Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Blaðsíða 17

ÁGRIP VEGGSPJALDA / VÍSINDI Á VORDÖGUM
og því er kjörmeðferð að fjarlægja leg. Til að forða legnámi hjá
ungri stúlku var gefin metótrexat meðferð, en aðrir möguleikar
eru lokun æða með æðaþræðingu, brottnám á hluta af legi eða
bíða átekta eftir sjálfkrafa fylgjufæðingu.
V17 llla skilgreindar sjúkdómsgreiningar við útskrift af
bráðamóttöku og sjálfsmorðshætta
Oddný S. Gunnarsdóttir',Vilhjálmur Rafnsson2
'Skrifstofa kennslu, vísinda og þróunar Landspítala, 2rannsóknarstofu í
heilbrigðisfræði, læknadeild, HÍ
oddnysgu@landspitaIi. is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að meta tengsl illa
skilgreindra sjúkdómsgreininga við dánartíðni vegna allra
dánarmeina, slysa og sjálfsmorða, hjá þeim sem útskrifaðir
voru af bráðamóttöku Landspítala Hringbraut. Um það bil
20% þessa hóps fengu sjúkdómsgreiningu í flokknum: einkenni,
merki og óeðlilegar klínískar útkomur.
Aðferðir: Þetta er framsýn rannsókn og rannsóknargögnin
eru rafrænar skrár frá bráðamóttöku Landspítala Hringbraut
á tímabilinu 1995-2001. Sjúkdómsgreiningar við útskrift
voru skráðar samkvæmt Alþjóðlegu sjúkdóma- og
dánarmeinaskránni. Þeir sem fengu illa skilgreindar greiningar
voru bornir saman við þá sem fengu skilgreindar líkamlegar
sjúkdómsgreiningar. Dánarmein voru fundin með tölvutengingu
við Dánarmeinskrá. Reiknuð voru staðlað dánarhlutfall,
áhættuhlutfall og öryggismörk (ÖM) þar sem notuð var tímaháð
fjölþáttagreining.
Niðurstöður: Dánarhlutföll vegna þeirra sem fengu illa
skilgreinda sjúkdómsgreiningu miðað við dánartölur þjóðarinnar
voru 1,57 fyrir karla og 1,83 fyrir konur. Áhættuhlutfall vegna
slysa var 1,64 (95% ÖM 1,07-2,52) og vegna sjálfsmorða 2,08
(95% ÖM 1,02-4,24) fyrir þá sem útskrifaðir voru heim með
illa skilgreinda sjúkdómsgreiningu miðað við þá sem fengu
skilgreinda líkamlega sjúkdóms greiningu.
Ályktun: Þeir sem útskrifaðir voru heim af bráðamóttökunni
og fengu greiningu í flokknum: einkenni, merki og óeðlilegar
klínískar útkomur, skipa sér í nýjan áður óþekktan hóp
sjúklinga, sem er síðar í meiri sjálfsmorðs hættu en aðrir.
Forvarnir gegn sjálfsmorðum ættu að beinast að þessum hópi ef
frekari rannsóknir styðja það.
V18 Miðlægt andkólínvirkt heilkenni í kjölfar eins með-
ferðarskammts af prometazíni
Elísabet Benedikz', Guðborg A. Guðjónsdóttir', Leifur Franzson1, Jakob
Kristinsson1-2
'Eitrunarmiðstöðin, slysa- og bráðasviði, Landspítala, 2rannsóknarstofu í
lyfja- og eiturefnafræði, HÍ
ebenedik@landspitali. is
Inngangur: Miðlægt andkólínvirkt heilkenni (central
anticholinergic syndrome) er hliðstætt eitrunareinkennum
atrópíns á miðtaugakerfið. Útlæg andkólínvirk einkenni geta
einnig komið fram. Lyf sem hafa andkólínvirk áhrif geta
valdið heilkenninu. Hægt er að nota fýsóstigmin, sem hemur
asetýlkólínesterasa miðlægt, sem mótefni. Prómetazín er
fentíazínafleiða sem hamlar verkun histamíns og asetýlkólíns.
Hér er lýst hvernig einn venjulegur meðferðarskammtur af
prómetazíni olli miðlægu andkólínvirku heilkenni.
Sjúkratilfelli: 44 ára karlmaður var lagður inn vegna yfirliða
og hjartsláttartruflana. Hann var með væga greindarskerðingu
og fyrri sögu um flogaveiki (petit mal), endurteknar
öndunarfærasýkingar, sarkóídósu, óljósa brjóstverki og
hjartsláttartruflanir. Hann tók engin lyf. Um nóttina kvartaði
hann yfir því að geta ekki sofið. Vakthafandi deildarlæknir lét
gefa honum prómetazín 50 mg po. Tveimur klukkustundum
síðar var sjúklingurinn óáttaður og æstur. Honum voru þá gefin
50 mg til viðbótar af prómetazíni og zópiklón 7,5 mg. Varð
hann þá ennþá æstari og óviðráðanlegri. Reynt var að róa hann
með halóperidóli í æð, sem ekki bætti ástandið. Við skoðun var
sjúklingurinn með óráði og náðist ekkert samband við hann en
inn á milli var hann sofandalegur. Hann hafði mikinn mótor
óróa og varð því að setja á hann fjötra. Hann var með víð
sjáöldur og heita, þurra húð. Blóðþrýstingur var eðlilegur og
hjartsláttur var 100 slög á mínútu. Líkamshiti var 37,5 °C. Kviður
var þaninn og þarmahreyfingar minnkaðar. Þrátt fyrir vökvagjöf
hafði hann ekki losað þvag í meira en sex klukkustundir.
Sjúkdómsgreiningin, miðlægt andkólínvirkt heilkenni, var
byggð á sögu og klínísku ástandi sjúklingsins. Skammtur af
fýsóstigmíni (1 mg í æð) var gefinn og hurfu þá einkennin innan
nokkurra mínútna.
Ályktun: Skyndilegt óráð eftir gjöf róandi lyfja og/eða geðlyfja
sem hafa andkólínvirk áhrif geta verið merki um miðlægt
andkólínvirkt heilkenni og ætti að forðast að nota önnur lyf með
sambærilega verkun. í þessum tilfellum má reyna meðferð með
fýsóstigmíni séu engar frábendingar til staðar.
V 19 Úthlutun verkefna meðal hjúkrunarfræðinga á bráða-
deildum
Bylgja Kærnested', Helga Bragadóttir2
'Lyflækningasviði I, Landspítala, 2hjúkrunarfræðideild HI
bylgjak@landspitali. is
Inngangur: Úthlutun verkefna er ein af þeim óbeinu
hjúkrunarmeðferðum sem hjúkrunarfræðingar þurf að kunna
skil á og vera færir í.
Markmið: Að varpa ljósi á hvaða verkefnum hjúkrunarfræðingar
úthluta til sjúkraliða og annarra starfsmanna, að skoða hversu
reiðubúnir hjúkrunarfræðingar eru til að úthluta verkefnum,
hvert viðhorf þeirra er til úthlutunar verkefna, hvaða þættir
tengjast úthlutun verkefna hjúkrunarfræðinga, og hvað hvetur
og letur úthlutun verkefna.
Aðferð: Rannsóknin var lýsandi og úrtakið þægindaúrtak.
Þátttakendur vor allir fastráðnir hjúkrunarfræðingar (N=96)
sem störfuðu á fimm deildum á Lyflækningasviði I á Landspítala
í febrúar 2005. Notast var við skriflegan spurningalista.
Svarhlutfall var 71%.
Niðurstöður: Niðurstöður rannsóknar gefa til kynna að algengast
sé að hjúkrunarfræðingar úthluti einföldum umönnunarstörfum
til sjúkraliða en skrifstofustöfum og störfum tengdum umhverfi
deilda til annarra starfsmanna. Almennt töldu þátttakendur
Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93 17