Helgafell - 01.12.1955, Side 12

10
HELGAFELL
stárlegri verkefni í fang, jafn lesinn og hann var orðinn í samtíðarljóðbók-
menntum Norðurlanda. Hitt sætir þó meiri furðu, að sum frumkveðnu ljóð-
in minntu meira á Stefán frá Hvítadal en svo, að þau gætu orðið höfundi
sínum til varanlegrar ánægju, en Magnús var, að því er ætla mátti, flestum
ólíklegri til að steyta á jafn auðsæju skeri. Onnur kvæði bókarinnar eru stór-
um persónulegri, trúverðug í frásögn en jafnframt vel unnin og lýtalaus að
byggingu. Samt sem áður mun flestum hafa fundizt, að þar kenndi miður en
skyldi þess skáldlega flugs, hugkvæmni og dirfsku, sem þeir höfðu vænzt af
Magnúsi, og jafnvel meðal kunningja hans vakti bókin sáralitla athygli. Slíkt
tómlæti svarar þó engan veginn þeirri spurningu, hvers vegna Magnús lagði
svo afdráttarlaust alla sjálfstæða ljóðagerð á hilluna, og verður að leita skýr-
ingar á því annarsstaðar.
III
Það er vandalítið að ráða draum, sem kominn er fram, og þegar ég nú
eftir langt árabil blaða að nýju í æskuljóðum Magnúsar Asgeirssonar, verður
mér af þeim margt ljósara um þennan fornvin minn en auðveldlega varð séð
fyrir þrem áratugum. Að minnsta kosti finnst mér auðsætt, að sitthvað það í
þessum kvæðum, sem þá taldist til skáldlegra hugaróra, hafi nú, að höfund-
inum öllum, öðlazt aðra og raunsannari merkingu.
Eitt af athyglisverðustu kvæðum Magnúsar heitir Efinn og þetta hugtak
verður honum hvað eftir annað að viðfangsefni. Á máli hans er efinn ,,píla-
grímur sannleikans“, sem „reikar einn á krossgötum er kvölda fer, en veit
ei, eftir hvaða stjörnum stefna ber“, og höfundurinn fer hvergi dult með það,
að hann kjósi sér að eiga samfylgd með honum. En hann veit einnig, að „sæll
er hver, sem vonin vélar, véli hún aðeins nógu lengi“, og víðar en á einum
stað heitir hann á blekkinguna sér til ásjár. Það er einnig eftirtektarvert, að
af tuttugu og sjö kvæðum í bókinni standa ekki færri en sextán í tengslum
við nótt og myrkur og í einu þeirra kemur fyrir þessi eftirminnilega trúar-
játning:
Hvorki bið ég gulls né gæfu-
gengis hinna virku daga,
heldur ljúfrar villuværðar
í vöku og blundi unz úti er saga.
Það er hægur nærri að eigna augnablikinu það hugarástand ungs manns, sem
lýsir sér í þessum ljóðlínum, en hvort mundum vér nú eftir á treystast til
að synja fyrir einlægni þeirra? Og þó er hinu tvítuga skáldi fullkomlega ljóst,
að hver sá maður, sem vitandi vits kýs sér slíkt hlutskipti, hefur í raun og
veru markað lífi sínu lokaörlög: