Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2001, Qupperneq 50

Dagný Kristjánsdóttir
smásögunni. Viggó Kristensen
er í rrtyndinni til dæmis frægur
leikari en ekki kaupmaður
o.s.frtt Þessir Kaupmannahain-
arkaflar um Rannveigu brejTa
engu í grundvallaratriðum en
fyila upp í mynd sögumtar og
undirbyggja atburðarás prýði-
lega að öðru leyti.
Verr finnst inér gefast hið
nýja hlutiærk prófastsffúarinnar
sem sænska leikkonan Agneta
Ekmanner fer með á emhvers
konar blöndu af sænsku, íslensku, norsku og dönsku. Prófastsfrúin leik-
ur ekki stórt hlutverk í sögu Halldórs Laxness en í mynd Guðnýjar er
henni ætlað þriðja aðalhlutverkið á eftir systrunum tveimur.s Hér erum
við komin að þriðja flokki breytinganna ffá bókmemitatexta til bíó-
myndar og það eru veigamestu og mest spennandi brejningarnar eða
þær sem varða nýsköpun og „túlkun“ mjmdar á bókmenntatexta.
Prófastsfrúin, leikin afAgnetu
Ekmanner.; fær hlutverk sögumanns og
áheyranda í mynd Guðnýjar Halldórs-
dóttur.
Harmleikur?
Að mínu viti er saga Halldórs Laxness pólitísk og írónísk frá upphafi til
enda. Þá túlkun hef ég rökstutt hér að framan. Guðný Halldórsdóttir
túlkar sögu ungfrúarinnar góðu hins vegar sem harmleik og til þess að
það sé hægt þarf ekki aðeins að breyta tóni sögunnar heldur líka per-
Oðru máli gegnir um Kaupmannahafn-arferð Þuríðar í myndinni sem felur í sér
miklu meiri túlkun og nýsköpun en saga Rannveigar og er jafnfiamt umdeilanlegri.
8 A málþingi um aðlaganir í kvdkmyndum hélt ég því fram að Norræni kvikmynda-
sjóðurinn sem m.a. styrkti Ungfi'úiia góðu hafi krafist þess að hinar styrktu kvik-
myndir væru norræn samvinna og notaðir skvddu bæði leikarar og tæknimenn frá
öðrum Norðurlöndum. Eg undirstrikaði jafhframt að allir fjárfestar hafa einhverjar
kröfur sem laúkmtmdagerðarmenn, hérlendis og erlendis, verða að laga sig að og að
mínu viti er það ekki neikvætt í sjálfu sér. Eg geri mér fulla grein iývir því að hið
flókna ferli sem liggur að baki einni kvdkmynd einkennist af stöðugum málamiðlun-
um. Guðný Halldórsdóttir segir hins vegar (í bréfi til mín) að hinum norrænu
styrkjum til myndarinnar hafi ekki fýlgt listrænar kvaðir heldur hið gagnstæða eða
listrænt frelsi tdl að velja leikara og tæknimenn úr stærra fagumhverfi en þn' íslenska
og hún skoðar það frelsi sem jákvætt og gefandi fyrir íslenska leikstjóra.
48