Læknablaðið - 15.05.2005, Blaðsíða 64

UMRÆÐA & FRÉTTIR / INNFLYTJENDUR í HEILBRIGÐISKERFINU
Innflytjendur í heilbrigðiskerfinu
Hvað verður um börnin?
- Rætt við Geir Gunnlaugsson og Ingibjörgu Baldursdóttur á Miðstöð heilsuverndar barna
Þröstur
Haraldsson
Stöðugt fjölgar þeim sem flytja hingað til
lands frá útlöndum og setjast hér að til lengri eða
skemmri tíma. Samkvæmt tölum frá Hagstofu
íslands bjuggu á landinu í árslok 2003 19.530
manns sem áttu sér annað fæðingarland en af þeim
höfðu 10.180 erlent ríkisfang. Þetta samsvarar því
að 6,7% landsmanna eru fæddir í öðru landi en
3,5% hafa annað ríkisfang en íslenskt.
Af þessum fjölda voru börn undir 18 ára aldri
með erlent ríkisfang alls 1651, þar af 483 undir
fimm ára aldri. Börn sem flytjast til landsins frá
löndum utan evrópska efnahagssvæðisins (eins
og það var fyrir stækkun) þurfa að fara í skoðun
á göngudeild smitsjúkdóma á Barnaspítala Hrings-
ins. Það er skilyrði fyrir veitingu dvalar- og atvinnu-
leyfa til innflytjenda. En hvað verður svo um þessi
börn?
Til þess að fá svar við því leitaði Læknablaðið
til Miðstöðvar heilsuverndar barna í Heilsu-
verndarstöðinni þar sem fyrir svörum urðu Geir
Gunnlaugsson barnalæknir og forstöðumaður mið-
stöðvarinnar og Ingibjörg Baldursdóttir hjúkrun-
arfræðingur og verkefnisstjóri miðstöðvarinnar í
málefnum innflytjenda.
Mikið hringt úr skólunum
Ingibjörg lýsti því ferli sem börn innflytjenda fara
í gegnum núna.
„Börn sem koma til landsins til lengri dvalar
eiga öll að fara í skoðun á göngudeild Barnaspítala
Hringsins. Tilgangurinn með henni er meðal ann-
ars að skima fyrir ýmsum smitsjúkdómum, svo sem
berklum og lifrarbólgu, og sjúkdómum af völdurn
sníkjudýra í meltingarvegi. Það eru tekin blóð- og
þvagsýni, röntgenmynd af lungum og berklapróf
framkvæmt. Hingað til hafa niðurstöður þessara
rannsókna verið sendar í formi læknabréfs til
heilsugæslustöðvar og skóla í hverfinu þar sem
barnið býr. Því miður hefur þó borið á því að slík
læknabréf hafi ekki komist til skila og börnin hafi
hreinlega „týnst“ í kerfinu. Við fáum til dæmis oft
upphringingar frá skólahjúkrunarfræðingum sem
spyrja eftir börnunum þar sem þau koma óbólu-
sett í skólana og að engar upplýsingar liggi fyrir um
niðurstöðu skimunar.
Hugmynd okkar á Miðstöð heilsuverndar
barna er að breyta þessu ferli. Eftir að þjónustu á
göngudeild smitsjúkdóma er lokið eru öll lækna-
bréf varðandi börn á þjónustusvæði Heilsugæslu
Reykjavíkur og nágrennis send hingað. í framhaldi
af því höfum við síðan samband við foreldrana og
bjóðum þeim að koma með barn sitt til skoðunar.
Markmið okkar með slíkri móttöku er að meta
stöðu barnsins og fjölskyldunnar, kanna hvernig
bólusetningum er háttað og koma málum barn-
anna í ákveðinn farveg. Við viljum veita þessum
börnum þá þjónustu sem þau eiga rétt á og ekki
einungis heilbrigðisþjónustu heldur einnig liðsinna
með félagslega aðstoð ef þörf er á og fylgjast með
því hvernig þau pluma sig, hvernig þeim gengur í
skóla og svo framvegis."
Geir: „í flestum tilvikum er um að ræða fjöl-
skyldur sem koma frá svæðum sem hafa öðruvísi
heilbrigðisþjónustu en hér er starfrækt. Hér er
ung- og smábarnavernd og skólaheilsugæsla í
föstum skorðum en það er ekki gefið að allir for-
eldrar viti af því að þessi þjónusta sé eðlilegur hluti
af uppvexti allra barna. Þess vegna viljum við fá
börnin og foreldra þeirra hingað til þess að geta
frætt þau urn þá þjónustu sem er í boði, að hún sé
ókeypis og fyrir alla.
Ef við tökum dæmi af barni sem kemur hingað
sjö mánaða gamalt þá á það rétt á hefðbundinni
ung- og smábarnavernd og ætti að koma í átta mán-
aða skoðun. Það er hins vegar ekkert víst að þau
skilaboð komist alla leið. Það má líka spyrja hvort
ekki sé rétt að bjóða fólki sem er nýkomið til lands-
ins upp á heimavitjun þótt börnin séu ekki nýfædd.
Við þurfum líka að spyija okkur þeirrar spurningar í
hverrra þágu þjónustan er, erum við að fylgjast með
fólki eða erum við að styðja það og gera inngöngu
þess í samfélagið auðveldari en ella?“
Hreyfanlegur hópur
Ingibjörg bætir því við að móttöku erlendra
barna sé ágætlega sinnt í skólakerfinu, ekki síst
í móttökudeildum sem starfræktar eru við þrjá
grunnskóla í Reykjavík, Austurbæjar-, Háteigs- og
Breiðholtsskóla. „Fræðslumiðstöð hefur til dæmis
gefið út upplýsingabækling á mörgum tungumál-
um fyrir foreldra sem er gott framtak. Hvað varð-
ar heilsugæsluna þá hafa skólahjúkrunarfræðingar
460 Læknablaðið 2005/91