Tímarit Máls og menningar - 01.10.1942, Blaðsíða 7

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
109
um vaki að túlka því betur innstu hræringar og sterkust sér-
Icenni náttúrunnar. Þrá hans hlýtur aS vera aS komast aS leynd-
ardómum náttúrunnar, ráSa gátur sjálfs sín, túlka innri kraft
hennar, ekki síSur en ytri ásýnd.
ÞaS er augljóst, aS náttúran vill heilla Kjarval og ná yfirhönd
yfir honum. Hún hefur gjarnan seiS aS listamönnum, vill láta
þá þjóna tilbeiSsluþrá sinni, dást aS fegurSartöfrum sinum. En
listamaöurinn þarf aS hafa yfirhöndina, skapa af lífi hennar og lífi
sjálfs sin nýja tegund lifs, nýtt form, nýja fegurS. Vitanlega er
fásinna aS heimta af Kjarval, aS hann taki upp nýja stefnu í
málaralist eSa hlýSi ekki þeim lögmálum, sem búa honum sjálf-
um i brjósti, en hann virSist hneigjast allmjög aS rómantískum
natúralisma í síSustu myndum sínum, meira en áSur, og nokk-
uS á kostnaS frumleiksgáfu sinnar. Kjarvali er orSinn þaS leik-
ur einn aS leysa þau verkefni, sem hann hefur fengizt viS und-
anfariS. Hann þarf ný viSfangsefni og ný viShorf til þess aS
lífga enn aS nýju sköpunargleSi sína og frjósemi imyndunar-
lífsins. Ég vil, aS Kjarval vari sig á tiIbeiSsluþrá náttúrunnar
— og tilbeiSsluþrá fólksins —, ég vil sjá hann djarfan og
ferskan, sjá hann nýskapandi eins cg ætíS aSur, þegar hann
kom okkur á óvart meS persónulegum viShorfum.
TÍMARITIÐ HEFUR fariS þess á leit viS sendiherra Frakka
hér á landi, Henri Voillery, aS hann skrifaSi greinina Striðandi
Frakkland, er birtist í þessu hefti. Henri Voillery sendiherra
hefur veriS hér á landi í nokkun ár. Hann er gáfaSur og mennt-
aður maSur og mjög vinveittur íslandi og íslendingum. Er ekki
aS efa, aS margan mun fýsa aS kynnast hinni fróSIegu frásögn
sendiherrans um hetjubaráttu frönsku þjóSarinnar á örlagarík-
ustu tímamótum í sögu liennar.
Frá því á dögum Sæmundar ins fróSa og ef til vill fyrr hafa
íslendingar haft áhrifamikil menningarskipti viS Frakkland og
franska menn. Og þótt franska þjóSin sé fjarskyldari oss og
fjarlægari en margar aSrar, þá er vafamál, hvort vér íslendingar
eigum nokkurri annarri þjóS.meira upp aS unna en liinni frönsku.
Nægir í því sambandi aS minna á stjórnarbyltinguna 1789, sem
tvímælalaust átti sterkari þátt í því en nokkur önnur utanaS-
lcomandi áhrif, aS vér fengum sjálfstæSi íslenzku þjóSarinnar
viSurkennt og höfum enn ríka von um aS fá aS lialda frelsi voru
og menningu um ókomnar aldir. Fyrir þessar sakir og margar
aSrar er ])aS oss óblandin ánægja aS komast aS raun um af frá-
sögn sendiherrans, aS þjóS hans er enn ósigruS, þótt liún væri