Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Blaðsíða 27

ÁGRIP VEGGSPJALDA / VÍSINDI Á VORDÖGUM
V 44 Samanburður á kransæðahjáveituaðgerðum fram-
kvæmdum á sláandi hjarta og með aðstoð hjarta- og
lungnavélar
Manni's Sigurjónsson1-2, Bjarni Torfason21-, Bjarni G. Viöarsson2, Tómas
Guðbjartsson22
Læknadeild HF, hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala2
hanness@hi.is
Inngangur: Kransæðahjáveituaðgerðir eru yfirleitt framkvæmdar
með aðstoð hjarta- og lungnavélar og hjartað stöðvað í
aðgerðinni (CABG). Á síðastliðnum árum er í vaxandi mæli
farið að framkvæma þessar aðgerðir á sláandi hjarta (OPCAB),
þ.e. án hjarta og lungnavélar. Þar með er reynt að koma í veg
fyrir fylgikvilla sem rekja má til hjarta- og lungnavélarinnar.
Hins vegar er aðgerð á sláandi hjarta tæknilega erfiðari og
ekki eru allir á einu máli hvort slík aðgerð sé betri kostur
en hefðbundin kransæðahjáveituaðgerð. Markmið þessarar
rannsóknar er að bera saman árangur þessara aðgerðategunda,
aðallega með tilliti til fylgikvilla og skurðdauða.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og nær til
allra sjúklinga sem gengust undir kransæðahjáveituaðgerð
á íslandi frá júní 2002 til júní 2004. Sjúklingum sern gengust
undir kransæðahjáveitu samtímis annarri hjartaaðgerð (t.d.
lokuaðgerð) var sleppt. Sjúklingunum var skipt í tvo hópa,
CABG-hóp (n=150) og OPCAB-hóp (n=53), þar með taldir þrír
sjúklingar sem snúið var í hefðbundna aðgerð. Hóparnir voru
bornir saman með tilliti til ábendinga fyrir aðgerð, áhættuþátta,
Euroscore og fjölda æðatenginga. Einnig var lagt mat á
árangur aðgerðanna, t.d. aðgerðartíma, fylgikvilla, legutíma og
skurðdauða.
Niðurstöður: Niðurstöður eru sýndar í töflu 1. Sjúklingahóparnir
voru mjög sambærilegir, t.d. hvað varðar aldur, einkenni,
NYHA-flokkun, Euroscore, útbreiðslu kransæðasjúkdóms,
útstreymisbrot hjarta (EF) og fjöldi æðatenginga. Aðgerðir á
sláandi hjarta tóku heldur lengri tíma en hefðbundin aðgerð
og blæðing í þeim var marktækt meiri. Tilhneiging sást til
aukinna fylgikvilla eins og hjartadreps og gáttatifs/flökts
eftir hefðbundna aðgerð en munurinn var ekki marktækur.
Aftöppun fleiðruvökva var hins vegar marktækt algengari eftir
hefðbundna aðgerð en tíðni heilablóðfalls sambærileg. Miðgildi
legutíma á gjörgæslu var einn dagur hjá báðum hópum en
heildarlegutími var einum degi lengri eftir hefðbundna aðgerð.
Sjö sjúklingar Iétust innan 30 daga eftir hefðbundna aðgerð en
enginn eftir aðgerð á sláandi hjarta (p<0,ll).
Ályktun: Árangur kransæðahjáveituaðgerða er góður hér
á landi og dánartíðni er lægri en Euroscore áhættulíkanið
gerir ráð fyrir. Niðurstöður okkar benda til að fylgikvillar
eftir aðgerðir á sláandi hjarta geti verið ívíð fátíðari en eftir
hefðbundna aðgerð. Aðgerðir á sláandi hjarta taka þó lengri
tíma og blæðing er heldur meiri. Aðgerðir á sláandi hjarta er
hægt að framkvæma með góðum árangri hjá mikið veikurn
sjúklingum með alvarlegan kransæðasjúkdónt.
Tafla 1
Gefinn er upp fjöldi og % í sviga OPCAB (n = 52) CABG (n = 150) p-gildi
Meðalaldur, ár 66,9 67,0 óm
NYHA III + IV 33 (64) 89 (62) óm
Euroscore 5,2 5,2 óm
EF < 30% 5(10) 11(7) óm
Óstöðug hjartaöng 23 (43) 56(37) óm
Vinstri höfuðstofnsþrengsli 19 (36) 47(31) óm
Aðgerðarttmi, mín (bil) 215 (85-460) 188 (110-365) <0,01
Fjöldi æðatenginga 3,4 3,3 óm
Hjartadrep eftir aðgerð 5(10) 23 (15) óm
Heilablóðfall 1(2) 3(2) óm
Blæðing (meðaltal í ml) 1042 842 <0,01
Enduraögerð v. blasðingar 1(2) 12 (8) óm
Gáttatif/flökt 22 (42) 85 (57) 0,07
Aftöppun fleiðruvökva 4(8) 27 (18) 0,04
Lungnabólga 2(4) 8(5) óm
Skurösárasýking (húð, miömæti) 6(11) 18 (12) óm
Æðavirk lyf í aðgerð 8(15) 54(36) 0,004
Legutími á gjörgæslu, (miðgildi, bil) 1 (1-10)) 1 (1-23) óm
Heildarlegutími, (miðgildi, bil) 10 (6-42) 11 (6-96) óm
Skurðdauði (< 30 d.) 0(0) 7(4,7) 0,11
óm = ómarktækt, EF = Ejections fractio ,NYHA = New York Heart Association
V 45 Nauðsynleg nákvæmni geislaferilsgagna við útreikn-
ing meðferðarskammta
Gylfi Páll Hersir, María Marteinsdóttir, Garðar Mýrdal
Geislaeðlisfræðideild Landspítala
gardar@landspitali.is
Inngangur: Algengustu tegundir geislunar sem nýttar eru
til meðferðar í læknisfræði eru ljóseinda-, rafeinda- og
róteindageislun. Þær hegða sér hver á sinn máta og eru því
nýttar við mismunandi aðstæður til geislalækninga krabbameins.
Allar þessar tegundir geislunar víxlverka við efniseindir og
gefa frá sér orku með því að gefa rafeindum hreyfiorku, sem
síðan leiðir til efnafræðilegra breytinga í efninu og þar af
leiðandi líffræðilega verkun. Nýlega var tekið í notkun nýtt
geislaáætlunarkerfi við Geislaeðlisfræðideild Landspítalans,
MasterPlan-kerfið. Sem liður í því voru mæld geislaferilsgögn
línuhraðlanna tveggja sem notaðir eru við geislalækningar í
K-byggingu Landspítala. Annar línuhraðallinn sendir frá sér
ljóseindageislun með orkunni 6 MV og hinn ljóseindageislun
með orkunni 6 og 18 MV og rafeindageislun með orku 6, 9,12,
16 og 20 MeV. Geislaferilsgögn eru mæld í lofti og í vatni og úr
þeim unnar skrár sem verða hluti af hugbúnaði MasterPlan-
kerfisins við deildina.
Markmið: Nákvæmni geislaáætlunarkerfisins grundvallast á að
Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93 27