Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Blaðsíða 55

ÁGRIP VEGGSPJALDA / VÍSINDI Á VORDÖGUM
einstökum púlsum sem einkum örva grennstu og mest rýrnuðu
vöðvaþræðina, hins vegar með 20 Hz rafpúlsum sem tryggja
samfelldan samdrátt (tetanus). Raförvun eykst smám saman, frá
2x4 mínútur á hvorn máta með mínútu hléi á milli, upp í allt að
6x5 mínútur. Pegar nægileg hnésveifla fæst hefst kraftþjálfun
með lóðum um ökkla.
Niðurstöður: Niðurstöður verkefnisins sýna að vöðvarnir vaxa að
stærð og krafti ef sjúklingur er meðferðarheldin. Pó er árangur
háður tíma frá skaða - því styttri tími sem er liðinn frá slysi, því
fyrr fæst góð vöðvasvörun við raförvuninni. Kraftur vöðvans
fylgir á eftir stærð hans, þó með minni kraft en sambærilegur
ítaugaður vöðvi. Fimm af þeim 20 sem kláruðu rannsóknina
náðu að standa upp og ganga með aðstoð raförvunar.
Ályktun: Orðin er til meðferð til að byggja upp aftaugaða
vöðva hjá einstaklingum meðmænuskaða af útlægri gerð, en
áður var engin meðferð til hjá þessum sjúklingahóp. Meðferðin
bætir vöðvamassa, kraft, blóðrás, beinþéttni, húðþykkt, og
stóreykur þar með lífsgæði einstaklinga með útlæga mænuskaða
- því fyrr eftir slys, því betra. Frumgerðir af meðferðar- og
greiningarbúnaði hefur verið þróaður innan verkefnisins.
V107 Aðskilnaður vöðvabúka í spíral TS myndum: Ný
aðferð við að fylgjast með vexti aftaugaðra og rýrra vöðva í
raförvunarmeðferð
■Paolo Gargiulo, 'Póröur Helgason, 'Björg Guðjónsdóttir, 2Páll Ingvarsson,
2Sigrún Knútsdóttir, 2Vilborg Guðmundsdóttir, 2Stefán Yngvason
'Rannsóknar- og þróunarstofu, heilbrigðistæknisviði Landspítala, 2endur-
hæfingardeild, Landspítala Grensási
thordur@landspitali. is
Inngangur: Flóknar aðferðir við að vinna þrívíðar myndir
og aðgreiningarleiðir eru þróaðar til að einangra einstaka
vöðvabúka sjúklinga með slappa vöðvalömun neðan mittis.
Sjúklingarnir eru þátttakendur í evrópsku verkefni, RISE,
þar sem raförvun er notuð til að endurhæfa uppstöðu þessara
sjúklinga.
Markmið: Pessi tækni er notuð til þess að:
• Fylgjast með vexti vöðva í raförvunarmeðferð.
• Mæla og kortleggja rúmmál og þéttni vöðva í RISE
meðferð.
Aðferð: Til að greina vöðva úr TS/MRI myndum er notaður
hugbúnaður kallaður MIMICS. Sjálfvirk og hálfsjálfvirk verkfæri
hugbúnaðarins eru notuð til að einangra úr sneiðmyndunum
vöðvabúka læris RISE sjúklinganna. Einangraðir vöðvar eru
síðan mældir reglulega og mælingar frá öllum nreðferðartímanum
bornar saman. Þannig er mjög nákvæmlega og á alveg nýjan
hátt fylgst með breytingum í rúmmáli, lögun og þéttni vöðva.
Vöðvaaðgreiningin leyfir einnig að fundin er fylgni milli
vöðvavaxtar og staðsetningu rafskauta. Jafnvel þótt vöðvar
beint fyrir neðan rafskautin séu mest raförvaðir er einnig hægt
að sjá þjálfun vöðva í öðrum hluta lærisins.
Niðurstöður: f þessari vinnu er fylgst með framvindu RISE
meðferðarinnar á alveg nýjan hátt. Tæknin sýnir magnfærð
og ómagnfærð áhrif raförvunarinnar á meðferðartímanum.
Raförvunin stöðvar vöðvarýrnun og hvetur vöðvavöxt á
svæðum sem hún nær til.
Umræður: Fyrir utan upplýsingar um framvindu meðferðar
eykur aðgreining vöðva skilning á hegðun aftaugaðra
vöðva í raförvunarmeðferð. Vöktunartæknin sem þróuð
er í þessu verkefni skapar grunn til hönnunar á líkönum
af raförvunarmeðferð. Þau má nota til að þróa áfram
RISE meðferðina, t.d. með þróun nýrra rafskauta og nýrra
raförvunarhátta.
V 108 Notkun þrívíðra líkana og tækni til hraðra frum-gerð-
arsmíða í kjálkaskurðaðgerðum
'Paolo Gargiulo, ‘Þóröur Helgason, * 2Guömundur Á. Björnsson
'Rannsóknar- og þróunarstofu, heilbrigðistæknisviði Landspítala, 2háls-,
nef- og eyrnadeild Landspítala
thordur@landspitali.is
Inngangur:Tölvulíkön og tækni við hraða frumgerðasmíð eru
notuð til að gera líkön sem notuð eru til að skipuleggja og
undirbúa kjálkaskurðaðgerðir. Alvarleg slys og leiðrétting
aflögunar eins og kjálkalenging hafa verið megin klínísku
notkunarsviðin.
Markmið:
• Styðja við skipulagningu skurðaðgerða á erfiðum and-
litsslysum með þrívíðum líkönum.
• Stytta aðgerðartíma kjálkalenginga..
Aðferð:TS og MRI myndir eru unnar með sérstökum hugbúnaði
sem gerir mögulegt á gagnvirkan hátt að aðskilja vefjagerðir.
Smáatriði í lögun vefja, sem skipta máli, er hægt að draga fram
í efnisgerðu líkani. Aðallega eru notaðar tvær aðferðir við að
smíða líkönin: þrívíð prentun og stereolithography. Aðeins fyrri
aðferðin er til reiðu á íslandi og því oftast notuð. Kostnaður við
líkanagerðina er háður smíðaaðferð, hversu flókin úrvinnsla
mynda er, stærð líkans og úr hvaða efni þau eru gerð.
Niðurstaða: Tveggja ára reynsla og um 20 aðgerðir á
Landspítala studdar þessari aðferð sýna að notkun þrívíðra
líkana í skipulagningu kjálkalengingarskurðaðgerða styttir
aðgerðartíma um 25-35%. Notkun þrívíðra líkana upplýsir
einnig sjúkling og eykur öryggi hans og þátttöku í meðferðinni.
Fyrir utan að stytta meðferðartíma eykur notkun þrívíðra líkana
gæði aðgerðar og þar með gæði meðferðar sjúklings.
Umræður: Tölvulíkön og tækni við hraða frumgerðarsmíð verða
sífellt meira notuð og mikilvægari tól í klínískri vinnu á íslandi,
en enn hafa ekki allir möguleikar verið kannaðir. Nú þarf að
kanna notkun hugbúnaðartóla til að herma hegðun mjúkvefja
í aðgerð. Flóknar aðgerðir er hægt að herma á tölvu og birta
niðurstöðurnar, þar með talið mjúkvefjaútlit og breytingar áður
en hafist er handa við aðgerðina sjálfa.
Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93 55