Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Blaðsíða 11

ÁGRIP VEGGSPJALDA / VÍSINDI Á VORDÖGUM
AGRIP VEGGSPJALDA
V1 Algengiogorsakirsjónskerðingarogblinduíslendinga
50 ára og eldri - Augnrannsókn Reykjavíkur
Elín Gunnlaugsdóttir1-2, Ársæll Arnarsson2, Friðbert Jónasson1-2
‘Læknadeild HÍ, 2augndeild Landspítala
elingun@landspitali. is
Inngangur: Skráning á sjónskerðingu og blindu fer fram á
Sjónstöð íslands. Vitað er að sambærilegar stofnanir erlendis
vanskrá,þó einkum þá sem ekki eru með mestu sjónskerðinguna.
Síðasta íslenska rannsóknin þar sem notað var slembiúrtak til að
ákvarða ofannefnt er Austfjarðarannsóknin sem gerð var fyrir
um 20 árum.
Markmið: Að kanna algengi og orsakir sjónskerðingar og blindu
meðal Reykvíkinga 50 ára og eldri.
Aðferðir: Augnrannsókn Reykjavíkur notar slembiúrtak
Reykvíkinga 50 ára og eldri af jafnri aldurs- og kynjadreifingu.
1045 einstaklingar voru skoðaðir (75,8% svarhlutfall). Allir
þátttakendur gengust undir augnskoðun sem fólst meðal
annars í mælingum á sjónlagi og sjónskerpu. Stuðst var við
staðal Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO). WHO
skilgreinir sjónskerðingu sem sjón <6/18 og >3/60 á betra auga
með besta gleri eða sjónvídd > 5° frá athyglispunkti og blindu
sem sjón á betra auga <3/60 eða sjónvídd <5°. Einnig var
notaður Bandaríkjastaðall (US) sem skilgreinir sjónskerðingu
sem sjón á betra auga <6/12 og >6/60 og blindu sem sjón <6/60.
Ef einstaklingur reyndist hafa skerta sjón var orsök sjóntapsins
ákvörðuð.
Niðurstöður: Samkvæmt WHO-staðli var algengi sjónskerðingar
á báðum augum 0,96% (95% CI: 0.37-1.55) og blindualgengi
0,57% (95% CI:0.12-1.03).US-staðallgafalgengisjónskerðingar
2,01% (95% CI: 1.16-2.86) og blindu 0,77 % (95% CI: 0.24-1.29).
Algengi sjónskerðingar og blindu, sem bundin voru við eitt
auga, voru 4,40% (95% CI: 3.16-5.65) og 1.72% (95% CI: 0.93-
2,51) samkvæmt WHO-staðli en 5,45% (95% CI: 4.08-6.83) og
3,06% (95% CI: 2.02-4.11) samkvæmt US-staðli. Aldursbundin
hrörnun í augnbotnum var algengasta orsök sjónmissis á báðum
augum en „leti auga“ (amblyopia), ský á augasteini og gláka
orsökuðu oftast sjóntap sem bundið var við eitt auga.
Alyktun: Sjóntap eykst með aldri. Rannsókn þessi getur reynst
gagnleg við skipulagningu heilbrigðisþjónustu og greiningu á
blinduvaldandi augnsjúkdómum sem hægt er að koma í veg fyrir
og meðhöndla til að auka lífsgæði aldraðra.
V 2 Heilsutengd lífsgæði hjá sjúklingum
eftir brottnám á auga
Guðleif Helgadóttir, Heiða Dóra Jónsdóttir, Þór Eysteinsson, Haraldur
Sigurðsson
Augndeild Landspítala
gudlefh@landspitali. is
Inngangur: Könnuð eru heilsutengd lífsgæði 25 sjúklinga þar
sem taka þurfti annað augað og sett var inn hydroxyapaptite
kúla í augntótt á árunum 1992-2004. Allir þessir sjúklingar
notuðu gerviauga. Heilsutengd lífsgæði þessa hóps eru borin
saman við staðlaðan íslenskan samanburðarhóp.
Markmið: Tilgangur rannsóknarinnar er að meta heilsutengd
lífsgæði sjúklinga sem eru með gerviauga vegna brottnáms á
auga á íslandi á árunum 1992-2004 og skoða hvort þau væru
lakari en lífsgæði almennings.
Aðferð: Tekið var auga úr 54 sjúklingum á þessu tímabili. Af
þeim voru 19 sem ekki tóku þátt, bjuggu erlendis eða ekki náðist
í. Það voru því 35 sjúklingar sem boðin var þátttaka. Staðlaður
spurningalisti sem metur heilsutengd lífsgæði (HL-listinn) var
lagður fyrir sjúklingahópinn.
Niðurstöður: Af 35 sjúklingum tóku þátt 25 (71%), 16
karlmenn og 9 konur. Meðalaldur var 53 ár (23-89). Það
var enginn marktækur munur á heilsutengdum lífsgæðum
þessa sjúklingahóps, (HL-gildi 48,8 S=11,7) miðað við
samanburðarhópinn (HL-gildi 50 s=10):p>0,05. Þeir sem
kvörtuðu um væga verki í augntótt og höfðu óþægindi vegna
gerviaugans voru með lakari lífsgæði.
Ályktun: Það er mikið áfall að þurfa að láta fjarlægja auga. Það
er ekki einungis að missa sjón á öðru auga heldur er það líka
mikið áfall útlitslega. Við álitum að lífsgæði þessa hóps væri
lakari en samanburðarhóps, en það reyndist ekki vera rétt.
V 3 Gegnstreymi súrefnis frá slagæðlingum til bláæðlinga
í sjónhimnu manna
Róbert Arnar Karlsson1, Sveinn Hákon Harðarson2', Einar Stefánsson2,
Gísli Hreinn Halldórsson', Samy Basit2 , Þór Eysteinsson2, Jón Atli
Benediktsson1, James M. Beach1
■Verkfræðideild HI, 2augndeild Landspítala
sveinnha@gmail. com
Inngangur: Kenningin um gegnstreymi (e. counter-current) spáir
því að súrefni sveimi (e. diffusion) frá slagæðlingum sjónhimnu
til nálægra bláæðlinga. Markmið rannsóknarinnar var að kanna
mögulegt gegnstreymi með því að mæla súrefnismettun (Sat02)
í fyrstu gráðu slagæðlingum og bláæðlingum sjónhimnu í
mismunandi fjarlægð frá sjóntaugarósi.
Aðferðir: Sjálfvirkur sjónhimnusúrefnismælir var notaður til
þess að mæla Sat02. Súrefnismælirinn tekur myndir á tveimur
bylgjulengdum samtímis og reiknar ljósþéttnihlutfall sem er
um það bil línulega tengt Sat02. Súrefnismæling var gerð á 16
heilbrigðum einstaklingum. Súrefnismettun var mæld á tveimur
stöðum; u.þ.b. 0,3 láréttum sjóntaugaróss þvermálum (e. disc
diameter, DD) frá brún sjóntaugaróss og tveimur DD frá brún
sjóntaugaróss. Munur á Sat02 var greindur með tvíhliða pöruðu
t-prófi í slagæðlingum og bláæðlingum.
Niðurstöður: í slagæðlingum var Sat02 96±5% 0,3 DD frá
sjóntaugarósi (meðaltal ± staðalfrávik; n=16) og 93±5%
tveimur DD frá sjóntaugarósi (p=0,013). í blá-æðlingum var
súrefnismettunin 57±5% tveimur DD frá sjóntaugarósi og
61±6% 0,3 DD frá sjóntaugarósi (p=0,02).
Ályktanir: Súrefnismettun í blóði bláæðlinga hækkar eftir því
sem það nálgast sjóntaugarós. Þessa aukningu mætti útskýra
Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93