Tímarit Máls og menningar - 01.10.1942, Blaðsíða 33

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
135
land fellur aftur í órækt. Síðasti útreikningur dagblaðanna
er sá, að níunda hvern dag leggist eitt bændabýli í eyði
i sveitum landsins. A máli þjóðsögunnar mundi svo heita,
að forynja legði hramm sinn yfir einn bæ á níu nátta
fresti og eyddi honum.
Hreppstjóri og sveitarhöfðingi gengur frá húi sínu til
að rölta sem stefnuvottur um göturnar í Reykjavík. Ætt-
faðir tekur sig upp af jörð sinni í fjarlægri sveit með
eílefu hörn sín og gerist götusópari í Reykjavík. Óðals-
hóndi, sem telur, að ætt sín hafi setið frægt höfuðból í
ellefu kynslóðir, en slíks eru fá dæmi á íslandi, tekur sig
upp frá ættaróðalinu og flytur til Reykjavíkur til að svíða
svið í skúr inn með sjó. Enn einn sveitarhöfðingi bregður
imi til að gerast víntappari í Áfengisverzluninni. Og þann-
ig má halda áfram að rekja dæmin hundruðum og þús-
undum saman.
Þeir hændur eru varla til á íslandi, sem grípa ekki fegn-
ir fvrsta tækifæri lil að liælta búrekstri, ef þeir þykjast
geta séð sér farborða í kaupstað, jafnvel með lítilmót-
legustu störfum. Sannleikurinn er sá, að sú daglauna-
vinna er ekki til í kaupstöðum, sem gefur ekki meira í
aðra liönd en.húrekstur á þeim grundvelli, sem íslenzkur
landbúnaður er stundaður. Það hefur enga stoð, þótt er-
indrekar ákveðinna stjórnmálaflokka reyni að lelja mönn-
um trú um. að það sé siðferðilega fagurt að reka hú með
lítilli eftirtekju og jafnvel tapi, eða vinna fyrir lágu kaupi
sem landhúnaðarverkamaður, en siðferðilega ljótt að
vinna fyrir sæmilegum daglaunum í öðrum atvinnugrein-
um. Hið hagræna lögmál er sterkara en allur siðferðilegur
fagurgali í stjórnmálaerindrekum. Vinnuaflið leitar þang-
að, sem liærra er boðið í það.
2.
Landhúnaður á íslandi er þannig stundaður, að það eru
áliöld um fvrir hvors þörfum hann sér miður, framleiðend-
anna eða markaðarins. Landbúnaðarafurðir eru hér fá-