Tímarit Máls og menningar - 01.10.1942, Blaðsíða 55

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
157
irrennaranna, sem viðnrkenndu yfirleitt eklci aðra liti en
brúna og gráa, gerði að verkum, að allir dökkir litir
voru nú bannfærðir. Athugunin á náttúrunni styrkti einnig
trúna á réttleysi þeirra, þvi að sé landslag skoðað í dags-
birtu, kemur í ljós, að jafnvel skuggarnir eru bjartir.
Myndir impressjónistanna, sem voru eingöngu árangur
þess, sem sést með augunum, voru ljósar yfirlitum, léttar
og angandi, en sjaldan þróttmiklar í formi eða bygg-
ingu. Sanntrúuðustu tjáendur stefnunnar voru natúral-
istar i ýmsu, voru eins og Cezanne seinna orðaði það
„augu ein“. Og þess vegna yfirgaf liann, Gauguin og
van Gogh stefnuna, það nægði þeim ekki, að_ ljósið virtist
titra í impressjónsku mvndunum, er þeir máluðu framan
af ævinni. Þeim varð Ijóst, að í náttúrunni bjuggu önnur
öfl, sem ekki urðu túlkuð meðaðferðumimpressjónismans.
Þeir vildu einnig leita tjáningar öflum, sem voru í þeim
sjálfum. Engum þeirra var sérlega annt um að mála ein-
bvern sérstakan stað á ákveðnum tíma dags, lýsa svip-
leiftri friðsællar stundar, eins og Monet, Ciclei og Pissaro
gerðu sér far um, lieldur vildu þeir láta verk sin gefa al-
liiiða túlkun á viðfangsefninu, eins og það kom þeim per-
sónulega fyrir sjónir. Til þess að ná þeim árangri notuðu
þeir aðferðir, sem impressjónistarnir forsmáðu, sterkar
línur og stórbrotið form. Natúralismann f jarlægðust þeir æ
meira og máluðu náttúruna eins og bún orkaði á þá, i stað
þess að líkja eftir ytra útliti liennar. Sé mynd eftir Cezanne
borin saman við verk Monets eða Sicleis, kemur mismun-
urinn skýrt í ljós.
Málverk impressjónistanna lýsa ytri einkennum verk-
efnisins, útliti þess við sérstakt tækifæri, birtu og litblæ
bverfulla veðrabrigða. Cezanne sýnir manni viðfangsefnið
frá annarri Iilið, leitar inn til kjarna þess og lætur hann
birtast í máttugri hrynjandi mikilla línuhræringa, sem
endurmjmda alvöru, festu og tign náttúrunnar. Litameð-
ferð hans er óháð duttlungum veðursins, en tjáir persónu-