Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Blaðsíða 52

ÁGRIP VEGGSPJALDA / VÍSINDI Á VORDÖGUM
mótefnalitun, western blot, og Real time-PCR.
Niðurstöður: Mótefnalitanir á vefjasneiðum úr brjóstkirtli
sýna að sprouty-2 er tjáð í Þekjufrumum og í nokkru mæli í
æðaþelsfrumum en ekki sást nein tjáning í bandvefsfrumum.
Tjáning á sprouty-3 fannst í meira mæli í vöðvaþekjufrumum
og frekar í stærri göngum en endastykkjum og kirtilberjum.
Unnið er að því að fá niðurstöður úr frumuræktunum en
fyrstu niöurstöður benda til þess að bæði þekjufrumur og
stoðvefsfrumur tjái sprouty-2 í rækt. Niðurstöður á sprouty-3 í
ræktuðum frumum úr brjóstkirtli liggja ekki fyrir.
Ályktun: Niðurstöður okkar sýna að sprouty-2 og -3 eru tjáð
í brjóstkirtli en á mismunandi stöðum. Sprouty-2 finnst bæði
í þekjufrumum og stoðvefsfrumum en sprouty-3 aðallega í
vöðvaþekjufrumum. Pað að sprouty 3 sé meira tjáð í stærri
göngum bendir til að hlutverk þess í brjóstkirtlinum gæti verið
að hindra greinótta formgerð sem er meira einkennandi fyrir
endastykki brjóstkirtilsins.
V 100 Vinnsla stofnfrumna fyrir háskammtalyfjameðferð á
Íslandí 2003-2006
Stcinunn J. Matthíasdóttir', Leifur Þorsteinsson', Björgvin Hilmars-
son1, Kristbjörn Orri Guömundsson', Ólafur E Sigurjónsson1, Erna
Guðmundsdóttir1, Svala Karlsdóttir', Guðmundur Rúnarsson2, Sig-
rún Reykdal2, Brynjar Viðarsson,2 Hlíf Steingrímsdóttir2, Þórunn
Sævarsdóttir2,Þorbjörn Jónsson', Sveinn Guðmundsson11
Blóðbankinn', blóðlækningadeild Landspítalans2
steinmat@lsh.is
Inngangur: Háskammtalyfjameðferð með stofnfrumustuðningi
þar sem frumur eru einangraðar frá sjúklingi (autologous)
í sjúkdómshléi (remission), hefur verið hratt vaxandi með-
ferðarform gegn ýmsum illkynja sjúkdómum frá upphafi níunda
áratugarins. Frumurnar eru ýmist einangraðar úr beinmerg eða
blóði eftir tilfærslu úr merg í blóð. Fyrsta söfnun og vinnsla af
þessu tagi var framkvæmd á Landspítala í desember 2003.
Markmiö: Markmiðið er að draga saman niðurstöður
stofnfrumuvinnslunnar fyrstu þrjú ár starfseminnar á
Landspítala.
Efniviður og aöferöir: í lok árs 2006 höfðu 48 sjúklingar hafið
meðferð, 29 með eitlakrabbamein (lymphoma), þar af sex ineð
Hodgkins sjúkdóm, 16 með mergfrumuæxli (multiple myeloma)
og þrír með hvítblæði.Tilfærsla á stofnfrumum (CD34+) úr merg
í blóð var gerð með frumuvaxtaþætti (G-CSF) eða vebeside
að undangenginni meðferð með frumuhemjandi lyfjum.
Stofnfrumum var safnað með blóðskilunarvél (apheresis).
CD34+ frumur voru taldar með frumuflæðissjá. Fjöldi lifandi
frumna (viability) var ákvarðaður með 7-AAD.
Niðurstöður: Frá sjúklingunum 46 þar sem tilfærsla tókst var
safnað 114 sinnum, meðaltal 2,5 (1-5). Meðalheildarfjöldi
CD34+ frumna sem tókst að safna frá hverjum sjúklingi var
9,0xl06/kg (3,0xl06/kg-31,0xl06/kg). Þrjátíu og þrír sjúklingar
hafa fengið sínar frumur til baka að hluta eða öllu leyti. Allir
fengu lifandi CD34+ frumur, >2,0xl06/kg, sem er það lágmark
sem fjölmargir rannsóknarhópar leggja til viðmiðunar svo
að rótun (engraftment) verði í beinmergnum. Hjá öllum
sjúklingunum varð rótun (fjöldi hvítfrumna mælist >0,5xl09/
L) aðeins 12-14 dögum eftir ígræðslu. Á sama hátt var fjöldi
á blóðflögum kominn upp í >25,0xl09/L á 15-17 dögum eftir
ígræðslu.
Ályktanir: Á fyrstu þremur árum starfseminnar hefur verið
safnað stofnfrumum hjá 46 sjúklingum. Að meðaltali þurfti að
safna 2,5 sinnum hjá hverjum sjúklingi. Söfnun stofnfrumna
hjá sjúklingum sem fá háskammtameðferð er vaxandi
meðferðarform hér á landi. Fyrstu niðurstöður benda til
árangurs í takt við það sem gerist í nágrannalöndum okkar.
V 101 Eðlileg enduruppsetning á bak-kviðlægri genatjáningu
eftir endurmyndun á fósturmænu kjúklinga
Ólafur E. Sigurjónsson1-2-3', Gabor Halasi3', Kobra Sultani3, Torstein
Egeland2, Joel C. Glover3
Blóðbanki Landspítalans1, Institute of Immunology, Rikshospitalet
University Hospital and University of Oslo2, Department of Physiology,
Institute of Basic Medical Science, University of Oslo, 0319 Oslo, Norway3
oes@landspitali.is
Inngangur: Mismunandi laugar í fósturmænu kjúklinga
myndast frá mismunandi taugaforverafrumum sem er að finna
í afmörkuðum forverasvæðum í fósturmænunni. Þessi svæði
er hægt að aðgreina með því að skoða bak-kviðlæg (dorsal-
ventral) tjáningu mismunandi umritunarþátta. Fósturmæna
kjúklinga getur endurmyndast mjög sértækt snemma í þroskun
þeirra. Við höfum áður sýnt fram á að við slíka endurmyndun
þroskast taugar á réttan hátt og myndast á réttum stöðum. Hins
vegar er lítið vitað um það hvernig þetta á sér stað eða hvort
enduruppsetning á bak-kviðlægri tjáningu umritunarþátta,
sem eru taldir stýra því hvar ákveðnar tegundir tauga myndast
í fósturmænunni, eigi sér stað og þá hvenær í endurmynduninni.
Markmið:Aðathugahvortendurmyndunáfósturmænukjúklinga
leiði til enduruppsetningar á sértækri bak-kviðlægri tjáningu
umritunarþátta í taugaforverafrumum og taugafrumum.
Aðferðir: Um það bil lOOpm langur hluti (öðru megin) á
fósturmænu kjúklinga (HHI5, HH16 og HH17) var fjarlægður
með örskurði og látinn endurmyndast (í allt að 36 t). Tjáning á
umritunarþáttum (Pax-7, Pax6, Nkx2.2) og taugafrumugenum
(HB9, Isll, Isl2, Pax-2, Enl, Liml/2, Lim3, Lmxl, Brn3a) í
fósturmænunni var athuguð með mótefnalitun, 4,8,12,24 og 36
tímum eftir örskurðinn. Image J softwear (NIH) var notað til að
telja frumur og meta stærð endurmyndaðs svæðis.
Niðurstöður: I þeim tilfellum þar sem endurmyndun á
fósturmænu verður (36% tilfella), á sér stað enduruppsetning
á taugaforverasvæðum samkvæmt tjáningu umritunarþátta.
Þegar við skoðum þetta á meðan endurnýjun á sér stað, benda
niðurstöður til þess að enduruppsetning á taugaforverasvæðum
eigi sér stað á meðan endurnýjun á fósturmænunni fer fram,
frekar en að endurnýjun á fósturmænunni eigi sér stað og
svo séu taugaforverafrumusvæði sett upp eftir að mænan er
fullmynduð.
Ályktanir: Aukinn skilningur á endurmyndun fósturmænu
í kjúklingafóstrum gefur okkur innsýn í bæði almenna
líffræði fósturþroska taugakerfisins og gefur einnig hugmyndir
um mögulega endurmyndun á taugakerfinu í fullorðnum
einstaklingum.
52 Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93