Tímarit Máls og menningar - 01.04.1941, Side 13

TÍMAIUT MÁI.S 'OG MENNINGAR
7
„Spænska þjóðin þjáist af grimmilegu hungri og er engin von
um, að bót ráðist á því sem stendur. í Pradoa (skemmtigarður í
Madrid) sjáum við aumkunarverðan mannfjölda, skjálfandi af
kulda og vesaldómi i hráslagalegum vetrarnæðingnum, andlitin
nábleik og visin. Margir eru með einkenni hlóðleysis, pellagra
og berkla á háu stigi. Fólksfjöldi Spánar, sem jókst um 250,000
á ári hverju fyrir borgarastyrjöldina, hefur farið minnkandi síð-
an 1939..........
Dr. Alexis Carrel, sem fæst við rannsóknir á sjúkdómum, sem
stafa af ónógri og óhollri fæðu i hernaðarlöndum Evrópu, segir,
að hann hafi aldrei kynnzt jafn áhrifamiklum dæmum þess,
hvernig lífsverurnar laga sig eftir aðstæðunum, sigrast á erfið-
leikum fjandsamlegs umhverfis, mynda sér nýjar varnir, byggja
upp andstöðu, skapa ónæmi og lifa einhvern veginn áfram. Frá
læknisfræðilegu sjónarmiði ætti fjöldi Spánverja fyrir löngu að
vera dauðir úr hungri. Þeir eru hálfdauðir, en þó hjara þeir
áfram. Þeir eru dauðvona, voniausir, lystarlausir, úttaugaðir, ná-
fölir, þreklausir, líkami þeirra hryllilega samanfailinn og merg-
soginn. Og þó deyja þeir ekki. Hin sterka lifshvöt heldur þeim
uppi, jafnvel þótt lifið sé ekkert annað en samfelld röð þjáninga
og sársauka. Mörg eru dæmin um minnisleysi og hálfgert sjón-
leysi vegna fjörefnaskorts, en berklarnir leggja þeim mun þyngri
skatt á þjóðina sem næringarskorturinn verður tilfinnanlegri.
Dr. J. H. Janney frá Rockefeller-stofnuninni, sem rannsakað
hefur heilbrigðisástandið um allan Spán, segir, að hið veiklaða
mótstöðuafl þjóðarinnar geri það að verkum, að inflúenzu-far-
aldrar geti verkað á hana sem jafn mannskæð farsótt og svarti
dauðinn var á miðöldunum.
Greinilegast koma einkenni matarskortsins í ljós á börnunum.
Kyrkingur í likamsvexti og andlegum þroska, úrkynjun og al-
menn veiklun, eru glögg einkenni, sem þessi styrjaldarkynslóð
ber eftir syndir feðranna. Þetta er hörmuleg arfleifð þjáninga
til lianda mörgum ókomnum kynslóöum. Búrskápurinn hefur
lengi verið tómlegur á Spáni, en sama máli gegnir um mörg önn-
ur héruð hins hertekna meginlands. Belgir segja mér, að ástand-
ið i þeirra landi sé eins hörmulegt og á Spáni, Pólverjar þjást
jafnvel enn meira og frá Frakklandi berast fregnir um hinar
róttækustu skömmtunarráðstafanir. Það er skortur i Noregi og
sennilega í Danmörku, og þó voru þeir okkar, sem snemma í
fyrrasumar spáðu hungurástandi, kallaðir hugaróramenn.
En þessir „hugarórar“ eru sannarlega sorglegri heldur en
„hugaróramennirnir" spáðu. Hvað mun annar vetur færa hrelklri
Evrópu?