Læknablaðið - 15.05.2001, Qupperneq 73

FRÆÐIGREINAR / FÓSTURGREINING
er unnt að gera líkindamat með tilliti til litningagalla
á þessum tíma. Hafi kona hins vegar farið í 11-13
vikna ómskoðun og fengið líkindamat með tilliti tii
litningagalla, má segja henni að komi ekkert
óeðlilegt í ljós við skoðun í 18.-20. viku þá hafi líkur á
litningagalla minnkað um helming miðað við fyrra
mat.
Dæmi: Líkindamat með tilliti til þrístæðu 21 við
11-13 vikna skoðun er 1:2000 en verður 1:4000 eftir
eðlilega 18-20 vikna skoðun.
Niðurlag
Það er vandasamt að gefa hlutlausar upplýsingar og
margir ganga svo langt að segja að það ætti einungis
að gefa upplýsingar um svo mikilvægar rannsóknir
sem fósturgreining er með bæklingum og mynd-
bandsspólum, til að skoðanir ráðgjafans trufli ekki.
Bent hefur verið á að sá sem gefur upplýsingarnar
eigi erfitt með að leyna skoðun sinni og geti með
raddbeitingu og svipbrigðum sagt mikið. Mörgum
foreldrum finnst erfitt að taka ákvarðanir um fóstur-
greiningu og vilja láta ljósmóðurina eða lækninn sinn
ákveða fyrir sig hvað sé best að gera. Hafa ber í huga
að það verða ávallt að vera foreldrarnir sem ákveða
hvað þeir vilja að sé gert að fengnum greinargóðum
upplýsingum um kosti og galla rannsóknanna frá
heilbrigðisstarfsfólki. Bæklingar um ómskoðanir og
litningarannsóknir á meðgöngu eru til á fóstur-
greiningardeild Kvennadeildar og eru þeir ætlaðir
verðandi foreldrum.
Heimildir
1. Hreinsdóttir M, Fischer Þ. Fósturgreining og ómun í
meðgöngu. Reykjavík: Ríkisspítalar/fósturgreingardeild
Landspítalans: 2000.
2. Proud J. Murphy BT. Choice of a scan: how much information
do women receive before ultrasound. Br J Midwifery 1997; 5
(3)-
3. Filly RA. The best way to terrify a pregnant woman. J
Ultrasound Med 2000; 19:1-5.
4. Kerzin-Storrar L. Counselling and prenatal diagnosis.
Speaker's notes. RCOG/RCR, February 12-16 2001.
Seretide Diskus
GlaxoSmithKline, R 03 AK 06 R.B
Innúöaduft (duft í afmældum skömmtum til innúöunar meö Diskus-
tæki). Hverafmældurskammturinniheldur:Salmeterolum INN, xínafóat
72,5 míkróg samsvarandi Salmeterolum INN 50 míkróg og Fluticasonum
INN, própíónat 100 míkróg, 250 míkróg eöa 500 mikróg. Ábendingar:
Seretide er ætlaö til samfelldrar meðferöar gegn teppu í öndunarvegi,
sem getur gengiö til baka, þ.m.t. astma hjá börnum og fullorðnum, þar
sem samsett meðferö (berkjuvíkkandi lyfs og barkstera til innöndunar)
á viö s.s.: Hjá sjúklingum sem svara viðhaldsmeöferð með langvirkandi
berkjuvíkkandi lyfjum og barksterum til innöndunar. Hjá sjúklingum
sem hafa einkenni þrátt fyrir aö nota barkstera til innöndunar. Hjá
sjúklingum á berkjuvikkandi meðferö, sem þurfa barkstera til innöndunar.
Skammtar og lyfjagjöf: Lyfiö er eingöngu ætlaö til innöndunar um
munn. Ráölagöirskammtar fyrir fulloröna og böm eldri en 12 ára:Einn
skammtur (50 mikróg+100 míkróg, 50 mikróg+250 míkróg eöa 50
míkróg+500 míkróg) tvisvar á dag. Sérstakirsjúklingahópar. Ekki þarf
aö breyta skömmtum hjá öldruðum eða sjúklingum með skerta nýrna-
eöa lifrarstarfsemi. Skammtastœröir handa börnum 4 ára og eldri: Einn
skammtur (50 míkróg salmeteról og 100 míkróg flútikasónprópíónat)
tvisvar á dag. Ekki eru til upplýsingar um notkun lyfsins hjá börnum
yngri en 4 ára. Frábendingar: Þekkt ofnæmi gegn einhverjum af
innihaldsefnum lyfsins. Varnaöarorö og varúöarreglur: Meöferð á
teppu í öndunarvegi, sem getur gengiö til baka, ætti venjulega aö fylgja
áfangaáætlun og svörun sjúklings ætti aö meta út frá klínískum
einkennum og lungnaprófum. Lyfiö er ekki ætlaö til meöhöndlunar á
bráöum einkennum. I slikum tilfellum ætti aö nota stuttverkandi
berkjuvíkkandi lyf (t.d. salbútamól) sem sjúklingar ættu ávallt að hafa
viö höndina. Milliverkanir: Jafnvel þótt litiö finnist af lyfinu i blóöi er
ekki hægt aö útiloka milliverkanir viö önnur efni sem bindast CYP 3A4.
Foröast ber notkun bæöi sérhæföra og ósérhæföra betablokka hjá
sjúklingum meö teppu í öndunarvegi, sem getur gengiö til baka, nema
að þörfin fyrir þá sé mjög brýn. Meðganga og brjóstagjöf: Notkun
lyfja hjá þunguðum konum og hjá konum meö barn á brjósti ætti
einungis aö íhuga þegar væntanlegur hagur fyrir móöur er meiri en
hugsanleg áhætta fyrir fóstur eöa barn. Þaö er takmörkuð reynsla af
notkun á salmeterólxinafóati og flútikasónprópiónati á meögöngu og
SERETIDE
við brjóstagjöf hjá konum. Viö notkun hjá þunguðum konum skal ávallt
nota minnsta virka skammt. Aukaverkanir: Þar sem lyfiö inniheldur
salmeteról og flútikasónprópíónat má búast við aukaverkunum af sömu
gerö og vægi og af hvoru lyfinu fyrir sig. Ekki eru nein tilfelli frekari
aukaverkana þegar lyfin eru gefin samtímis. Hæsi/raddtruflun, erting
í hálsi, höfuöverkur, sveppasýking í munni og hálsi og hjartsláttarónot
sáust hjá 1-2% sjúklinga við klinískar rannsóknir. Eftirtaldar aukaverkanir
hafa veriö tengdar notkun salmeteróls eöa flútíkasón- própíónats:
Salmeteról: Lyfjafræðilegar aukaverkanir beta-2-örvandi efna, svo sem
skjálfti, hjartsláttarónot og höfuðverkur hafa komiö fram, en hafa
yfirleitt veriö timabundnar og minnkað viö áframhaldandi meöferö.
Algengar (>1%): Hjarta- og œöakerfi: Hjartsláttarónot, hraötaktur.
Miötaugakerfi: Höfuöverkjur. StoOkerfi: Skjálfti, vöövakrampi.
Sjaldgæfar(<0,1 %): Almennar: Ofnæmisviðbrögö, þ.m.t., bjúgur og
ofsabjúgur (angioedema). Hjarta-og œöakerfi: Hjartsláttaróregla t.d.
gáttatif (atrial fibrillation), gáttahraötaktur og aukaslög. Wúö:0fsakláði,
útbrot Efnaskifti: Ka I íu mskortu r í blóöi. Stoökerfi: úbvcrkyr, vöövaþrautir.
Flútikasónprópíónat Algengar(>1%): Almennar. Hæsi og sveppasýking
í munni og hálsi. Sjaldgæfar(<0,1%): HúO: Ofnæmisviöbrögöum í húð.
Öndunarvegur. Berkjukrampi. Hægt er aö minnka líkurnar á hæsi og
sveppasýkingum meö því aö skola munninn meö vatni eftir notkun
lyfsins. Einkenni sveppasýkingar er hægt að meðhöndla meö staðbundinni
sveppalyfjameöferö samtímis notkun innöndunarlyfsins. Eins og hjá
öörum innöndunarlyfjum getur óvæntur berkjusamdráttur átt sér staö
meö skyndilega auknu surgi eftir innöndun lyfsins. Þetta þarf að
meðhöndla strax með skjót- og stuttverkandi berkjuvíkkandi lyfi til
innöndunar. Hætta veröur notkun strax, ástand sjúklings skal metiö
og hefja aöra meðferð, ef þörf krefur. Pakkningar og verö: Diskus -
tæki. Innúðaduft 50 míkróg + 100 míkróg/skammt: 60 skammtar x 1,
60 skammtar x 3. Innúðaduft 50 míkróg + 250 míkróg/skammt: 60
skammtar x 1, 60 skammtar x 3. Innúðaduft 50 míkróg + 500
míkróg/skammt: 60 skammtar x 1, 60 skammtar x 3. Seretide 50/100:
6.008 krónur, Seretide 50/250: 7.532 krónur, Seretide 50/500:10.045
krónur. 19.03.01
Tilvitnun 1:KRChapman, N Ringdal 6t al. Can. Respir.J. 1999; 6(1): 45-51.
Tilvitnun 2: G Shapiro ft al., Am. J, Respir. CritCare Med. 2000; 161: 527-534.
GlaxoSmithKline
Þverholti 14 • 105 Reykjavik • Simi 530 3700 • www.gsk.is
Læknablaðið 2001/87 461