Frjáls verslun - 01.04.2011, Qupperneq 82

82 FRJÁLS VERSLUN 4.tbl.2011
afi minn athafnamaðurinn
M
agnús Þorgeirsson í Pfaff
var í meira en hálfa öld ein­
hver kunnasti kaupmaður
í Reykjavík og umtalaður
maður í bænum allt þar til
hann lést árið 1983 rúmlega áttræður. Hann
var farsæll verslunareigandi í hálfa öld en
frægð hans var ef til vill mest þegar leið að
ævilokum. Þá hélt hann svokallað „skugga­
ráðuneyti“ á skrifstofu sinni á Bergstaða­
stræti 7. Þetta var á miklum umbrotatímum
í íslenskum stjórnmálum eftir daga viðreisn­
arstjórnarinnar og mjög deildar meiningar
um hvert bæri að stefna í stjórn landsins.
Magnús var íhaldsmaður af gamla
skólanum­en­vinmargur­í­öllum­flokkum.­Á­
áttunda áratugnum tók að koma til hans í
morgunkaffi­hópur­þjóðkunnra­manna­að­
ræða landsins gagn og nauðsynjar. Þetta
gerðist klukkan tíu sex daga vikunnar og
það var króna í sekt fyrir að mæta ekki.
Þessi hópur gekk undir nafninu skugga­
ráðu neytið. Það skipuðu Magnús Þorgeirs­
son, húsráðandi og alltaf kenndur við Pfaff,
Kristmann Magnússon, sonur hans og
þá framkvæmdastjóri Pfaff, Albert Guð­
munds son, Lúðvík Jósefsson, Pétur
Snæ land, framleiðandi svampdýna, Lárus
Blöndal bóksali, Ólafur Finnbogason í
Pennaviðgerðinni og Jónsteinn Haralds­
son í Máli og menningu. Fleiri komu og voru
fastagestir, þar á meðal Guðmundur J.
Guð mundsson, öðru nafni Gvendur jaki, og
Stefán Jónsson fréttamaður.
Þarna voru sem sagt þingmenn, ráðherr­
ar og athafnamenn og mjög þverþólitískur
hópur eins sagt væri í dag. Þetta þótti að­
dá unarvert og sniðugt uppátæki hjá öllum
öðrum en sonardótturinni og unglingnum
Margréti.­„Afi­var­með­skrifstofu­á­Bergstaða­
stræti 7 og fjölskylda mín bjó á hæðun um
fyrir ofan,“ segir Margrét um góðlátlega
andstöðu sína við skuggaráðuneytið. „Þegar
ég­flutti­að­heiman­flutti­ég­bara­niður­um­
eina hæð, á sömu hæð og skrifstofa afa
var þar sem karl arnir sátu og voru oft ansi
háværir. Þetta var sérstaklega hvimleitt á
laugardagsmorgn um þegar ég hafði verið
úti að skemmta mér langt fram eftir nóttu og
þurfti svefn eins og unglinga er siður.“
Viðskipti byggð á trausti
Þetta­morgunónæði­er­þó­fyrirgefið­fyrir­
löngu og Margrét leynir ekki aðdáun sinni á
afa sínum. „Viðskipti hans byggðust á trausti
og þess um gömlu gildum,“ segir hún. „Hann
var­mannþekkjari­og­hafði­tilfinningu­fyrir­
hverj um hann gat treyst.“ Hún nefnir sem
dæmi­að­eitt­sinn­fékk­afi­hennar­bréf­frá­
Ásmundi Stefánssyni á Akureyri, manni sem
hafði veikst alvarlega af berklum en hugðist
koma upp lítilli prjóna stofu. Hann spurðist fyrir
um­kaup­á­prjóna­vélum.­„Afi­þekkti­manninn­
ekkert en sendi honum vél og bað hann að
borga­við­fyrsta­tækifæri.­Þetta­var­upphafið­
að Fata verk smiðjunni Heklu og gleymdi Ás­
mundur aldrei þessum greiða og var traustur
viðskipta vinur í áratugi,“ segir Margrét.
Síbreytilegar aðstæður
Annað­einkenni­á­Magnúsi­í­Pfaff­var­hæfi­
leikinn til að bregðast við breyttum að stæð um.
Það er ekki í fyrsta sinn núna sem aðstæður til
atvinnurekstrar eru ótryggar á Íslandi.
„Afi­stofnaði­fyrirtækið­þegar­kreppan­
mikla var að skella á og byggði það upp
þrátt fyrir fátækt og heimsstyrjöld og svo
gjald eyrishöft og skammtanir eftir stríð,“
segir­Margrét.­„Í­upphafi­var­innflutningur­
Pfaff frá Þýskalandi. Þau viðskipti stöðvuðust
alveg­í­síðari­heimsstyrjöld.­Þá­fór­afi­m.a.­
að­flytja­inn­barnavagna,­marmaramulning­á­
hús og sprengiefni!“
Síðar hafa áherslur hjá fyrirtækinu breyst
með breyttum aðstæðum; til dæmis þegar
sauma­ og prjónaiðnaður hvarf úr landi fyrir
áratugum.­„Það­var­hrein­tilviljun­að­afi­byrjaði­
á þess um rekstri,“ segir Margrét. „Emilía systir
hans bað hann árið 1929 að útvega sér
saumavél.­Afi­var­þá­búinn­að­læra­töluvert­
í þýsku í sjálfsnámi og hann skrifaði til Pfaff
og pant aði vél. Það gekk ekki að kaupa
eina vél en honum var boðið umboðið fyrir
Pfaff á Íslandi ef hann pantaði sex vélar og
það gerði hann.“ Magnús var ekki ókunn­
ugur verslunar rekstri á þessum tíma. Hann
var þá verslunarstjóri hjá Verzlun Marteins
Einarssonar á Laugavegi – í húsinu þar sem
Biskups stofa er nú. Þar var þá ein glæsi­
legasta tískuverslun landsins. Fyrir þann
tíma var Magnús bæði sendill og afgreiðslu­
maður hjá kaupmönnum í Reykjavík. Hann
byrjaði raunar sem sendill hjá SS.
Nú á tímum er að mestu gleymt að Magnús
Þorgeirsson í Pfaff var líka afreksmaður í
einni vinsælustu íþróttagrein landsmanna í
upphafi­síðustu­aldar.­Hann­var­fyrsti­Íslands­
meistarinn­í­fimleikum­og­var­í­fimleikaflokki­
ÍR. Fimleikar voru sýningaratriði á öllum
alvörusamkomum í den.
„Afi var kaupmaður,“ segir Margrét Kristmannsdóttir, framkvæmdastjóri Pfaff.
„Hann var kaupmaður eins og þeir voru áður í Reykjavík. Honum datt ekki í
hug að fara út úr húsi án þess að hafa hatt og frakka en í fyrirtækinu vann
hann öll verk sem þurfti að vinna.“
Viðskiptin
byggðust á trausti
„Það gekk ekki að kaupa
eina vél en honum var boðið
umboðið fyrir Pfaff á Íslandi
ef hann pantaði sex vélar og
það gerði hann.“
texti: gísli Kristjánsson
Afi minn AthAfnAmAðurinn – mArgrét KristmAnnsdóttir segir frá mAgnúsi í PfAff
Margrét Kristmannsdóttir, framkvæmdastjóri Pfaff.
Margrét Kristmannsdóttir, nýorðin stúdent 1982,
við hlið Magnúsar Þorgeirssonar afa síns.
- með þér alla leið -
www.miklaborg.is Síðumúla 13 108 Reykjavík Sími: 569 7000
Fáðu Innlit fyrir eignina þína!
Tryggðu eigninni þinni
samkeppnisforskot
Kynntu þér Innlitin á
www.miklaborg.is
flakkaðu á
milli hæða
nánari
upplýsingar
helstu
upplýsingar
flakkaðu á
milli herbergja
og áttaðu þig
á afstöðunni
utanhúss
sjónarhorn
skoðaðu
frá öðrum
sjónarhornum
náðu sambandi
við viðkomandi
sölumann