Frjáls verslun - 01.07.2010, Blaðsíða 43

F R J Á L S V E R S L U N • 7 . T B L . 2 0 1 0 43
beint í nýsköpunarfyrirtækjum, því að þetta
eru í eðli sínu áhættusamar fjárfestingar en
geta verið mjög arðbærar, þess vegna er ég
fylgjandi þeirri áhættudreifingu sem felst í
fjárfestingu í gegnum sjóði. Að mínu mati
ættu almennir fjárfestar að fjárfesta frekar
í gegnum sjóði en í einstökum fyrirtækjum.
Sjóðinn mætti síðan skrá á markað.
Eggert: Ég hef ekki farið dult með þá
skoðun mína að það eigi að nota skatta-
afslætti til að hvetja til fjárfestinga í sprota-
fyrirtækjum líkt og nýsamþykkt lög gera ráð
fyrir. Hins vegar þarf að tryggja ákveðna
upplýsingagjöf og áhættudreifingu í þessum
viðskiptum. Þess vegna finnst mér að
minnihluti þess fjármagns sem fjárfest er
með þessum hætti eigi að koma beint frá
einstaklingum til fyrirtækja, þeir eigi heldur
að geta fjárfest í skráðum sjóðum sem
uppfylla upplýsingaskyldu og dreifa áhættu.
Gísli: Ég er efasemdamaður á slíkar hug -
myndir og tel að reynslan af því sé ekki góð.
Ég tel reyndar að Íslenska kaup höllin sé of
lítil til að geta talist virkur mark aður og sé
enn frekari vandkvæði fyrir þrengri markað.
Upplýsingaaðgengi í sprotafyrirtækjum er
mjög takmarkað fyrir fjárfesta sem ekki eru
virkir í rekstrinum. Eina leiðin til að breyta
því er að fyrirtækin stórauki upplýsingagjöf
sína til fjárfesta sem ég tel að myndi hamla
vexti og viðgangi svo lítilla fyrirtækja. Eitt-
hvað í þessa veru er til erlendis, en jafnvel
þá erum við að tala um fyrirtæki sem eru
allstór á íslenskan mælikvarða.
Hversu áhugaverðir og líklegir til
árangurs eru þeir sprotar sem hafa
verið að skjóta upp kollinum á
síðustu árum? Hvað hamlar helst
árangri?
Baldur: Það má ekki gleyma því að allt
tekur tíma og þau fyrirtæki sem oft er
hamp að á Íslandi sem árangursríkum
sprota fyrirtækjum, eins og Marel og Össur,
eru í dag um 30 ára gömul. Öflug sprota-
fyrirtæki eins og CCP, Marorka, Caoz og
Mentor eru um áratugar gömul. Það mun
líða talsverður tími þar til við sjáum hvort
sprotar dagsins í dag skila raunverulegum
árangri til lengri tíma. Ég hef hins vegar
trú á því að bæði meðal yngri sprotanna,
og ekki síður meðal þeirra sprotafyrirtækja
sem lifðu af góðærið, séu mjög spennandi
tækifæri á komandi árum. Öll þessi fyrir-
tæki standa og falla með stjórnendum
sínum og starfsfólki og því tel ég nægilegt
framboð af hæfileikaríku fólki það mikil-
vægasta fyrir framgang þeirra. Þar má
tína til marga jákvæða punkta, t.d. aukna
aðsókn í tæknigreinar í háskólum landsins
og sífellt stærri hóp fólks sem hefur yfir
áratugar reynslu af vinnu við sprotafyrirtæki.
Hann fer sífellt stækkandi sá hópur fólks
sem hefur unnið í sprotafyrirtækjum sem
hafa náð glæsilegum árangri og mikilvægt
að hann miðli af reynslu sinni, sérstaklega
svokallaðir „raðfrumkvöðlar“ sem við sjáum
sem betur fer æ meira af.
Gísli: Sum þessara fyrirtækja eru mjög
áhugaverð. Það virðist vera gat í nýliðun í
kringum 2007, þannig að mjög stór hluti
þeirra fyrirtækja sem við sjáum er mjög
stutt kominn. Á móti kemur að þessi fyrir-
tæki eru með betur unnin og þroskaðri
viðskiptamódel. Ég þakka það meðal annars
Innovit og Viðskiptasmiðju Klaks.
Í dag er gríðarleg áskorun að búa til út -
flutningsfyrirtæki á Íslandi. Hér er erfitt um
fjármagn, umframeftirspurn eftir góðu fólki,
sérstaklega meðal tölvunarfræðinga, og
óstöðugt umhverfi. Á heildina litið skortir
reynslu, fagmennsku og raunsæi í hóp
frumkvöðla – stjórnendateymin eru einsleit
frekar en blanda af ólíku fólki. Mér finnst
jákvætt að sjá hvað mikið af mjög ungu
fólki er að stofna fyrirtæki. Ég trúi því að
þetta unga fólk verði raðfrumkvöðlar sem
breyti þessari blöndu á nokkrum árum.
Akkilesarhæll íslenskra fyrirtækja er og
verður sölu- og markaðsmál. Þetta er
nokkuð sem okkur virðist ekki í blóð borið
og lítil virðing borin fyrir á Íslandi. Ég tel
að mörg ný fyrirtæki hafi allt sem þarf til
að klára þá vöru sem þau hyggjast bjóða
en vinni eftir mjög ósannfærandi mark-
aðsáætlun.
Helga: Hér er mikið af frábærum fjár -
festingatækifærum. Til okkar hjá Nýsköp -
unarsjóði kemur mikið af mjög flottum
erindum, enda fjárfestum við fyrir rúman
milljarð árið 2009. Ég sé ekki betur en
við náum nokkrum góðum fjárfestingum
í ár. Í grundvallaratriðum held ég að það
sé teymið á bak við fyrirtækið sem er
mikilvægasti þátturinn í velgengni fyrirtækja.
Ég held að það sé ekkert eitt atriði sem
hamlar árangri. Það að byggja upp fyrirtæki
er samspil margra mismunandi þátta og svo
blandast jafnvel heppni og tímasetning inn
í þetta líka.
Eggert: Ég held að það sé óhætt að
fullyrða að margir af sprotunum séu áhuga-
verðir og muni ná árangri með einum eða
öðrum hætti. Það sem ég tel helst hamla
árangri er lítill heimamarkaður og tak-
mörk uð reynsla af erlendum mörkuðum.
Hvaða ráð hefur þú til stjórnenda
sprota fyrirtækja um hvað þeir
þurfa að gera til þess að geta sótt
fjármagn til fagfjárfesta?
Baldur: Almennt virðist vera lögð mest
áhersla á tækniþróun hjá ís lenskum
sprotafyrirtækjum á meðan sala, mark-
aðsmál og ekki síst þróun viðskipta-
líkans situr oft á hakanum. Á þessu hafa
ótal sprotafyrirtæki flaskað, setið uppi
með frábæra vöru eða tækni sem síðan
reyndist ekki markaður fyrir. Þetta er eitt af
þeim atriðum sem við horfum mikið til og
frumkvöðlar mættu almennt leggja meiri
áherslu á. Að lokum er nauðsynlegt að frum -
kvöðlar hafi ástríðu fyrir því sem þeir eru að
fást við. Það mun ekki eingöngu auðvelda
þeim fjármögnun á fyrirtækinu, heldur einnig
hjálpa til við að ráða gott starfs fólk í upphafi
þegar fyrirtækið er ekkert nema hugmynd,
klára fyrstu sölurnar og fá að borðinu réttu
samstarfsaðilana svo dæmi séu tekin.
Eggert: Vera vel undirbúnir og vera búnir
að kortleggja vel þá framtíð sem þeir ætla
sér og vera trúverðugir þegar þeir lýsa henni
fyrir fjárfestum. Það þarf að hafa í huga að
það er ekki endilega hugmyndin sem skiptir
öllu máli heldur hitt að teymið sé til staðar til
að láta hugmyndina verða að veruleika.
THULE INVESTMENTS
Gísli Hjálmtýsson er framkvæmdastjóri
Thule Investments. Félagið leitar að
fyrirtækjum sem geta notað fjármagn
til að vaxa hratt um nokkurt skeið.
Þetta eru fyrirtæki sem eru að
komast úr klakfasanum, eða byrjuð
að vaxa. Við horfum á teymið númer
eitt, vaxtarmöguleika númer tvö,
og viðurkenningu/sannreynt módel
númer þrjú. Við höfum umtalsverða
fjárfestingagetu, en förum okkur
mjög varlega í nýjum fjárfestingum
þessa dagana, að stórum hluta vegna
gjaldeyrishafta og almennrar óvissu um
ástand mála hérlendis.
Gísli Hjálmtýsson