Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Blaðsíða 51

ÁGRIP VEGGSPJALDA / VÍSINDI Á VORDÖGUM
V 97 Ónæmissvörun og verndandi áhrif prótínbóluefna
gegn pneumókokkum í nýburamúsum
Þórunn Ásta Ólafsdóttir'Pétur Sigurjónsson* 1-2, James C. Paton3, Ingileif
Jónsdóttir1'2
‘Ónæmisfræðideild Landspítala, 2læknadeild HI, ’University of Adelaide,
Ástralíu
thorasta@landspitali. is
Inngangur: Flest prótín eru ónæmisvekjandi frá fæðingu og
því ættu pneumókokka-prótínbóluefni að geta vakið upp
ónæmissvar í nýburum. Vel varðveitt prótín gætu veitt vernd
gegn mörgum hjúpgerðum í mismunandi heimssvæðum. PspA,
CbpA og PdB eru vel skilgreind pneumókokkaprótín sem hafa
verið rannsökuð með tilliti til bóluefnagerðar.
MarkmiðrMarkmiðrannsóknarinnarvaraðmetaónæmisvekjandi
og verndandi áhrif þessara þriggja prótína í nýburamúsum.
Efniviður og aðferðir: Nýburamýs voru bólusettar þrisvar, undir
húð (s.c) eða um nef (i.n) með PspA einu sér eða í blöndu
með CbpA og PdB, með eða án CpG2006. IgG mótefni voru
mæld með ELISA. Tveimur vikum eftir þriðju bólusetningu
voru mýsnar sýktar um nef með S. pneumoniae og lungna- og
blóðsýking metin með því að telja kóloníu myndandi einingar
(CFU). Mýs sem fengu blöndu allra prótínanna s.c. voru með
marktækt hærri mótefni gegn CbpA og PdB en óbólusetti
hópurinn. CpG2006 jók mótefnasvarið gegn PdB (p=0,002) eftir
i.n. bólusetningu miðað við ef enginn ónæmisglæðir var gefinn
með bóluefninu og mótefnasvör gegn CbpA voru marktækt
hærri (p=0,038) ef CpG var gefinn með bóluefninu um nef
miðað við óbólusetta hópinn. Hærri PspA mótefni mældust
í músum sem bólusettar voru með PspA og CpG2006 s.c.
(p<0,001) og i.n. (p=0,01) og þær höfðu færri CFU í blóði (s.c.
p<0,001, i.n. p=0,041) og lungum (s.c. p=0,004, i.n. p<0,001) en
óbólusettar mýs. Mýs sem fengu blöndu allra þriggja prótínanna
höfðu einnig minni sýkingu í lungum en óbólusettu mýsnar, en
ekki var munur á sýkingu í blóði.
Niðurstöður: Niðurstöður okkar sýna að PspA, CbpA og PdB eru
ónæmisvekjandi í nýburamúsa líkani og að mótefni gegn PspA
veita mesta vernd gegn pneumókokkasýkingu um nef. Þetta
nýburamúsalíkan er hægt að nota til að prófa ný prótínbóluefni
fyrir yngsta markhóp pneumókokkabólusetninga.
V 98 Áhrif æðaþelsfrumna á þekjufrumur brjóstkirtils
Sævar Ingþórsson1-2, Valgarður Sigurðsson1-2, Magnús Karl Magnússon1,
Þórarinn Guðjónsson1
1 Blóðmeinafræðideild Landspítala, 2 rannsóknastofu Krabbameinsfélags
íslands og HÍ í sameinda- og frumulíffræði
saevari@hi.is
Inngangur: Það verður sífellt greinilegra að ekki er nóg að horfa
á einstakar frumugerðir þegar kanna á form og starfsemi líffæra.
Innan sérhvers vefjar eru fjölmargar frumugerðir í nánum
samskiptum hver við aðra og hver og ein hefur áhrif á umhverfi
sitt. í brjóstkirtlinum er grunneiningin hið tvílaga kirtilber og er
það háð samskiptum við millifrumefni og frumur stoðvefjar. Við
framþróun æxlisvaxtar riðlast samskipti fruma sem leiðir til taps
á eðlilegri formgerð og ífarandi vaxtar. Sýnt hefur verið fram á
að æðamyndun er mikilvægur þáttur í framþróun æxlisvaxtar
þar sem nýjar æðar flytja súrefni og næringarefni til æxlisins.
Lítið er hins vegar vitað hvaða áhrif æðaþelsfrumur hafa vöxt
og sérhæfingu þekjufruma.
Markmið: Að kanna áhrif æðaþelsfruma á þekjufrumur
brjóstkirtilsins og greina hvaða þættir það eru sem áhrifunum
valda.
Aðferðir: Notast var við þrívíð frumuræktunarlíkön sem
endurspegla betur en hefðbundin tvívíð frumuræktun umhverfi
frumnanna í líkamanum. Við höfurn nýlega þróað aðferð
til einangrunar og langtíma ræktunar á æðaþelsfrumum úr
brjóstkirtli. Æðaþeli og þekjufrumum var steypt inn í gel og
áhrif á vöxt metin. Frumuþyrpingar í gelum voru taldar og stæð
þeirra mæld. Að loknum ræktunartíma voru gelin fixeruð og
mótefnalituð með flúrljómandi mótefnum gegn frumusértækum
kennipróteinum.Til að greina áhrif æðaþelsins á þekjufrumurnar
voru frumur ræktaðar aðskildar á transwell filtrum ásamt því að
æti af æðaþelsfrumum var notað á þekjufrumur. Ennfremur
voru hindrar gegn tyrosín-kínasa viðtökum notaðir til að bera
kennsl á þá þætti sem mest áhrif hafa.
Niðurstöður: Æðaþelsfrumur höfðu vaxtarhvetjandi áhrif
á þekjuvefsfrumur. Æðaþelsfrumurnar vaxa ekki sjálfar
þegar þær eru ræktaðar í geli sem auðveldar að þekja þær frá
þekjufrumum í rækt. Hægt var að hindra áhrif æðaþelsins með
því að nota mótefni sem hindra starfræna virkni tyrosín-kínasa
viðtaka á þekjufrumunum.
Ályktun: Æðaþelsfrumur örva vöxt þekjufruma og þessum
áhrifum er að hluta til miðlað gegnum tyrosín-kínasa viðtaka
á yfirborði þekjufruma. Áframhaldandi rannsóknir miða að
því að skilgreina hlutverk tyrosín-kínasa viðtaka í þroskun og
sérhæfingu brjóstkirtilsins.
V 99 Tjáningarmynstur Sprouty stjórnpróteina í eðlilegum
brjóstkirtli
Valgaröur Sigurðsson1-2, Katrín Briem1, Sævar Ingþórsson1-2, Þórarinn
Guðjónsson1 Magnús Karl Magnússon1
‘Rannsóknastofa í frumulíffræði, blóðmeinafræðideild Landspítala, 2rann-
sóknastofu í sameinda- og frumulíffræði, Krabbameinsfélag íslands og HÍ
valgardiir@krabb. is
Inngangur: Boðferlar sem taldir eru mikilvægir fyrir greinótta
formgerð ýmissa vefja eru vel varðveittir milli mismunandi
líffæra og mismunandi dýrategunda og eru boð gegnum tyrosín-
kínasa viðtaka dæmi um slíka boðferla. Innanfrumustjórnprótein
sem tilheyra sprouty fjölskyldunni hafa áhrif á virkni tyrosín-
kínasa viðtaka og hafa þannig virk áhrif á greinótta formgerð
ýmissa líffæra. Fundist hafa fjögur mismunandi sprouty gen
í manninum; sprouty-1, 2, 3 og 4. Sýnt hefur verið að sprouty
prótein gegna mikilvægu hlutverki í myndun greinóttrar
formgerðar í lungum, nýrum og æðakerfi en hlutverk þeirra í
brjóstkirtli manna hefur lítið verið kannað.
Markmiö: Skilgreining á tjáningarmynstri sprouty próteina í
brjóstkirtli.
Aðferðir: Tjáning sprouty próteina í brjóstvef frá brjósta-
minnkunaraðgerðum og í ræktuðum frumum var metin með
Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93 51