Morgunblaðið - 01.06.2013, Blaðsíða 39

UMRÆÐAN 39
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 2013
Grensásdeild LSH
er miðstöð frumend-
urhæfingar á Íslandi
fyrir fólk sem orðið
hefur fyrir færni-
skerðingu af völdum
mænuskaða, heila-
skaða, fjöláverka og
margvíslegra sjúk-
dóma. Hinn 31. maí nk.
verður því fagnað að
liðin eru 40 ár síðan
deildin tók til starfa. Og hvílíkt starf,
sem hefur gert þúsundum manna og
kvenna kleift að geta horfið til fullrar
vinnu á ný og gert enn fleirum mögu-
legt að sinna nauðþurftum sínum
sjálft.
Hvað er það sem hefur skilað þess-
um frábæra árangri? Með ein-
staklega hæfileikaríku starfsfólki var
endurhæfingu frá opnun deildarinnar
lyft á nýtt stig. Það fól ekki síst í sér
að gera starfsemina opnari og minna
spítalalega fyrir sjúklingana, sem t.d.
klæddust sínum eigin fötum, ekki
dapurlegum sjúkrahússfatnaði. Og
þar mótaðist hið þægilega og ljúfa
andrúmsloft sem enn ríkir. Vegna
þessara hvetjandi áhrifa varð árang-
urinn af endurhæfingunni enn meiri
en ella.
Af þeim vel yfir 400 sjúklingum,
sem deildin útskrifar að meðaltali á
ári, geta rösklega 100 horfið til fullra
starfa á ný. Miðað við rekstr-
arkostnað Grensásdeildar árið 2011
og skv. upplýsingum Hagstofu Ís-
lands um meðaltekjur Íslendinga og
ríkisskattstjóra um opinber gjöld á
hvern gjaldanda sama ár, námu at-
vinnutekjur þeirra fyrrverandi sjúk-
linga, sem gátu horfið til starfa á ný,
hærri upphæð á rösku ári en heild-
arkostnaði Grensásdeildar það árið,
sem þeir voru þar; og skatttekjur rík-
isins af þeim greiða upp þann kostnað
á um sex árum. Þá er ótalinn sparn-
aðurinn við að lækka eða fella niður
örorkubætur og lífeyri, sem ella hefði
þurft að greiða en það er stór upp-
hæð. Hvað þau snertir, sem geta ekki
farið á vinnumarkaðinn aftur en
þjálfast nóg til að geta sinnt nauð-
þurftum sínum, þá
verða seint metin til fjár
þau auknu lífsgæði sem
það færir þeim. Deildin
er því þjóðhagslega
mjög arðbær.
Á húsnæðisskorti
Grensásdeildar hefur
samt ekki verið tekið.
Eftir margra ára fjár-
svelti og niðurskurð á
góðæristímum hefur
deildin síðan 2009 þar
ofan á orðið að þola 35%
niðurskurð sem leiddi til
lokunar annarrar legudeildarinnar
og fækkunar stöðugilda hjúkr-
unarfólks um 13. Aðrar afleiðingar
eru mikið álag á starfsfólk, vörur oft
lélegar því lægsta tilboði er yfirleitt
tekið, lyf eru ekki til í landinu þegar á
þarf að halda o.s.frv. En nú verður
ekki lengra komist. Jafnframt er afar
nauðsynlegt að hafa í huga að end-
urhæfing kemur fyrst og fremst að
gagni ef henni er beitt tímanlega.
Síðan deildin tók til starfa 1973
hefur einungis þjálfunarlaug verið
bætt við en síðan hefur þjóðinni fjölg-
að um meira en 40% og þeim, sem
endurhæfingu þurfa, hlutfallslega
meira. Þá kalla kröfur um aðbúnað
sjúklinga á bráðnauðsynlegar breyt-
ingar á húsnæðinu til að draga úr
sýkingarhættu, auka öryggi sjúk-
linga og starfsfólks og tryggja rétt
sjúklinga til einkalífs; og aðstaða til
iðju- og sjúkraþjálfunar er ekki boð-
leg vegna þrengsla. Ekki er áætlað
að endurhæfing verði flutt í nýja
Landspítalann sem fyrirhugað er að
reisa við Hringbraut heldur að hún
verði hún áfram á Grensásdeild og
því enn frekari ástæða til að bæta
húsakost deildarinnar sem fyrst.
Árið 2010 fól þáverandi heilbrigð-
isráðherra ráðneytinu að vinna að
mögulegri aðkomu lífeyrissjóðanna
að fjármögnun endurbóta og stækk-
unar á húsakosti deildarinnar. Það
var ekki gert og nýr ráðherra fylgdi
því ekki eftir og aldrei var svarað
ítekuðum spurningum um stöðu
mála. Það er mikið í húfi því að með
bættum og stækkuðum húsakosti er
t.d. áætlað að fjöldi þeirra sjúklinga
sem deildin útskrifar og geta horfið
til fullra starfa á ný mundi aukast um
20% á ári. Hollvinir Grensásdeildar,
með samþykki forstjóra LSH, hófu
því, sem hlutlaus milliliður, viðræður
við Landssamtök lífeyrissjóða um
mögulega aðkomu lífeyrissjóða að
fjármögnun framkvæmdanna.
Nokkrir lífeyrissjóðir lýstu sig reiðu-
búna til viðræðna um þessa fjár-
mögnun og var það tilkynnt velferð-
arráðherra 6. desember sl. og farið
fram á viðræður um mögulega fram-
kvæmd hennar. Þeirri beiðni var
aldrei svarað þrátt fyrir skriflega
ítrekun. Auðvitað er það skiljanlegt
að óskum þurfi að hafna eða aðra for-
gangsröðun getur þurft að hafa. Hins
vegar er það afar óásættanleg fram-
koma að ráðuneyti sem kostað er af
almannafé og hefur það hlutverk að
þjóna þjóðinni sýni ekki þá lágmarks-
kurteisi að svara erindi. Það á ekki
síst við þegar um mál er að ræða, sem
skiptir sköpum fyrir stóran fjölda
manna og kvenna, þegna, sem eru
skattgreiðendur.
Aftur á móti hefur fjöldi ein-
staklinga og mörg félagssamtök og
fyrirtæki veitt starfi Grensásdeildar
mikinn stuðning.
Á þessum tímamótum leitar tvennt
á hugann. Þakklæti í garð starfsfólks
deildarinnar gegnum tíðina, sem hef-
ur gert hana að því mikilvæga end-
urhæfingarafli sem hún er; og sú ein-
læga von að í framtíðinni áætli
stjórnvöld þjóðhagslega arðbærni
fyrirhugaðra framkvæmda á heil-
brigðissviðinu þ.m.t. Grensásdeildar
svo að taka megi ákvarðanir um þær
á rökrænum grunni.
Björgunarafrekin
við Grensás
Eftir Gunnar
Finnsson
Gunnar Finnsson
»Nauðsyn að stjórn-
völd áætli þjóðhags-
lega arðbærni fyrirhug-
aðra framkvæmda á
heilbrigðissviðinu svo að
taka megi ákvarðanir
um þær á rökrænum
grunni.
Höfundur er rekstrarhagfræðingur
og formaður Hollvina Grensásdeildar.
Margverðlaunuð
frönsk gæðagler
• Gler og umgjörð frá 16.900 kr.
plast með glampavörn
• Margskipt gleraugu frá 39.900 kr.
umgjörð og gler.
• Verðlaunaglampavörn frá NEVA MAX,
150% harðari, sleipari og þægilegri í
þrifum 8.000 kr.
Öll verð miðast við plast-gler
SJÓNARHÓLL
Frumkvöðull að lækkun gleraugnaverðs á Íslandi
Reykjavíkurvegur 22 | S. 565 5970 | sjonarholl.is
Við höfum lækkað gleraugnaverðið
Nú geta ALLIR
keypt sér gleraugu
Opnum á nýjum stað í júní
H Ú S G Ö G N
Verslun okkar er opin:
Virka daga kl.9-18
Laugardaga kl.11-16
Sunnudaga lokað
Patti verslun I Dugguvogi 2 I Sími: 557 9510 I vefsíða www.patti.is
60% -20%
-30%-90%
-10%
-50%
40%
opnum
kl.11
sýningareintök og útlitsgallaðar vörur
með allt að 90% afslætti
fyrstir koma fyrstir fá
VEGNA FLUTNINGA
RÝMINGARSALA
Fjarstýringavasarverð2.500áður4.900
Hornborð verð 15.970áður19.900
Speglar verð5.000 áður 47.900
Heilsukoddarverð2.900áður6.000
Baststólar verð frá5.000 áður 25.000
ÚItlitsgallaðirhægindastólar/sófar verð frá30.000
Sjónvarpsskápar verð frá 19.900 áður 59.900
Sófasett 311 verð 139.000 áður 4
36.400