Frjáls verslun - 01.11.2010, Blaðsíða 6

6 F R J Á L S V E R S L U N • 1 1 . T B L . 2 0 1 0
Hafðu samband
sími 444 7000 • frjalsilif.is
Frjálsi lífeyrissjóðurinn hefur verið valinn besti lífeyrissjóður á Íslandi annað árið í röð
af fagtímaritinu Investment Pension Europe (IPE). IPE er eitt virtasta fagtímarit Evrópu
um lífeyrismál. Árlega veitir tímaritið þeim lífeyrissjóðum verðlaun sem að mati IPE
hafa skarað fram úr í sínu heimalandi og í Evrópu.
Í umsögn dómnefndar kemur meðal annars fram að eignastýring Frjálsa lífeyrissjóðsins hafi gengið vel
þrátt fyrir erfiðar markaðsaðstæður. Jafnframt hafi sjóðurinn aukið gagnsæi í fjárfestingum og eflt
samskipti við sjóðfélaga til að upplýsa þá sem best um stöðu sjóðsins.
Frjálsi lífeyrissjóðurinn, sem er í rekstri hjá Arion banka, er um 90 milljarðar að stærð og sjóðfélagar eru
rúmlega 40.000. Sjóðurinn hentar þeim sem hafa frjálst val um í hvaða lífeyrissjóð þeir greiða 12%
lágmarksiðgjald og jafnframt hentar hann þeim sem vilja ávaxta viðbótarlífeyrissparnað sinn.
Nánari upplýsingar um Frjálsa lífeyrissjóðinn má fá hjá lífeyrisþjónustu Arion banka í síma 444 7000 eða á frjalsilif.is.
Frjálsi lífeyrissjóðurinn
valinn besti lífeyrissjóður á
Íslandi annað árið í röð
RITSTJÓRNARGREIN
Baráttusaga úr Hveragerði
Frjáls verslun velur að þessi sinni Valdimar Haf steinsson, framkvæmdastjóra Kjöríss í Hveragerði, sem mann ársins 2010 í atvinnu ­lífinu á Íslandi. Hann hefur verið fram ­
kvæmda stjóri fyrirtækisins í sextán ár og byggt það
upp með móður sinni og systkinum eftir að faðir hans,
Haf steinn Kristinsson, stofnandi Kjöríss, féll skyndi lega
frá árið 1993, aðeins 59 ára að aldri.
Kjörís telst millistórt fyrirtæki en veltan er þó að
nálgast eins milljarðs markið. Ekki fer á milli mála að
mest mun mæða á litlum og meðalstórum fyrir tækjum
við að rífa upp atvinnulífið á Íslandi við erfiðar aðstæður
þar sem ríkisvaldið hækkar skatta á ein staklinga og fyrir­
tæki, dregur úr vinnuvilja, lengir krepp una og grefur
undan atvinnulífinu.
Kjörís tók ekki þátt í kapphlaupinu í útlánabólunni
miklu á árunum 2003 til 2007 og býr að því núna.
Skuldahliðin er í lagi á sama tíma og skuldir næstum
sjö þúsund lítilla og meðalstórra fyrirtækja á Íslandi
eru í ólagi eftir hrunið og þarfnast endurfjármögnunar.
Fyrir byggðina í Hveragerði skiptir Kjörís miklu
máli. Fyrirtækið er fjórði stærsti vinnuveitandinn í
bæn um. Að því stendur vandað fólk. Það ríkir gagn­
kvæm virðing og hollusta á milli fyrirtækisins og
starfs manna. Við hrunið ákvað fyrirtækið
að segja engum upp, lækka engin laun og
minnka ekki starfshlutfallið hjá neinum og
taka á sig í staðinn tímabundnar byrðar.
Saga Kjöríss í Hveragerði er baráttusaga.
Fyrirtækið var stofnað árið 1969 þegar hér á
landi ríkti kreppa og aflabrestur síldar markaði
djúp spor í atvinnulífið. Fólk flúði land, líkt
og núna, og sögur af iðnaðarmönnum og
fjölskyldum þeirra sem héldu til útlanda
voru áberandi.
Á þessum árum voru afskipti ríkis og
banka af efnahagslífinu mikil – líkt og núna.
Það voru höft, það var gjaldeyrisskortur,
viðskiptalífið var njörvað niður og opinberi
geirinn var fyrirferðarmikill. Það var í þessu umhverfi
sem fyrirtækið var stofnað.
Stofnandinn, Hafsteinn Kristinsson, stofnaði
raunar fyrst Ostagerðina og hugðist setja ýmsar nýj­
ungar á markaðinn, svo sem ostana Camembert og
Port Salut. Þegar framleiðslan var í þann mund að
verða söluhæf fékk Hafsteinn bréf frá Framleiðsluráði
land búnaðarins þar sem tilkynnt var um niðurgreiðslu á
öllum öðr um ostum en þeim sem Osta gerðin framleiddi.
Með þessu var stoðunum algerlega kippt undan Osta ­
gerðinni og henni gert ókleift að starfa áfram. Þess má
geta að skömmu seinna hóf Mjólkurbú Flóamanna á
Selfossi framleiðslu á þessum sömu ostum. Hafsteinn
gafst hins vegar ekki upp og hóf rekstur Kjöríss í hús­
næði því sem hann hafði ætlað undir ostagerðina.
Hafsteinn var ekki lengi búinn að reka rjómaísgerð­
ina þegar hann fékk bréf frá framleiðsluráðinu. Þar var
honum tjáð að ekki væru lengur leyfðar niðurgreiðslur
á mjólk og smjöri sem nota ætti til ísgerðar. Hafsteinn
neyddist þá til að skipta yfir í jurtaís enda var honum
með þessu gert ómögulegt að keppa við Mjólkur­
samsöluna í verði á rjómaís. Þegar upp var staðið reyndist
þetta andstreymi líklegast gæfa fyrirtækisins. Mörg um
finnst jurtaísinn betri á bragðið og fyrirtækið þurfti á allri
útsjónarsemi að halda í baráttunni við Framleiðsluráð
landbúnaðarins sem studdi Mjólkursamsöluna. Núna
eru mörg stór og meðalstór fyrirtæki í eigu banka og
kröfuhafa og njóta forskots á keppinautana sem standa
í skilum og hafa ekki fengið skuldir afskrifaðar.
Hafsteinn lést eftir að hafa verið forstjóri fyrirtæk­
isins í tuttugu og fjögur ár. Afkomendur hans tóku við
keflinu í baráttunni og hefur sonurinn Valdimar stýrt
fyrirtækinu síðustu sextán árin. Fyrirtækið er öflugt, vöru­
tegundirnar eru margar, vöruþróunin skýr og fyrir tækið
hefur byggt upp traustan fjárhag þótt eng inn ofurgróði sé
í þessum iðnaði.
Árið 1995 tók EES­samningurinn gildi um frjálsan
innflutning á ís til landsins. Margir spáðu því að
það yrði banabiti Kjöríss. En fyrirtækið samdi við
einn stærsta matvælaframleiðanda heims, Unilever, um
dreif ingu á vörum hans á Íslandi – ekki síst til að sinna
erlendum ferðamönnum. Vörumerkið Kjörís er hins
vegar firnasterkt og hollusta Íslandinga við þetta merki er
mikil. Yfir 85% af sölu Kjöríss eru framleidd í Hvera­
gerði.
Saga Kjöríss er fyrirmynd þeirra þúsunda fyrirtækja
sem núna berjast fyrir lífi sínu vegna skuldavanda, hárra
vaxta, síaukinna afskipta ríkisvalds og banka, hækk andi
skatta og nýrra byrða sem minnka kaupgetu og draga
úr vinnuvilja þjóðarinnar.
Á bak við þetta vörumerki er ekki bara gott bragð
heldur baráttusaga og krókur á móti bragði þegar reynt
var að bregða fæti fyrir fyrirtækið af framleiðsluráði í
frumbernsku þess. Markmiðið í þá daga varð aðeins
eitt; að lifa af.
Á bak við þetta
vörumerki er ekki
bara gott bragð
heldur baráttusaga
þegar reynt var
að bregða fæti
fyrir fyrirtækið af
framleiðsluráði í
frumbernsku þess.
Jón G. Hauksson