Frjáls verslun - 01.10.2010, Blaðsíða 42

42 F R J Á L S V E R S L U N • 1 0 . T B L . 2 0 1 0
S T J Ó R N U N
Bandaríski fræðimaðurinn Jim Coll­ins sendi frá sér bókina Good to Great (fínt til framúrskarandi) árið 2001. Hún hefur vakið mikla at ­
hygli innan stjórnunarfræðanna og vekur
enn mikið umtal.
Collins og aðstoðarmenn hans (22 tals­
ins) vörðu fimm árum í að rannsaka
1.435 fyrirtæki sem áttu sæti á Fortune
500­listanum á tuttuga ára tímabili frá
1965­1995. Rannsóknarspurningin fjall aði
um hvort góð fyrirtæki gætu orðið framúr­
skarandi fyrirtæki. Ef svo væri, hvernig gæti
það átt sér stað?
Collins og félagar leituðu svara við rann­
sóknar spurningunni með því að skoða sér ­
staklega fyrirtæki sem höfðu breyst frá því
að vera góð fyrirtæki yfir í það að verða fram­
úrskarandi, og viðhaldið þeirri stöðu sinni.
Það voru aðeins ellefu fyrirtæki af öllum
þessum fjölda sem stóðust umræddar rann­
sóknarforsendur, enda sköruðu þau fram úr
öllum hinum og skiluðu einstökum hagnaði.
Collins nefnir þessi ellefu fyrirtæki „fín –
framúrskarandi“ (good to great).
Það sem þessi fyrirtæki áttu sameiginlegt
var það sem Collins og félagar nefndu
„fimmta stigs forystu“ (Level 5 Leadership).
Fimmta stigs leiðtoginn situr efst í stig­
skiptu kerfi. Þar fyrir neðan eru fjögur lög.
Hann umbreytir fyrirtækinu úr því að vera
fínt yfir í að verða framúrskarandi. Stig­
skipt ingin er eftirfarandi:
Fimmta stig – Forstjórinn/leiðtoginn
byggir upp framúrskarandi fyrirtæki sem
heldur stöðu sinni vegna þess mótsagna­
kennda samblands auðmýktar og faglegs
vilja sem hann býr yfir.
Fjórða stig – Áhrifamikill leiðtogi sem
hvetur starfsmenn til að leita skýrrar fram­
tíðarsýnar og örvar þá til að setja sér háleit
frammistöðumarkmið.
Þriðja stig – Hæfur stjórnandi virkjar
starfsmenn og aðrar auðlindir skipulags­
heildar í leit að fyrirfram ákveðnum mark­
miðum.
Annað stig – Liðsmaður sem leggur fram
sinn skerf í framkvæmd markmiða hópsins.
Hann vinnur vel í liðsvinnu.
Fyrsta stig – Mjög hæfur einstaklingur
sem leggur fram sinn skerf til skipulags heild ar
með hæfileikum sínum, þekkingu og færni.
Auðmýkt þessara fimmta stigs leiðtoga
byggist á því að sýna undirmönnum virð­
ingu og traust. Metnaðurinn er mikill fyrir
hönd skipulagsheildarinnar. Þeir eru dug­
legir að deila verkefnum til annarra. Þegar
vel gengur hjá fimmta stigs leiðtogum horfa
þeir út um gluggann og finna þar skýringar
á velgengni fyrirtækja sinna. Þegar illa árar
líta þeir gjarnan í spegilinn og sjá þar það
sem þeir vilja bæta. Mikilvægasta atriðið í
farsæld þessara ellefu fyrirtækja er þetta ein­
staka sambland af auðmýkt og járnvilja sem
leiðtogarnir búa yfir.
Fimmta stigs forystan er ekki eini grund­
vallarþátturinn sem þarf að vera fyrir hendi
Collins og aðstoðarmenn hans
(22 talsins) vörðu fimm árum
í að rannsaka 1.435 fyrirtæki
sem áttu sæti á Fortune
500-listanum á tuttuga ára
tímabili frá 1965-1995.
Fimmta stigs forysta:
TEXTI: BJARNI ÞÓR BJARNASON MYNDIR: GEIR ÓLAFSSON
Collins og aðstoðarmenn hans vörðu fimm árum í að rannsaka 1.435
fyrirtæki sem áttu sæti á Fortune 500-listanum á tuttuga ára tímabili
frá 1965-1995. Aðeins ellefu þessara fyrirtækja voru skildgreind sem
framúrskarandi fyrirtæki. Mikilvægasta atriðið í farsæld þessara ellefu
fyrirtækja er þetta einstaka sam bland af auðmýkt og járnvilja sem leið-
togarnir búa yfir.
Greinarhöfundur,
Bjarni Þór
Bjarnas on, er
prestur og M.Sc.
í mannauðs-
stjórnun.