá
því eins og gorkúlur. I þetta sinn koma
fjórir skop- eða gamanleikir á móti einu
leikriti alvarlegs efnis og má af því
marka, að nokkuð tómahljóð hafi verið
í kassanum. Vonandi hafa þessir léttu
leikir bætt eitthvað úr örðugleikum hins