Tímarit Máls og menningar - 01.04.1941, Page 75

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
69
ur. Vér höfum enga heimild til — og oss getur jafnvel
verið hættulegt — að rengja það heit. Og ég játa fús-
lega, að ég er ekki mjög hræddur við það, að sú þjóð
eða aðrar þjóðir ræni oss sjálfstæði voru með beinni
valdtöku, kúgun eða vopnabeitingu. En ég er hræddur
við annað: Ég er hræddur við það, að þessi öfluga og
þrautþjálfaða valdaþjóð, sem nú á hér fjölmennt setu-
lið, vinni að því gegn um þetta herlið sitt að lama
þjóðarmetnað vorn, þjóðarvitund og sjálfstæðisvilja,
þjóðrækni vora og erfðamenningu, málkennd vora og
andúð vora á erlendri íhlutun um liag vorn. Vinni að
því að strjúka ósköp hægt og rólega af einstakling-
unum, sem allir sameinaðir mvnda þjóð vora, þessi
misjafnlega djúpstæðu einkenni, sem láta þá vera ís-
lendinga. Ég vil ekki segja, að Jón boli geri þetta vís-
vitandi, af stjórnkænsku og ráðnum hug. Um það er
hvorttveggja til, eftir því hve þýðingarmikinn eða -lít-
inn hann telur hólmann vorn vera í refskák stórveld-
anna um yfirráð landa og auðlinda. Þetta getur alveg
eins og ósjálfrátt, af þrauttaminni brezkri háttlagni.
En það er oss hérumbil jafnhættulegt, hvort sem það
er meira eða minna eða ekki hugsað. Og það er þessi
hætta á hernámi hugarfarsins, sem ég er sannfærður
um, að oss her fyrst og fremst að sjá við og einbeita
oss gegn. Og þá verður vitaskuld einkum að beita sér
gegn þessari andlegu hernámsliættu, þar sem hún er
mest, áhrifarikust og seilist lengst til fanga inn i fram-
tíðina, en varnir eru veikastar fjTÍr.
Og hvar er það?
Getum vér velkzt í vafa um það?
Ég er fyrir mitt leyti efalaus um það, að nú um sinn
stafar íslandi, þjóðmenningu þess og andlegu og stjórn-
arfarslegu sjálfstæði, af engu jafn-ægileg hætta og því,
sem ég leyfi mér að nefna hernám barnshugans.
Börnin eru framtið þjóðar vorrar. Þau eiga að „erfa
landið“ með kostum þess og göllum, máli þess, menn-