Læknablaðið - 15.05.2005, Blaðsíða 52

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF SJÓNARHÓLI STJÓRNAR LÍ
Ferð með fyrirheití
Sigurbjörn
Sveinsson
Höfundur er formaður
stjórnar LÍ.
I pistlunum Af sjónarlióli
stjórnar birta stjórnarmenn
LÍ sínar eigin skoðanir
en ekki félagsins.
Umræðan um samskipti lækna og lyfjafyrirtækja held-
ur áfram. Ef læknar vekja ekki máls á samskiplum
þessum sjálfir verða aðrir til. Læknaráð Landspítala
hélt almennan læknaráðsfund fyrir nokkrum vikum
um símenntun lækna og þar spunnust verulegar
umræður um þátt lyfjafyrirtækja í henni. ítarleg
umfjöllun Morgunblaðsins nýlega endurspeglar al-
mennan áhuga á þessum málum og ætti sá áhugi að
vera læknum ánægjuefni. Ég tel, að áhuginn beinist
einmitt að góðri viðhaldsmenntun lækna og heil-
brigðu umhverfi hennar. í þann jarðveg eiga læknar
að sá í viðræðum við vinnuveitendur um fyrirkomu-
lag endurmenntunar og þátt þeirra í henni.
Stjórn LÍ kaus að ræða þessi mál áfram á for-
mannafundi félagsins 15. apríl síðastliðinn enda
rennur samningur LÍ og lyfjahóps Samtaka versl-
unarinnar út um næstu áramót. Læknar þurfa því
að gera það upp við sig hvort sá samningur verður
endurnýjaður og ef svo verður, hvort endurnýja
eigi hann óbreyltan eða gera á honum breytingar
og þá hverjar. Mér var falið að hefja þessa umræðu
frá mínum sjónarhóli enda málið á vinnslustigi í
stjórn LÍ og stefna ómótuð. Vinnuhópur innan
stjórnarinnar undir forystu Birnu Jónsdóttur hefur
málið þar til meðferðar. Ég vil nota tækifærið hér
til að gera í örfáum orðum grein fyrir því, sem ég
lagði fram á umræddum formannafundi.
Ég tel, að stjórn LÍ eigi að leggja til endur-
nýjun ofangreinds samnings. Vissulega kemur til
álita, að læknar gefi út sérstakar leiðbeiningar eða
siðareglur hvað þessu viðvíkur og væri það að sínu
leyti vegsauki fyrir læknastéttina. Það, sem mælir
hins vegar með samningsleiðinni, er að með því
er þeim aðilum, sem eru aðalþátttakendur í þessu
fræðslu- og kynningarstarfi með læknum, gefinn
kostur á að hafa áhrif á fyrirkomulag þess og þar
með einnig taka ábyrgð á framkvæmd þess. Tel
ég þau rök vega þyngra þegar litið er til þessara
tveggja leiða.
Ég tel, að stjórn LÍ eigi að gæta meðalhófs í til-
lögum sínum án þess þó, að tillögur hennar megi
túlka sem skoðana- eða aðgerðarleysi og enn síður
undanlátssemi við kröfur um anarkí þegar til úr-
lausnar þessa kemur. Þar með mun stjórnin hvorki
geta gengið erinda minna eða þeirra skoðana, sem
ég setli fram í leiðara hér í blaðinu fyrir rúmu ári,
né þess minnihluta lækna að mínu mati, sem telur
engra breytinga þörf.
Læknar gera sér vel grein fyrir, að þeir eru ekki
eyland í samfélaginu og til þeirra eru gerðar ríkar
kröfur bæði faglega og siðferðilega. Á stundum má
líta svo á að gerðar séu ríkari kröfur til þeirra en
annarra og hef ég sagt að það ok sé indælt og að
læknar megi vera stoltir af að gangast undir það.
Lög og siðareglur veita læknum almenna leið-
sögn um þessa hluti. Læknar þekkja sinn Codex
ethicus. Ef lög endurspegla álit þjóðfélagsins þá er
í þeim að finna bæði ákvæði um lækna sem opin-
bera starfsmenn í hvaða stöðu sem þeir eru og
um skyldur opinberra starfsmanna við almenning
innan og utan vinnutíma.
íslenskir læknar eru heldur ekki eyland í al-
þjóðlegu samhengi. Þeir hljóta að bera sig saman
við starfssystkin sín í nálægum löndum, þar sem
þeir hafa hlotið menntun sína. Þar er umræðan
um samskipti lækna og lyfjafyrirtækja á fleygiferð.
Norska læknafélagið hefur gert samning við lyfj-
aiðnaðinn sem gengur lengra en tillögur hafa verið
gerðar um hér á landi. Breska læknafélagið hefur
siðareglur, evrópska læknafélagið, CPME, og sam-
tök lyfjaiðnaðarins í Evrópu, EFPIA, hafa komið
sér saman um yfirlýsingu, sem fjallar um þetta efni.
Margir þekkja einnig umræðuna í Bandaríkjunum,
heit skoðanaskipti, meðal annars skrif NEJM og
bók Marciu Angell, fyrrum aðalritstjóra þess út-
breidda tímarits.
Það er ljóst að öll þessi fyrirhöfn lækna hefur
ákveðinn tilgang. Hann er sá fyrst og síðast að
treysta trúnaðarsamband læknis og sjúklings og
trúnaðarsamband læknis og samfélags. Hann er
einnig að viðurkenna, að hagsmunaárekstrar geti
átt sér stað í samskiptum lækna og lyfjafyrirtækja
og að þessi samskipti séu ástæðulaus nema í þágu
sjúklinganna. Með þessu lýsa læknar yfir vilja
sínum til ábyrgðar, sem byggist á sameiginlegum
siðferðilegum viðmiðum þeirra og lyfjaiðnaðarins.
Til að ná þessum markmiðum gera læknar sam-
komulag við hagsmunaaðila um sameiginlega sýn,
sem tryggir gegnsæi í þessum samskiptum og sjálf-
stæði hvorra tveggja.
Krafa er gerð til lækna að þeir afli sér við-
unandi viðhaldsmenntunar, bæði með lögum og
óbeint með ákvæðum kjarasamnings. Ég tel, að sú
menntun eigi að vera á ábyrgð læknanna sjálfra og
þeirra, sem þeir semja við. Það ætti að vera grund-
vallarstefna LÍ, að læknar njóti jafnræðis við að ná
þessum markmiðum og geti því ekki kallað þriðja
aðila til ábyrgðar, hvað þá ef sá aðili á misjafna
448 Læknaiílaðið 2005/91