Frjáls verslun - 01.07.2010, Blaðsíða 42

42 F R J Á L S V E R S L U N • 7 . T B L . 2 0 1 0
Erum við með nægilegt úrval
af fjárfestum (3F, englar,
áhættufjárfestar, fyrirtæki sem
fjárfesta o.s.frv.) og tegundum
fjármagns (þ.e. styrkir, lánsfé,
hlutafé o.s.frv.)?
Eggert: Ég tel svarið við þessu vera öruggt
NEI. Þótt verulegur árangur hafi náðst á
undanförnum árum, bæði hvað varðar styrki
og áhættufjármagn, þá vantar sér staklega
viðskiptaengla og aðila með erlendar teng-
ingar og sérstaklega aðila með þekk ingu á
markaðsmálum.
Gísli: Augljóslega ekki. Það mun ekkert
breytast nema með aukinni þátttöku er -
lendra fjárfesta. Ég sé það ekki gerast
nema hindranir fyrir erlenda fjárfesta hverfi,
bæði gjaldeyrishöftin og að við leggjum
niður krónuna.
Baldur: Fyrir fyrirtæki sem eru komin af
klakstigi og eru að leita að hlutafé til vaxtar
er ágætisbreidd meðal fjárfesta, bæði
opin berir sjóðir, einkasjóðir, reynslumiklir
ein staklingar og erlendir fjárfestar, þ.e. fyrir
ekki stærra land finnst mér úrvalið mjög
gott. Hins vegar er alltaf hægt að gera
betur í styrkveitingum, bæði til fyrirtækja
á hugmynda- og klakstigi og eins til grunn -
rannsókna hjá háskólunum.
Helga: Úrval fjárfesta og skilningur þeirra
á sprotafyrirtækjum hefur aukist töluvert
á undanförnum árum. Ég finn þó fyrir því í
mínu starfi að það mætti vera skipulagðari
starfsemi í kringum við skiptaengla. Jafn framt,
eins og ég sagði áðan, vantar okkur þessa
stóru fjárfesta sem geta hjálp að fyrirtækjum
að ná hröðum vexti á alþjóðamarkaði. Það er
ólíklegt að hér verði til stór sjóður sem kemur
inn á seinni stigum þannig að við þurfum
örugglega að efla sam starf við erlenda
fjárfesta sem geta hjálpað okkur að fylgja
eftir fjárfestingum okkar. Ef við horfum
á Íslenska erfða grein ingu, Marel, Össur
og CCP hafa þau öll tekið inn alþjóðlega
fjárfesta á einhverju stigi.
Er mikilvægt að laða að erlenda
fjár festa til þess að fjárfesta í
íslenskum sprotafyrirtækjum?
Baldur: Það er mjög mikilvægt að fá erlent
áhættufjármagn til Íslands. Fyrir fjármagninu
fer oftar en ekki hæfileikaríkt fólk með dýr-
mæt sambönd sem getur skipt sköpum
þegar sprotafyrirtækin færa sig út fyrir land-
steinana. Fyrirtæki eins og deCode og CCP
væru ekki á þeim stað sem þau eru í dag
án aðkomu erlendra fjárfesta. Síðan má
ekki gleyma því að til að innlendir fjárfestar
geti innleyst hagnað af góðum fjárfestingum
þá er það oftar en ekki með sölu til er l-
endra fjárfesta, bæði áhættufjárfesta og
fyrir tækja. Dæmi um það eru sölurnar á
Calidris, LS Retail AX-ausninni og Oz auk
þess sem t.d. Össur er sífellt að komast í
stærri eigu erlendra fjárfesta.
Helga: Já ef við fáum rétta erlenda fjárfesta
þá koma þeir með djúpa vasa, þekkingu og
tengsl inn á alþjóðlega markaði. Þetta er
allt mjög mikilvægt fyrir íslensk fyrirtæki.
Að mínu mati er best ef erlendur fjárfestir
fjárfestir samhliða íslenskum þannig að það
sé líka „lókal“ fjárfestir sem hefur þekkingu
og tengsl hér innanlands.
Gísli: Já. Flest íslensk sprotafyrirtæki
hyggja á útflutning. Aðkoma erlendra
fjárfesta er lykilatriði í að búa við sam -
bærilega samkeppnisstöðu og sam-
keppnisfyrirtæki erlendis, hvað varðar
aðgengi að fjármagni, tengslum og
mark aðsþekkingu. Auðvitað er stórmál
í samkeppni að okkar fyrirtæki búi við
sambærilegan stöðugleika og keppinautar
þeirra. Ég sé það ekki gerast meðan við
rekum eigin peningastefnu með eigin
gjaldmiðil studda af örhagkerfi.
Eggert: Augljósa svarið er já, því að það
er jákvætt fyrir sprotaheiminn hér á landi að
sem flestir komi að fjármögnun hans. Hvort
það er það mikilvægasta er annað mál.
Það hefur lengi verið í umræðunni
að búa til virkan fjármagns-/hluta-
bréfamarkað fyrir sprotafyrirtæki,
er það fýsilegt og mögulegt og hve
mikilvægt er það fyrir framþróun
sprotafyrirtækja?
Baldur: Reynslan sýnir að fjárfestingar
í sprotafyrirtækjum eru almennt áhættu-
samar þó að hægt sé að draga úr áhætt unni
og auka líkur á árangri með marg víslegum
hætti eins og bandarískir VC-fjárfestar
hafa sýnt fram á undanfarna áratugi.
Það byggist m.a. á því að geta valið úr
stórum hópi sprotafyrirtækja, sett fé í þau
í skömmtum eftir því sem þau ná árangri,
og ekki síst fylgja fyrirtækjunum vel eftir
og styðja þau með margvíslegum öðrum
hætti en fjármagni. Við erum nýbúin að sjá
áhættuna sem fylgir fjárfestingum í skráðum
hlutabréfum og því get ég ekki mælt með
því að einstaklingar setji fjármagn beint
í einstök sprotafyrirtæki nema eitthvað
meira búi að baki en arðsemisvonin ein,
eins og að aðkoma einstaklingsins styrki
sprotafyrirtækið á einhvern hátt.
Helga: Auðvitað er gott að hafa góðan
hlutabréfamarkað fyrir sprotafyrirtæki. Að
mínu mati þarf örugglega að fara varlega
í þessa hluti. Það er fróðlegt að hugsa
um hvaða þýðingu markaðir eins og AIM í
Bretlandi eða First North á Norðurlöndum
hafa haft fyrir sprota. Maður er alltaf svolítið
hræddur þegar almenningur fer að fjárfesta
AUÐUR CAPITAL
Baldur Már Helgason er sjóðsstjóri
hjá Auði Capital. Félagið stýrir
fagfjárfestasjóðnum AUÐI I sem er
3,2 milljarðar að stærð og fjárfestir
í vaxtarfyrirtækjum sem eru með að
lágmarki þriggja ára rekstrarsögu og
jákvætt sjóðstreymi. BJÖRK er hins
vegar fjárfestingarsjóður sem mun
fjárfesta í sprotafyrirtækjum. Ég geri
ráð fyrir að þessir tveir sjóðir muni
fjárfesta fyrir u.þ.b. einn milljarð króna
árið 2011.
Baldur Már Helgason.
FRUMTAK
Eggert Claessen er framkvæmdastjóri
Frumtaks. Félagið fjárfestir í
nýsköpunarfyrirtækjum sem búa yfir
möguleikum til vaxtar og útrásar.
Fyrirtækin þurfa að vera komin af
klakstigi og það þarf að liggja fyrir
ítarleg viðskiptaáætlun. Frumtak hóf
fjárfestingar í mars 2009, hefur fjárfest
í sex fyrirtækjum og teljast fimm þeirra
til upplýsingatækni og eitt í hönnun.
Frumtak hefur fjárfestingagetu hátt í
tvo milljarða árið 2011.
Eggert Claessen